De pijnlijke schoonheid van sociaal ongemak

De deelnemers aan de netwerkborrel druppelen langzaam binnen. Het begint meteen ongemakkelijk: Mitchell heeft Danielle volgens haar al drie keer uitgebreid gesproken, maar hij weet zelfs haar naam niet meer. Hoewel de organisator van de borrel de sfeer erin probeert te houden weet niemand zich echt een houding te geven.

Of ja, de nieuwe samenwerking tussen theatermaker Eva Line de Boer en auteur Elly Scheele, begint zo als een voor de hand liggende kantoorkomedie. De acteurs spelen hun typetjes geestig, maar de dialogen ontstijgen de belegen insteek in eerste instantie niet. Maar als Danielle in de volgende scène op een buurtborrel belandt en ook daar in sociaal gestuntel verzandt, begint de tragiek van de personages reliëf te krijgen.

De scherpe dialogen van Scheele leggen steeds meer bloot hoe vooroordelen en overdreven sociale beleefdheid waarachtig contact in de weg kunnen staan. Danielle (een prachtige, tegelijkertijd ontwapenende en bloedirritante rol van Anne-Chris Schulting) loopt over van de goede bedoelingen maar zet zichzelf muurvast vanwege haar continue aannames ten opzichte van iedereen om haar heen, en de andere personages slagen er net zo min in om over hun eigen schaduw te stappen.

Lees ook: Menselijke kwetsbaarheid in tijden van sociale media

Na zo veel ongemak is het des te ontroerender als er plotseling, onverwacht, een moment van pure, extatische connectie ontstaat tussen Danielle en een collega (Belinda van der Stoep) – en is het ook des te pijnlijker als een onhandige uitspraak dat moment weer ongedaan maakt.

Er zijn ook kritiekpunten. De voorstelling had compacter gemogen: vooral een scène in een parenclub voegt te weinig toe. En sommige regiekeuzes zijn te opzichtig: het gebruik van voice-overs en een continu aanwezige hengelmicrofoon benadrukken de kunstmatigheid van sociaal contact op te letterlijke wijze.

Desalniettemin maken de slimme plotstructuur en de geweldig op elkaar ingespeelde cast Of ja tot een bijzonder spannende en buitengewoon geestige zedenschets.