Niet bewoners maar personeel van verpleeghuizen als eerste gevaccineerd

Niet de bewoners maar het personeel in verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen wordt als eerste ingeënt met het vaccin tegen het coronavirus.

Dat is de uitkomst van een overleg dat maandag door betrokken partijen onder leiding van het RIVM is gevoerd. Volgens bronnen rond het overleg is dit „de variant die het meeste kans van slagen heeft” als het gaat om het snel en effectief op gang brengen van de vaccinatiecampagne.

Reden is dat het makkelijker zal zijn om personeel naar grote, centrale locaties te laten gaan voor een vaccinatie, dan om op alle 2.500 afzonderlijke locaties van verpleeghuizen en honderden gehandicapteninstellingen te vaccineren.

Vijf dagen houdbaar

De opslag van het Pfizer/BioNTech-vaccin, dat begin januari naar verwachting als eerste beschikbaar komt, is ingewikkeld. Het moet worden bewaard bij rond de 70 graden onder nul en is na ontdooien (wat twee dagen duurt) maar vijf dagen houdbaar. Bovendien wordt het bewaard in partijen van 1.000 stuks – veel meer dan er mensen wonen in individuele zorginstellingen.

Het Pfizer-vaccin kan volgens het overleg daarom beter worden toegediend op grote locaties waar mensen zelf langs kunnen gaan, wat voor zorgmedewerkers goed mogelijk is.

Dat het personeel nu vóór de bewoners gaan in de ouderen- en gehandicaptenzorg, wijkt af van de strategie die het kabinet in principe wilde hanteren. Op basis van een advies van de Gezondheidsraad zouden eerst de meest kwetsbaren, dus de verpleeghuisbewoners en de gehandicapten die in instellingen wonen, een vaccinatie krijgen. Ze zijn niet alleen fysiek kwetsbaar maar vaak ook wilsonbekwaam omdat ze een laag IQ hebben of aan dementie lijden. Daardoor begrijpen ze de coronaregels niet en blijven ze door hun gedrag anderen besmetten.

Lees ook: Vaccineren - Zijn de koelkasten er?

Door de vaccinatie van hun verzorgers, krijgen de bewoners ook meer veiligheid, zegt een betrokkene. Dit wordt ‘ringbescherming’ genoemd. „Uiteindelijk gaat het om het zo snel mogelijk beschermen van deze kwetsbare mensen.”

Test- en vaccinatiestraten

Hoe de logistiek van de vaccinatie begin januari precies moet gaan is nog onderwerp van gesprek. Gehandicaptenzorg Nederland laat weten dat sommige instellingen in de gehandicaptenzorg nu al eigen teststraten hebben die waarschijnlijk makkelijk kunnen worden omgebouwd tot ‘vaccinatiestraten’. Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) heeft eerder gezegd dat eerder al naar teststraten zal worden gekeken als grootschalige vaccinatie nodig is.

De verwachting van betrokken partijen is dat het Moderna-vaccin, dat als alles goed gaat half januari wordt goedgekeurd, gebruikt zal worden om de verpleeghuisbewoners en gehandicapten in instellingen mee te prikken. Het voordeel van dit vaccin is dat het niet bij diepvriestemperaturen hoeft te worden bewaard, maar in gewone koelkasten kan. Dat maakt het veel eenvoudiger om het verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen zelf toe te dienen.

Van het Pfizer-vaccin krijgt Nederland eind dit jaar of begin volgend jaar als het goed is rond de miljoen doses geleverd. Dus 1.000 partijen van 1.000 vaccins. Aangezien twee doses per persoon nodig zijn, kunnen hiermee zo’n 450.000 mensen worden gevaccineerd. In de verpleeghuis- en gehandicaptenzorg werken in totaal al zo’n 300.000 mensen.

Vaccinatiebereidheid

Een belangrijke vraag is wel hoe massaal de medewerkers van de ouderen- en gehandicaptenzorg naar de vaccinatielocaties zullen komen. Uit onderzoek van vakbond Nu’91 en eerder van beroepsorganisatie V&VN, blijkt dat tot nu toe maar een derde zich wil laten inenten.

Arts Verstandelijk Gehandicapten, Michiel Vermaak, denkt dat het animo wel zal groeien onder personeel naar mate meer mensen gevaccineerd zijn. „Ik vind het ook goed dat eerst wilsbekwame mensen worden gevaccineerd; want zij kunnen zelf beslissen. Ook al is het risico niet groot, je neemt toch een beslissing die mensen met dementie of een IQ onder de 50 niet zelf kunnen nemen.” Hij wijst erop dat het immuunsysteem feitelijk alleen een handvat krijgt, via een vaccin, om de ziekte te herkennen en te bestrijden.