Cabaret wint terrein op tv: ‘Mensen zitten niet te wachten op zware kost’

Het zijn niet de minste namen waar SBS tot half maart mee uitpakt. Cabaretiers als Brigitte Kaandorp, Patrick Laureij, Henry van Loon en Poelifinario-winnaar Lenette van Dongen trokken vóór het coronatijdperk volle zalen. De registraties van hun laatste programma’s zijn nu integraal te zien bij de commerciële zender; de opnames werden vlak voor de eerste lockdown in maart gemaakt, of in de zomer, toen theaters nog honderd bezoekers mochten ontvangen.

Van oudsher was de VARA de omroep die cabaret uitzond, maar de publieke omroep heeft de afgelopen jaren de focus verplaatst. „Het is deels een kwestie van marktwerking”, legt Frans Klein, directeur video van de NPO uit. „Er zijn meer partijen op de markt gekomen die zijn gaan bieden op dit soort registraties. En het genre cabaret is, mede door het uitzenden van al die theaterprogramma’s op televisie, de afgelopen decennia steeds populairder geworden. Voor shows van de echt grote namen betaal je nu twee, drie keer zoveel als voorheen.” Bovendien werd in het verleden soms te weinig nagedacht of elke show zich wel goed leende voor een televisieregistratie, vindt de omroepbaas.

Oude rotten, jonge talenten

Concrete bedragen willen Klein noch SBS-zendermanager René Oosterman noemen. Maar die laatste stelt met klem dat de commerciële zender niet alleen met een grote zak geld heeft staan zwaaien. „Zeker de grote spelers in het vak gaan echt niet alleen maar overstag als je een flinke cheque trekt”, legt hij uit. „We hebben echt moeten onderbouwen waarom we in dit gat in de markt springen en hoe we hun materiaal voor het voetlicht gaan brengen.”

Een eerste experiment met Jochem Myjer, van wie op oudejaarsavond 2019 de bejubelde show Adem in adem uit werd uitgezonden, beviel SBS bijzonder goed. Daarom besloot Oosterman dat zijn zender wel meer kon inzetten op deze tot nu toe onderbelichte tak van sport. „We zijn natuurlijk een commerciële zender, dus we willen een breed publiek aanspreken. Maar binnen die kaders hebben we geprobeerd een zo divers mogelijk pakket samen te stellen: oude rotten, jonge talenten. We snappen ook dat niet elk talent zo’n groot publiek aanspreekt als Jochem.”

SBS is overigens niet de enige commerciële partij die het cabaret heeft ontdekt. RTL zendt vooral rond de jaarwisseling veel voorstellingen uit, waaronder de inmiddels traditionele oudejaars van Guido Weijers. En ook Netflix investeert flink in de cabaretcatalogus: het afgelopen jaar werden recente shows van onder anderen Hans Teeuwen, Theo Maassen, Claudia de Breij en Peter Pannekoek ontsloten voor abonnees van de streamingdienst.

Feelgood-televisie

SBS-zenderbaas Oosterman merkt ook dat de kijker in dit coronajaar behoefte heeft aan amusement. „De hoogste cijfers halen wij momenteel met feelgood-televisie als Wie ben ik? of Code van Coppens. Mensen zitten niet te wachten op zware kost.”

Bovendien zijn er veel fans die kaartjes hadden voor cabaretiers die door de lockdown plots hun tournee moesten staken, zoals Lenette van Dongen, Patrick Laureij of Henry van Loon. „We hebben al veel positieve reacties gehad van mensen die dolblij zijn dat ze de schade nu alsnog in kunnen halen.” De shows zijn, na de lineaire uitzending op zaterdagavond, voorlopig nog terug te zien op Kijk.nl.

Lees ook: De oudejaarsconferences: wat valt er te lachen om coronajaar 2020?

De NPO heeft trouwens niet per se bezuinigd op cabaret, beklemtoont directeur Frans Klein. Maar door het standaard opkopen van theaterprogramma’s is er meer ruimte gekomen voor nieuwe formats waarin cabaretiers hun ei ook goed kwijt kunnen. „De oudejaarsconference van Youp is wat mij betreft een no-brainer”, stelt hij. „Maar vooral jongere kijkers zitten niet meer te wachten op zo’n integrale voorstelling.”

De publieke omroep heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in nieuwe programma’s waarin komieken op een andere manier hun kwaliteiten konden gebruiken, zoals Klikbeet (van Stefan Pop en Alex Ploeg), Even tot hier (Van der Laan & Woe) of Promenade (Eva Crutzen en Henry van Loon).

Aanzuigende werking

Ook Zondag met Lubach en Koefnoen noemt Klein als geslaagde exponenten van deze nieuwe manier van denken. „Die programma’s pakken de ruimte om de kunstvorm cabaret op andere manieren voor het voetlicht te brengen”, legt Klein uit. Bovendien hebben de grote namen die vóór de camera staan een aanzuigende werking op jonge collega’s. „Achter elke show zit een flink schrijverscollectief van aanstormende talenten die ervaring kunnen opdoen en vlieguren kunnen maken zonder zelf direct de verantwoordelijkheid voor een heel uur televisie te hoeven dragen.”

De cabaretliefhebber is er qua netto zendtijd alleen maar op vooruit gegaan, constateren beide omroepbazen. „Het zou niet goed zijn als alles op televisie altijd maar bij het oude zou blijven”, vindt Klein. „En we merken dat zeker die crossovers als Even tot hier of Lubach het heel goed doen bij een relatief jonge doelgroep. Als zij via zo’n format op televisie of online geïnteresseerd raken in een cabaretier, weten ze ook sneller de weg naar het theater te vinden.”