Rutte zegt nog niet te willen ‘speculeren’ over aftreden, toch spreekt hij al over een demissionair kabinet

Het kabinet blijft aan – voor nu. Dat is de belangrijkste politieke conclusie van een extra ministerraad dinsdagavond. De ministers spraken zo’n drie uur over de inhoudelijke en politieke gevolgen die de zogeheten Toeslagenaffaire moet krijgen.

Vorige maand concludeerde een parlementaire onderzoekscommissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam dat in die affaire door handelen van kabinet, Tweede Kamer en de rechtspraak duizenden burgers „ongekend onrecht” was aangedaan. Omdat zij onterecht verdacht werden van fraude met kindertoeslag, moesten ze vaak duizenden euro’s terugbetalen. Deze week volgt een officiële kabinetsreactie.

Lees ook deze analyse: Kabinet wankelt over Toeslagenaffaire

Informatievoorziening en kwaliteit overheid

Het ging dinsdagavond vooral over de informatievoorziening van het kabinet naar de Tweede Kamer en over „vraagstukken rond de kwaliteit van de overheid”, zei premier Mark Rutte (VVD) na afloop in een korte verklaring. „Daarover zijn we het verregaand eens.”

Nog niet besproken werd volgens Rutte de vraag welke politieke consequenties de affaire moet krijgen. In zowel kabinet als coalitiepartijen wordt over verschillende scenario’s nagedacht: van géén politieke gevolgen, tot het opstappen van enkele ministers of zelfs het hele kabinet. Onder meer minister en CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra (Financiën) zei dinsdag dat die laatste, verregaande optie op tafel komt te liggen.

Lees ook: Wie valt wat te verwijten in de Toeslagenaffaire?

Ook binnen coalitiepartijen ChristenUnie en D66 wordt serieus overwogen de steun voor het kabinet in te trekken. Alleen die ultieme politieke verantwoordelijkheid zou recht kunnen doen aan het „onrechtsstatelijke” onrecht dat de gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire is aangedaan, is de gedachte.

Bestrijding coronacrisis

Rutte zei na afloop niet te willen „speculeren” over aftreden. Toch liep hij wel degelijk vooruit op een eventuele val van het derde kabinet dat hij leidt. Zowel aan het begin van de avond tijdens de coronapersconferentie als ná de ministerraad aan het einde van de avond benadrukte hij dat ook een demissionair kabinet in staat zal zijn om de coronacrisis te bestrijden.

Dat was de eerste keer dat Rutte speculeerde over iets dat steeds concreter wordt, en aan het einde van de week een feit kan zijn: het voortijdige einde van kabinet Rutte-III, twee maanden voor de verkiezingen.