Voormalig VN-diplomaat Brian Urquhart (101) overleden

De voormalige topdiplomaat van de Verenigde Naties Brian Urquhart is zondag op 101-jarige leeftijd overleden. Urquhart speelde een grote rol in de ontwikkeling van de VN en de oprichting van hun vredesmacht, de blauwhelmen. Als inlichtingenofficier ten tijde van de Tweede Wereldoorlog waarschuwde Urquhart dat de operatie Market Garden gedoemd was te mislukken. Hij zou gelijk krijgen: de geallieerden verloren de slag om de Rijnbrug in Arnhem, onderdeel van de operatie.

Na de Tweede Wereldoorlog was de Brit nauw betrokken bij de oprichting van de Verenigde Naties. Zo organiseerde hij de eerste bijeenkomst van de Algemene Vergadering in Londen. In een interview met NRC uit 1994 zei Urquhart daarover: „Ik heb zes verdomde jaren in het Britse leger doorgebracht tijdens de oorlog. En aan het eind dacht ik dat we het beter hadden kunnen doen, en zo dachten er nog veel meer mensen over. Vlak na de Tweede Wereldoorlog was er een algemeen geloof onder politieke leiders, terwijl het toch in veel landen een puinhoop was, dat dit een prachtige gelegenheid was om nu echt dingen te gaan veranderen.”

Urquhart zou als naaste adviseur dienen onder de eerste vijf secretarissen-generaal van de VN. In 1974 werd hij nummer twee bij de VN als ondersecretaris-generaal voor politieke zaken, een functie die hij twaalf jaar zou vervullen, tot het einde van zijn loopbaan bij de organisatie. Urquhart leidde dertien vredesoperaties in zijn tijd bij de VN en was verantwoordelijk voor het besluit dat alle troepen van de VN blauwe helmen moesten dragen om zich te onderscheiden van de strijdende partijen.

Op de site van de VN schrijft de huidige secretaris-generaal António Guterres dat Urquhart een ongekend stempel op de geschiedenis van de organisatie heeft gedrukt. „Hij zette de norm voor het internationale ambtenarenapparaat: toegewijd en onpartijdig.”

Correctie (4 januari 2021): In een eerdere versie van dit artikel stond dat Urquhart secretaris-generaal voor politieke zaken was. Hij was ondersecretaris-generaal op die portefeuille. Dat is hierboven aangepast.