In de petitiesamenleving bekommert niemand zich nog om het gesprek

Medialogica ging donderdag over cancel culture. Of over vrouwenhaat, daarover liepen de meningen uiteen. Het programma dat de feiten onder de hypes blootlegt, verdiepte zich in de rel rond het kunstwerk ‘Destroy my Face’ van Erik Kessels, in september onderdeel van het festival BredaPhoto.

Kessels had de vloer van een skatebaan bekleed met door een algoritme verknipte portretten van vrouwen die cosmetische chirurgie hadden ondergaan. De achterliggende gedachte was dat de wieltjes van de skates de slijtage zouden aanrichten die de chirurgie juist onzichtbaar had gemaakt.

Filmpjes van het kunstwerk leidden tot een beschuldigingen van misogynie, die werden versterkt door bestaande seksisme-problemen in de skatewereld. Er kwam een petitie en op sociale media stak een storm op. Onder druk van de sponsors van de skatebaan was Kessels’ werk binnen een week verdwenen.

Heeft u al een mening? Vast. Maar daar gaat het nu even niet om.

Wat Medialogica (kroonjuweel van omroep Human) akelig helder aan het licht bracht, was dat de strijdende partijen nergens in gesprek gingen. De critici die zich verenigden in ‘We are not a playground’ kwamen niet naar het kunstwerk kijken. Bij het zien van door de kunstenaar verspreide filmpjes wisten ze genoeg. Het festival en Kessels, die zei verrast te zijn door de verwijten, gingen niet op de aantijgingen in.

Wel werden de vertegenwoordigers van ‘We are not a playground’ uitgenodigd voor een ‘artist talk’ met publiek, maar voor ‘een cosmetisch gesprek’ voelden zij niets. „Onze brief was gericht tegen een structuur”, zei Rachel Morón. Mechteld Jungerius liet doorschemeren dat ze bereid waren geweest tot een persoonlijk gesprek, zonder camera’s. Nadat de boel verder was geëscaleerd werden zowel ‘vrouwenhater’ Kessels als ‘cancel culture fascisten’ Morón en Jungerius bedolven onder haatreacties van mensen die hun gelijk alleen zwaarbewapend de wereld in sturen.

Welkom in de petitiesamenleving, waar niemand zich nog om het gesprek bekommert. Dat er sprake was van een empathisch tekort signaleerden beide partijen. Bij de ander. „Ze begonnen meteen eisen te stellen”, klaagde Fleur van Muiswinkel van het fotofestival. „Het kunstwerk moest weg omdat het pijn deed”, zei Morón.

Was een telefoontje niet nuttig geweest, vroeg de verslaggever van Medialogica. „Ja”, zei kunstenaar Jan Hoek. „Maar wie had dan wie moeten bellen?” Het leek een bonusaflevering van Het familiediner in kunstkringen. Tekenend was dat Jungerius vertelde uren en uren bezig te zijn geweest met de kwestie, online. „Het waren heftige dagen: refresh, refresh.”

Twee weken geleden bracht Medialogica al een verwant gesprekstekort aan het licht in een interview met Herman Meijer, de hoofdredacteur van talkshow Op1. Hem werd gevraagd naar een moment waarop Maurice de Hond in zijn programma feitelijke onwaarheden over het RIVM spuide en de presentatoren niet ingrepen.

Geen probleem, vond Meijer. Dan had het RIVM maar aan tafel moeten verschijnen. „Als je niet komt, dan ben je wat mij betreft een gesloten eenheid.” Los van de vraag of het RIVM effectief communiceert, was dit ontluisterend. Je verwacht niet dat de baas van een prominent programma van de publieke omroep zijn schouders ophaalt over de juistheid van de informatie die hij verspreidt.

Zo bewijzen de onderzoekers van Medialogica zich keer op keer als strijders die feitelijkheid en het redelijke gesprek verdedigen tegen de grootgrutters van het onwrikbare gelijk.