Christo pakt postuum de Arc de Triomphe in: 5 x beeldende kunst in 2021

Eregalerij van de Nederlandse fotografie

Misschien hangt hij er straks wel tussen: de portretfoto van de Dordtse suikerbakker Henri Vriesendorp, die in 1842 is gemaakt. De man met de grote neus en brede mond, heeft op zijn oog een vlek. Die vlek zit er vanwege de ouderdom van de foto, maar het lijkt ook een beetje alsof de man een vergevorderde vorm van staar heeft. Of hij ertussen staat, weten we binnenkort als het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de ‘Eregalerij van de Nederlandse fotografie’ bekendgemaakt wordt. Dan zijn er 100 foto’s te zien die een iconische waarde hebben, de ene door de maatschappelijke betekenis, de andere door de artistieke. Het verhaal van de fotografie van 1841 tot 2021 wordt erin verteld. Een soort canon eigenlijk, die ongetwijfeld net zoveel discussie zal oproepen als bij elke canon het geval is. (Openingsdatum nog onbekend i.v.m. coronamaatregelen, Nederland Fotomuseum, Rotterdam)

Foto Ed van der Elsken/Nederlands Fotomuseum.

Slavernij

Het is een geschiedenis waaromheen het „lang stil is geweest, terwijl veel mensen eraan toe zijn dat dit verhaal over slavernij wordt verteld”, aldus hoofd geschiedenis van het Rijksmuseum Valika Smeulders. In het Rijksmuseum is de grote tentoonstelling over slavernij te zien waarbij het niet alleen gaat om de slavernij in de WIC-gebieden, Suriname, Brazilië en het Caribisch gebied, maar ook om de slavernij in VOC-gebieden Azië en Zuid-Afrika. De objecten uit die periode gaan vaak over wat de Nederlanders bewaarden: schilderijen van opgeruimde plantages, administratieboeken en kijkkasten. De werktuigen en slavenboeien geven meer zicht op de leef- en strafomstandigheden. Aan de hand van tien verhalen van nazaten die op de plantages moesten werken, poëzie en muziek worden alle objecten geduid. De audioverhalen zijn ingesproken door onder meer Joy Delima, Remy Bonjasky en Glenn Helberg, die vanuit hun eigen achtergrond een band hebben met een van de tien personen. (Van 12 februari t/m eind augustus, Rijksmuseum, Amsterdam)

Foto Rijksmuseum.

Alice: curiouser and curiouser

„Ik weet niet precies wat de moraal daarvan is, maar ik zal er zo wel opkomen.” – „Misschien heeft het geen moraal.” – „Tut, tut, kind. Alles heeft een moraal, je moet hem alleen maar vinden”, is een van de mooie dialogen in Lewis Carrolls De avonturen van Alice in Wonderland. Wie weet is er ook een moraal te vinden in de Alice in Wonderland-tentoonstelling in het Victoria & Albert Museum in Londen, waar vanaf eind maart alle kunstuitingen rondom de verhalen van Alice te zien zijn. De eerste illustraties van John Tenniel uit 1866, tot Vivienne Westwood, Tim Walker en Salvador Dalí geven aan hoe een meisje in een kinderboek uitgroeide tot wereldwijd fenomeen. Ook het mogelijk problematische verhaal achter Carrolls inspiratiebron Alice Liddell komt aan bod. De ervaringen van Alice zijn bovendien ook zelf mee te maken via een 3D-bril. (Vanaf 27 maart, Victoria & Albert Museum, Londen)

Foto Disney.

Ingepakte Arc de Triomphe

„Een overzichtstentoonstelling: daar had ik geen zin in, dat doen ze maar als ik dood ben”, zei Christo (Vladimirov Javacheff) in een interview met NRC in 2019. Inmiddels is hij overleden, van een overzichtstentoonstelling is nog geen sprake, maar de Arc de Triomphe wordt dit najaar, na het nodige uitstel, ingepakt. In zilverblauw doek wordt de Parijse ereboog omrold door 7 km rood touw. De wens om dat te doen lag er al een halve eeuw, maar het kwam er nooit van.

De Arc was speciaal voor Christo, omdat toen hij in 1958 in Parijs aankwam als stateloze politiek vluchteling, hij vlakbij de Arc de Triomphe woonde. Het was de tijd dat er in de Franse kolonie Algerije een onafhankelijkheidsstrijd plaatsvond en de Fransen verlangden naar generaal Charles de Gaulle. In die tijd bedacht Christo de overwinningsboog in te pakken. In 1962 – het jaar van de onafhankelijkheid van Algerije – maakte hij de eerste schetsen. (Van 18 sept t/m 3 okt, Parijs)

Foto EPA/André Grossmann.

Mueso Italo Africano

In 2021 zullen flink wat musea geopend worden, zoals Frick Madison in New York, het Egyptisch Museum in Giza, een Munch-museum in Oslo en afhankelijk van de ontwikkelingen in Hongkong een museum voor moderne kunst, M+. Het opmerkelijkst is waarschijnlijk de opening van het Italiaanse koloniale museum Mueso Italo Africano ‘Ilaria Alpi’. Net op het moment dat de discussies over teruggaven van koloniale kunst overal in het Westen een hoge vlucht nemen, zijn er deze plannen. Daar zal de collectie te zien zijn van het voormalige Koloniale Museum dat in 1923 was geopend om te laten zien welke schatten Italië uit de bezette Afrikaanse landen had geroofd: Ethiopië, Libië, Eritrea. Een propagandamiddel voor de fascisten dus en daarom gaan er in Italië kritische stemmen op over deze ‘arrogante’ plannen. Maar er zit ook een andere kant aan het verhaal, volgens Italiaanse schrijver (en dochter van een Somalische politicus) Igiaba Scego: „Italianen denken vaak nog dat kolonialisme iets goeds was. Op school is er nauwelijks aandacht voor. Het is nodig dat Italianen meer leren over dit deel van de geschiedenis.” (Opening in december, Rome)

Foto Museo delle Civiltà.