Een ‘Spoetnik-moment’ heette de lancering van het Russische coronavaccin Sputnik-V, in juni. Het vaccin, vernoemd naar de in 1957 gelanceerde Russische Spoetnik-satelliet, de eerste in de ruimte. „De Amerikanen waren verrast toen zij de bliepjes van de Spoetnik hoorden. Met het vaccin gaat het net zo. Rusland zal er als eerste zijn”, zei Kirill Dmitriëv, hoofd van staatsinvesteringsfonds RDIF, dat de ontwikkeling van het vaccin door het Moskouse Gamaleya-laboratorium financiert.
Hij kreeg gelijk: dankzij de razendsnelle – internationaal door wetenschappers sterk bekritiseerde – ontwikkeling van het vaccin, is Rusland het eerste land dat een vaccin tegen Covid-19 zowel in binnen- als buitenland grootschalig in omloop brengt. Volgens het RDIF hebben elf landen het vaccin inmiddels besteld en hebben ruim veertig andere belangstelling getoond.
Met de gelikte promotiecampagne en een website in zeven talen kiest Rusland een radicaal andere aanpak dan de VS en Europese landen. Waar deze landen voorraden van (nog te voltooien) vaccins als die van Pfizer en Moderna inkopen voor de eigen bevolking, ziet Rusland het vaccin als uitgelezen kans om internationaal betrekkingen te cementeren en hearts and minds te winnen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data65046005-ccf911.jpg)
De campagne gaat daarbij gepaard met flinke kritiek op het Westen. „Het is fascinerend om te zien dat het Westen, in plaats van het coronavirus te bestrijden, bezig is om het Russische vaccin te bestrijden met allerlei beschuldigingen en zich daarbij de hele tijd tegenspreekt”, zei RDIF-chef Dmitriëv in oktober in een interview met CNN.
Grootschalige vaccinatie
Hoeveel doses Rusland op dit moment daadwerkelijk kan produceren én exporteren, is onduidelijk. President Poetin zei vorige week woensdag dat meer dan twee miljoen doses van de Sputnik-V-prik „zijn geproduceerd of zullen worden geproduceerd in de komende dagen”, en dat tegen het einde van deze week kan worden begonnen met „grootschalige vaccinatie” in Rusland zelf. Daartoe zijn – voorlopig alleen in Moskou – afgelopen weekend tientallen vaccinatieposten ingericht, waar Russen zich vrijwillig en gratis kunnen laten inenten.
De Russische minister van Volksgezondheid, Michaïl Moerasjko, liet weten dat al meer dan 100.000 mensen in Rusland het vaccin toegediend hebben gekregen. Eind november maakte het RDIF bekend dat India vanaf 2021 zal starten met het produceren van 100 miljoen doses per jaar.