Veel kritiek op Macrons handjeklap met de Egyptische leider Sisi

Al op de eerste dag van zijn driedaagse bezoek aan Frankrijk heeft de Egyptische leider Abdel Fattah al-Sisi maandag precies te horen gekregen wat hij wilde: een belofte van Emmanuel Macron dat de schendingen van de mensenrechten in Egypte geen obstakel zijn voor verdere wapenleveringen.

„Ik ga zaken van defensie en economische samenwerking niet afhankelijk maken van deze meningsverschillen”, antwoordde Macron op een vraag over de mensenrechten tijdens een gezamenlijke persconferentie op het Elysée.

Voorafgaand aan Sisi’s bezoek hadden zeventien Franse en internationale mensenrechtenorganisaties een oproep gedaan aan Macron om strenge eisen te stellen aan de Egyptische president om de mensenrechtenschendingen in zijn land te beteugelen in ruil voor verdere samenwerking met Frankrijk. Meer dan vijfhonderd prominenten deden hetzelfde in een open brief in Le Monde.

Egypte is voor Frankrijk een belangrijke afnemer van wapentuig: het heeft sinds 2014 24 Rafale-gevechtsvliegtuigen gekocht. Maar Caïro is niet eens een heel trouwe klant: het zag dit jaar af van een bestelling van twaalf bijkomende Rafales ten voordele van de Italiaanse Typhoon. Frankrijk ziet in Egypte echter ook een bondgenoot in de strijd tegen de Moslimbroederschap, met name in Libië, en tegen de Turkse invloed in de regio.

Zestigduizend gevangenen

Mensenrechtenorganisaties wijzen op het bestaan van zestigduizend politieke gevangenen in Egypte, wijdverspreid folteren en arrestatiecampagnes tegen de lhbti-gemeenschap, mensenrechtenactivisten en onafhankelijke journalisten.

Lees ook: Dit is waarom mensenrechtenschendingen in Egypte een blinde vlek worden voor het buitenland

Vorige maand nog werden drie leden van de voornaamste mensenrechtenorganisatie in Egypte, het Egyptian Initiative for Personal Rights, opgepakt en beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie. Zij werden vlak voor Sisi’s bezoek aan Frankrijk vrijgelaten, en Macron maakte zich maandag sterk dat dat gebeurd was onder Franse druk. Hij zou Sisi ook een lijst hebben bezorgd van andere vrij te laten gevangenen, waaronder de Egyptisch-Palestijnse Ramy Shaath, die met een Française is getrouwd.

„Een beleid van veeleisende dialoog is efficiënter dan een boycot die alleen de slagkracht zou schaden van een van onze partners in de strijd tegen het terrorisme”, aldus Macron.

Het argument dat democratie en mensenrechten ondergeschikt zijn aan de strijd tegen het terrorisme gaat al een tijdje mee. Voorafgaand aan de Arabische revoluties van 2011 was het al de reden waarom westerse landen dictators in het Midden-Oosten steunden. Doorgaans bewezen westerse leiders toen in het openbaar wel lippendienst aan de mensenrechten.

Macron lijkt maandag eerder het omgekeerde te hebben gedaan: hij sloot Sisi in het openbaar in de armen om vervolgens te beloven dat hij de mensenrechten achter gesloten deuren ter sprake zou brengen. Critici merken ook op dat Macron vandaag zijn eigen posities verraadt die hij tijdens zijn bezoek aan Cairo in 2019 had verwoord. Toen zei hij nog dat „stabiliteit en mensenrechten hand in hand gaan”.

Macron, aldus de Frankrijk-directeur van Human Rights Watch, Bénédicte Jeannerod, „heeft de facto een blanco cheque uitgeschreven voor de brutale repressie die Sisi voert tegen het maatschappelijk middenveld, en keert zo zijn eigen engagement de rug toe”.