5 december op de valreep: welke scheurkalenders zijn de leukste?

De scheurkalender is voor velen het ideale sinterklaascadeau. Peter van Straaten, Fokke & Sukke, Dirkjan – of een wat geleerdere over geschiedenis, filosofie of muziek: ze zijn allemaal vertrouwd. Maar dat kan ook anders. Drie opvallende scheurkalenders, waarmee je de sier kunt maken op je wc:

The New Yorker: Shakespeare in the Way

The New Yorker is een van de beroemdste weekbladen ter wereld, en dat is best gek, want een flink deel van elk nummer is ingeruimd voor zaken die alleen in New York zelf spelen. Tientallen bladzijden Talk of the Town; wie wil weten wat er off-Broadway te zien is of waar je het beste Koreaans eet in Soho, kan bij elke AKO of Bruna terecht. Natuurlijk: de journalistiek is van de buitencategorie, en voor een schrijver is een kort verhaal in The New Yorker nog steeds een statussymbool. Maar het belangrijkste selling point is waarschijnlijk de New Yorker cartoon – voor 2021 verzameld in de scheurkalender The New Yorker. Shakespeare in the Way.

De tekeningen zijn onmiddellijk herkenbaar aan het feit dat de grap bijna nooit louter visueel is: een New Yorker cartoon heeft vrijwel altijd een onderschrift – er zijn enkele uitzonderingen – waarin een van de figuren aan het woord komt. Binnen die parameters is vrijwel alles mogelijk. Het absurdisme van een man achter een vleugelpiano in een vliegtuig die wordt gewaarschuwd door de stewardess: „We gaan bijna landen, kunt u die onder de stoel voor u schuiven?” Een vis in een winkel voor vissers: „Voor mij alleen het aas, alstublieft.” Dinosaurussen die een meteoriet zien inslaan: „Heb ik daarom jarenlang sla gegeten?”

Er is vooral veel humor die past bij de grote stad, en alle beelden of vooroordelen die daarbij passen. Ouders die kijken naar hun kind die alle speelgoed heeft omgegooid: „Dit was een overtuigende, sterke woede-uitbarsting. Ik stel voor dat we hem zijn zin geven.” Een klant zit op een onbewoond eiland en vraagt aan de ober: „Is de vis lokaal gevangen?” Heel soms is een grap een tikkeltje politiek: wanneer een moeder en een dochter voor de Franse guillotine staan, merkt de dochter op: „Ik blijf zeggen Moeder, onze generatie is geïnteresseerd in ervaringen, niet in dingen.”

Gutmensch Scheurkalender

Wat doet Adriaan van Dis wanneer er „weer eens een boreale wind opsteekt”? Het antwoord daarop is te leuk om hier prijs te geven, maar wie de Gutmensch Scheurkalender op 1 januari openslaat, vindt het antwoord. Onder meer Van Dis schreef een bijdrage speciaal voor deze kalender, die samengesteld is door Linda Polman, Saskia Kunst en Saskia Pfaeltzer.

De Gutmensch-kalender, die dit jaar voor het eerst verschijnt, is meer dan een tikkeltje politiek. De kalender wil de rechtervleugel van repliek dienen als het gaat om zaken als vluchtelingen en migratie, waarbij rechts zo luidruchtig optreedt. Hier staan de tegenargumenten, feiten en een grap om de discussie te verschuiven. Het is een grotendeels geslaagd geheel, met een ‘Goebbelsje van de maand’, migratiestandpunten uit de verkiezingsprogramma’s, puzzels, cartoons (Joep Bertrams), tekeningen (Paul van der Steen), gedichten en gedachten van bijvoorbeeld Annelies Verbeke, A.H.J. Dautzenberg of Dolf Jansen.

De maand juni geeft antwoord op de vraag ‘Hoe word je een fascist’ en er is een eindexamen ‘De fascistenmeter’. Op sommige dagen gaat het puur om feiten en cijfers. En voor wie niet weet wat boreaal nu eigenlijk precies is: er zijn genoeg plaatjes die het uitleggen, zoals bij een enigszins aangepaste De Aardappeleters van Van Gogh: „Boreaal smikkelen.”

Scheurkalender tegeltjeswijsheden

„Thuis is waar je je buik niet hoeft in te houden”, is een tegelwijsheid die je op 9 augustus krijgt voorgeschoteld in de Scheurkalender tegeltjeswijsheden. Dat de Gutmensch niet standaard in onze aard zit, blijkt wel uit de ‘wijsheden’ die onze volksaard duiden in de Tegeltjeswijsheden scheurkalender. We willen liefst voor een dubbeltje op de eerste rang zitten: „Belastingbetaler: iemand die geen examen hoeft te doen om voor de staat te werken”, staat er bijvoorbeeld op eentje. Of: „Bij de kapper is een scheiding het goedkoopst.”

Enerzijds spreekt er een opgelegde zelfredzaamheid uit de tegels („Elke poging die mislukt brengt je een stap dichter bij het geluk” of „Geluk is niet het afwezig zijn van problemen maar de kunde om er mee om te gaan”), anderzijds gaat het juist om de hopeloosheid iets van het leven proberen te maken („Meer bewegen begint niet met meer sporten maar met minder zitten” of „Ik heb geen 9 tot 5 mentaliteit. Eerder van 10 tot 3”). Zorgelijker wordt het wanneer ‘de gezondverstandmentaliteit’ de kop op steekt op een tegel als „Verzinsels groeien altijd op een bodem van waarheid”.

Wie de Tegeltjeswijsheidkalender op de wc legt, doet er goed aan die van de Gutmensch ernaast te leggen. Wie dat doet, leest bijvoorbeeld op 5 maart in het ‘Goebbelsje van de maand’ dat er nog iemand was die dacht dat verzinsels op waarheid groeien: „Een leugen die je duizend keer vertelt, wordt vanzelf de waarheid.”