Airbnb gaat naar de beurs: boze steden, maar blije beleggers

‘Brian, ik heb een manier gevonden om een paar dollar te verdienen”, e-mailt Joe Gebbia in de herfst van 2007 naar huisgenoot Brian Chesky. „We veranderen ons huis in een bed and breakfast. Compleet met draadloos internet, een klein bureau, luchtbed en ontbijt. Ha!”

De e-mail is het begin van één van de grootste successen uit Silicon Valley van de laatste tien jaar. Het in augustus 2008 opgerichte Airbed and Breakfast – later Airbnb – is in twaalf jaar uitgegroeid tot een onlineplatform waarop ruim 5,5 miljoen huiseigenaren in ruim 100.000 steden hun woning tijdelijk verhuren. Chesky, Gebbia en mede-oprichter Nate Blecharczyk, die Airbnb’s eerste website bouwde, staan nog steeds aan de leiding van het bedrijf uit San Francisco.

Deze donderdag gaat Airbnb naar de Amerikaanse beurs. De prijs van het aandeel ligt op 68 dollar, waarmee Airbnb 47 miljard dollar (38 miljard euro) waard is. Het is, op de valreep, één van de grootste deals van het afgelopen kalenderjaar.

Aan deze beursgang verdienen private investeringsmaatschappijen als Sequoia Capital, Andreessen Horowitz en Greylock Partners miljarden. Zij investeerden – net als Hollywoodsterren Ashton Kutcher en Jared Leto – al vroeg in Airbnb, in ruil voor een paar procent van de aandelen. De drie oprichters, die ieder rond de 10 procent van het bedrijf in handen hebben, zijn vanaf deze week officieel miljardair.

Verdienen in een markt die stilligt

Voor een bedrijf dat geld verdient aan vakanties en weekendtrips – een markt die nu vrijwel volledig stilligt – lijkt 47 miljard dollar veel. Maar Airbnb staat er financieel goed voor, mede door enorme kostenbesparingen en een ontslagronde die het bedrijf vanwege de coronacrisis doorvoerde.

Airbnb kondigde in mei aan een kwart van de 7.500 werknemers te ontslaan, het verlaagde salarissen en stopte verliesgevende projecten, zoals een plan om vliegreizen te verkopen en een tv-studio op te zetten. „Een crisis maakt helder wat echt belangrijk is”, zei Chesky daarover tegen zijn personeel. „We gaan terug naar de basis.”

Bijkomend positief effect: Airbnb, dat vanaf de beginjaren verlies maakte, boekte afgelopen kwartaal plots 219 miljoen dollar winst. En door versoepelde lockdowns ziet het ook weer een voorzichtige stijging in de boekingen. Met een vaccin in aantocht lijken beleggers erop te vertrouwen dat de inkomsten op normaal niveau terugkeren zodra iedereen weer kan gaan reizen.

Te risicovol

Het had weinig gescheeld of Airbnb was nooit verder gekomen dan het luchtbed in het huis van Chesky en Gebbia. Investeerders vonden Airbnb in de jaren na de oprichting maar matig interessant: in huis laten van vreemden zou te veel risico’s met zich meebrengen. „We hebben meermaals gedacht: moeten we niet stoppen?”, zei Blecharczyk daarover in februari in een interview met NRC. „We leefden op onze creditcards. Op het dieptepunt hadden we 40.000 dollar schuld en kwam er 200 dollar per maand binnen.”

Lees ook het interview met mede-oprichter Nate Blecharczyk: ‘Partyhuizen willen we niet meer hebben’

Airbnb kreeg een duw in de rug door de crisis van 2008, toen bankiers in New York massaal hun baan verloren en in Airbnb een manier zagen om nog wat aan hun dure appartementen te verdienen. Toen investeerder Sequoia in 2009 met 600.000 dollar over de brug kwam, waren ook de geldproblemen, althans tijdelijk, opgelost.

De kapitaalinjectie van Sequoia gaat de geschiedenis in als één van de beste investeringen ooit: de 260 miljoen dollar die het de laatste elf jaar in Airbnb stopte, is na deze week bijna 5 miljard dollar waard.

Toch hebben de geldschieters die Airbnb in eerste instantie als een risicovolle investering zagen ook deels gelijk gekregen. Natuurlijk, het verhuurbedrijf is het internationale symbool van de ‘deeleconomie’: het romantische idee dat je je huis, auto of andere spullen via internetplatformen kunt inzetten om extra inkomen te verwerven. Met als bonus een goed gevoel: Airbnb heeft als ‘missie’ een wereld te creëren „waarin iedereen zich overal ter wereld thuis kan voelen”.

Dat Airbnb tegelijk tot lokale overlast, ruzies met steden en stijgende huizenprijzen zou leiden, was een niet-bedoeld neveneffect. Steden en bedrijf worstelen er sinds de oprichting mee.

Met de negatieve kant van Airbnb maakte de buitenwereld in 2011 voor het eerst kennis. Toen verscheen een blog van een vrouw wier huis volledig was vernield door een Airbnb-gast. Lange tijd verdedigde het bedrijf zich bij dergelijke incidenten door te stellen dat ‘wat in de samenleving gebeurt, nu eenmaal ook op Airbnb plaatsvindt’. Maar toen vorig jaar in november bij een halloweenfeest in een Airbnb-huis in Californië vijf mensen werden doodgeschoten, was de maat vol: gebruikers die een ‘hoog risico’ vormen (jong, negatieve recensies van verhuurders) worden sindsdien geweerd van het platform.

Wetten als bedrijfsrisico

Ook in het contact met steden heeft Airbnb van fouten moeten leren. Aanvankelijk weigerde het toeristenbelasting te heffen, tot woede van stadsbesturen die miljoenen aan inkomsten misliepen. Sinds 2014 is Airbnb overeenkomsten gaan sluiten, waardoor hosts – aanbieders van woningen – alsnog aan hun belastingplicht voldoen.

Toch worstelen talrijke steden, waaronder Amsterdam, nog steeds met Airbnb. Toeristen veroorzaken niet alleen meer in het centrum overlast, maar nu in vrijwel álle wijken. En omdat Airbnb weinig informatie deelt over gebruikers op het platform, is het lastig de voor Airbnb opgestelde regels te handhaven.

In het prospectus dat Airbnb op 1 december bij de Amerikaanse beursautoriteit deponeerde, wordt Amsterdam kort genoemd, onder het kopje ‘risicofactoren’. De Nederlandse hoofdstad maakt deel uit van een groep Europese steden die in maart een brandbrief aan de Europese Commissie schreef met het dwingende verzoek strengere Europese regels op te stellen voor ‘vakantieverhuurders’ als Airbnb.

Want als iets Airbnb kan bedreigen, zijn het overheden die het platform aan banden leggen. Of, zoals Airbnb het omschrijft in zijn prospectus: „Als wetten verhuurders beperken of ontmoedigen om hun eigendommen te delen, zou dit een wezenlijk nadelig effect kunnen hebben op ons bedrijf.”

Aanvulling (10-12-2010): Dit artikel is na het debuut van Airbnb op de beurs bijgewerkt met de prijs van het aandeel: 68 dollar.