Israëlische soldaten bij je bed? Wen er maar aan

‘Om één uur ’s nachts stonden er ineens dertig soldaten in onze woonkamer”, zegt Adnan. „Mijn dochter van zeventien was daar in slaap gevallen boven haar studieboeken. Ze dacht dat ze droomde.” De Israëlische soldaten zeiden op zoek te zijn naar geld afkomstig van wapenhandel en gooiden het huis overhoop. „Potten met linzen en bonen, olijfolie, onze hele wintervoorraad ging over de vloer”, vertelt Adnan telefonisch vanuit zijn dorp op de Westelijke Jordaanoever.

Voor Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever is dit niet uitzonderlijk. Vrijwel elke nacht vallen Israëlische troepen Palestijnse huizen binnen – voor huiszoekingen, arrestaties, of zomaar, om de omgeving in kaart te brengen. Hiermee schendt Israël internationale rechtsprincipes als proportionaliteit en noodzaak. Mensen voelen zich door de routineuze inbreuk op hun privéleven onveilig in hun eigen huis en ontwikkelen psychische klachten, blijkt uit een eerder deze maand gepubliceerd rapport van drie Israëlische mensenrechtenorganisaties.

Het hele gezin ondervindt de gevolgen van een nachtelijke huisinval. Soldaten staan ineens in volle wapenrusting in de slaapkamer na het intrappen of opblazen van deuren. Gezinsleden, inclusief kleine kinderen, worden in één ruimte samengedreven en bewaakt, soms uren achtereen. Wie protesteert, wordt bedreigd; een soldaat richtte een wapen op Salam, de vrouw van Adnan, toen ze probeerde hem te verhinderen haar familiejuwelen in te nemen. Arrestanten worden doorgaans geboeid en geblinddoekt meegevoerd, ook als ze vijftien of zestien zijn.

Lees ook: De Palestijnen zijn door de Arabieren in de uitverkoop gezet

Zelfs voor de arrestatie van minderjarigen zijn nachtelijke invallen de standaardmethode. Noha Katanani’s zeventienjarige zoon Othman werd in augustus gearresteerd na een nachtelijke inval. „We werden wakker doordat we ze over de tuinmuur hoorden springen”, vertelt Katanani. „Daardoor had ik gelukkig nog net tijd om me aan te kleden en mijn hoofd te bedekken. Bij een buurvrouw stonden ze een tijdje geleden in de slaapkamer.” De inval had effect op het hele gezin, vertelt Katanani. Een soldaat pakte hardhandig de telefoon van haar andere tienerzoon af, zijn oudere broer zakte na de slapeloze nacht voor een tentamen.

Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie HaMoked gebeurden in 2019 alle 235 geplande arrestaties van Palestijnse kinderen ’s nachts. HaMoked ijvert al jaren voor het gebruik van dagvaardingen in plaats van onaangekondigde arrestaties – zoals volgens het internationaal recht en zelfs volgens de eigen regels van het Israëlische leger verplicht is. Van een in 2014 aangekondigd pilotproject kwam nauwelijks iets terecht. Een legerwoordvoerder schrijft in een e-mail aan NRC dat het leger „gedetailleerde en specifieke” richtlijnen volgt voor de arrestatie van minderjarigen, zonder specifieke vragen over dagvaardingen en bevoegdheden te beantwoorden. „De ouders krijgen bericht dat hun kind is gearresteerd, in het Hebreeuws en Arabisch.”

Militair recht

Huisinvallen zijn volgens het internationaal recht alleen toegestaan als laatste redmiddel, als andere methoden uitgeput zijn. Maar voor Palestijnen in bezet gebied geldt het Israëlische militaire recht, dat ruim interpreteerbaar is. Israëlische troepen mogen ook binnenvallen bij mensen die nergens van worden verdacht. Het operationele doel is niet altijd duidelijk. Militairen getuigen tegenover de Israëlische organisatie Breaking the Silence dat intimidatie van de Palestijnse bevolking een doel op zichzelf is. „We moesten laten voelen dat we er waren.”

De invallen kunnen blijvend psychische gevolgen hebben voor de betrokkenen. De dochter van Adnan kan niet goed meer slapen sinds de soldaten haar midden in de nacht wekten. „Ze heeft nachtmerries, en als de deur beweegt door de wind, raakt ze in een crisis”, vertelt haar vader. Adnan wil zijn achternaam niet publiceren, uit angst dat de Israëlische autoriteiten in zijn getuigenis een reden zien voor een nieuw nachtelijk bezoek. Psychiater Jumana Milhem van Physicians for Human Rights legt uit dat huisinvallen relatief vaak leiden tot posttraumatische stresstoornis (PTSS), omdat er belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van PTSS aanwezig zijn. „Eerdere trauma’s vergroten de kans aanzienlijk”, aldus Milhem. „Door de situatie hebben veel Palestijnen al meer traumatische ervaringen opgedaan.”

De tweede factor heeft te maken met de aard van de invallen. „Gevoelens van hulpeloosheid spelen een grote rol bij de ontwikkeling van PTSS”, zegt Milhem. „Als de traumatische gebeurtenis je onverwachts overkomt terwijl je je veilig waant in je eigen huis, is er meer kans op PTSS.” Tot slot speelt de ‘menselijke factor’ mee; natuurrampen leiden minder snel tot blijvend trauma dan trauma’s die door andere mensen veroorzaakt worden. Omdat in de Palestijnse cultuur weinig ruimte is voor bespreken van psychische en emotionele problemen, komen veel PTSS-symptomen lichamelijk tot uiting, bijvoorbeeld door bedplassen, niet meer kunnen praten, verlamming of zelfs blindheid.

De nachtelijke arrestaties van volwassenen en kinderen zijn volgens het Israëlische leger nodig om „het levensgevaar voor veiligheidstroepen en negatieve invloed op het burgerlijk leven te verminderen”. Dat ontkennen betrokkenen. „Toen Othman werd gearresteerd, vroeg mijn man aan de wijkofficier waarom dit zo moest”, zegt Katanani. „Als ze hem gewoon een oproep hadden gestuurd, hadden we hem meegenomen naar het bureau.” Een vader vertelt dat zijn zoon op verzoek naar het politiebureau kwam en te horen kreeg dat er niets tegen hem lag. Nachten later werd hij van zijn bed gelicht.

Een aantal Palestijnse ouders, onder wie de Katanani’s, heeft via HaMoked een petitie ingediend bij het Israëlische Hooggerechtshof om dagvaarden in elk geval voor minderjarigen de standaardmethode te maken. De Israëlische regering heeft nog niet gereageerd.