Kernenergie houdt iedereen verdeeld

Welke rol kunnen nieuwe kerncentrales in Nederland spelen als over tien jaar bijna driekwart van de stroom door duurzame bronnen als wind en zon wordt opgewekt? Dat was de vraag die woensdag centraal stond bij een hoorzitting in de Tweede Kamer, waarvoor vertegenwoordigers van industrie en milieuorganisaties waren uitgenodigd.

De antwoorden lieten zich in veel gevallen raden. Kernenergie moet veel belangrijker worden, zei bijvoorbeeld Carlo Wolters die namens EPZ de enige kerncentrale exploiteert die Nederland rijk is. Naast die bestaande centrale in het Zeeuwse Borssele, kunnen wat hem betreft twee nieuwe worden bijgebouwd. Hij schetste de Kamerleden direct de voorwaarden: tijdens de bouw geen aanpassingen in ontwerp en regelgeving en de overheid moet „het eventuele marktrisico afdekken”.

Met die eisen raakte Wolters de kern van de politieke discussie. Is kernenergie niet een dure oplossing als centrales vooral worden gebruikt als achtervang voor duurzame stroomproductie? Kunnen dan niet beter gascentrales worden ingezet? Dan moet wel de CO₂-uitstoot worden afgevangen, want de doelstelling blijft dat die uitstoot in 2030 gehalveerd moet zijn en in 2050 bijna nul.

Over de al of niet zinvolle inzet van kernenergie had energie- en klimaatminister Wiebes (VVD) experts van ENCO gevraagd om onderzoek te doen. De conclusie van het Oostenrijkse instituut was dit jaar duidelijk: kernenergie kan bij een gelijk speelveld altijd in prijs concurreren met bijvoorbeeld energie uit wind en zon.

„Amateuristisch broddelwerk”, concludeerde John Kerkhoven van consultant Kalavasta. En hij staat niet alleen in die kritiek. Kerkhovens Kalavasta kwam eerder, net als TNO, juist tot de conclusie dat kernenergie in de Nederlandse situatie (met veel zon en wind) „drie tot tien keer” duurder is dan andere oplossingen. Die conclusie kreeg van ENCO’s vertegenwoordiger Mario van der Borst woensdag dan weer het predikaat „broddelwerk”.

Lange tijd is kernenergie in de Nederlandse politiek onbesproken geweest, maar sinds een jaar trachten met name VVD en CDA het thema weer op de agenda te krijgen. Met onderzoeken en hoorzittingen, en ook is Wiebes op initiatief van de VVD-fractie een marktconsultatie begonnen. Daarbij wordt bekeken of bedrijven in kernenergie willen investeren. Probleem voor de pleitbezorgers van kernenergie is wel dat recente projecten in Engeland, Frankrijk en Finland veel duurder uitkomen en op jaren vertraging kunnen rekenen. Juist de onzekerheid en de risico’s maken financiering erg duur.

Daarnaast speelde de vraag in de Kamer in hoeverre de kosten voor verzekering, de verwerking van het kernafval en de uiteindelijke sloop door de centrale worden gedragen. Het goede nieuws is volgens Wolters van Borssele dat de nieuwste centrales in het buitenland juist weer goedkoper blijken te zijn.

Die opmerking leidde bij Jan Haverkamp van Greenpeace tot een diepe zucht. „Ik ben geschrokken van de desinformatie die hier vanmiddag in de Kamer is rondgestrooid. Ook in dit geval. Overal is sprake van oplopende kosten. Niet voor niets vraagt de sector om subsidie. Om Eurocommissaris Frans Timmermans te citeren, kernenergie heeft geen business case.”