Van minder vraag naar kunst merken de Amsterdamse galeries nog weinig

De Amsterdamse galeriehouder Ron Mandos komt net terug van het tuincentrum. Hij rijdt met een achterbak vol orchideeën, vertelt hij telefonisch vanuit de auto. Die zijn bedoeld voor een installatie van glazen vaasjes van de Braziliaanse kunstenaar Daniel Steegmann Mangrané. „De planten konden de grens niet over, dus ben ik die zelf maar even hier gaan halen. Ik ben bloemist geweest, dus ik heb daar wel gevoel voor.”

De installatie van Mangrané is onderdeel van de groepsexpositie met Braziliaanse kunst die tijdens het Amsterdam Art Gallery Weekend te zien is. Het galerieweekend vervangt dit jaar het veel grotere Amsterdam Art Weekend (jaarlijks zo’n 45.000 bezoekers), dat eind november altijd een hoogtepunt is in de kunstkalender, met onder andere de open ateliers van de Rijksakademie en veel museumtentoonstellingen die openen. De Rijksakademie verplaatste in verband met corona de Open Studio’s naar april 2021, waarmee Amsterdam Art Weekend voortaan in het voorjaar plaatsvindt. Als alternatief is er nu eind november een weekend waarin galeries nieuwe tentoonstellingen presenteren.

Brandbrief van galeristen

Is er wel reden voor een feestje? Dit voorjaar stuurde de Nederlandse Galerie Associatie (NGA) in verband met de coronacrisis nog een brandbrief aan minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur, D66), waarin ze vreesden voor omzetdaling van meer dan vijftig procent dit jaar.

„Bij ons gaat het helemaal niet slecht”, zegt Ron Mandos. „De eerste corona-maanden hadden we wel een dipje, maar we verwachten nu het jaar zelfs met een kleine stijging af te sluiten. De verre exotische vakanties kunnen nu even niet, daardoor hebben verzamelaars meer ruimte om kunst te kopen.” Ook de NGA vermoedt dat de grote klap voorlopig is uitgebleven. „Ik weet wel van galeriehouders die ermee op zijn gehouden, maar dat was vanwege hun hoge leeftijd”, zegt Loes van Campen, secretaris van de NGA. Recente cijfers heeft de NGA nog niet. „Volgend jaar gaan we dat onderzoeken.”

Lees ook: Amsterdam krijgt nieuw museum voor digitale kunst

Dat door corona grote internationale beurzen niet door zijn gegaan, gaat hij in de toekomst wel merken, vermoedt Mandos. „We hebben nu nog wel veel contact met ons vaste netwerk van verzamelaars, maar het is moeilijk om nieuwe mensen te bereiken.”

Inrichten op afstand

Corona heeft in ieder geval gezorgd voor een heel andere manier van werken bij het inrichten van tentoonstellingen met kunstenaars uit het buitenland, zegt Nick Terra, directeur van Galerie Fons Welters. „Normaal ben je samen met de kunstenaar een week lang in de weer in de ruimte om in te richten. Dan praat je over van alles, ook over iemands lievelingseten, favoriete films, muziek. Dat helpt om de kunst te begrijpen, en die informatie kun je later met bezoekers delen.” Nu gaat alles via videoverbinding. „Ik maak tegenwoordig vooraf een lijstje met vragen, met dingen die ik écht wil weten.”

Qua kunstverkoop gaat het „redelijk stabiel”, zegt Terra. „Je merkt dat we al dertig jaar bezig zijn, en dat onze vaste kring van kopers ons nog steeds weet te vinden. Maar als er grote onzekerheid is, dan wachten mensen toch even met kunst kopen. Dat zie je in alle tijden, eerder ook rond de verkiezing van Trump en de Brexit. De eerste maanden van de coronacrisis stond de wereld echt even stil. Afgelopen zomer zag je dat mensen weer vertrouwen kregen.”

Tijdens het Gallery Weekend laat Fons Welters werk zien van onder meer de Nederlandse kunstenaar Femmy Otten (1981). „In het midden van de galerie komt een sculptuur van haar te staan: een klein houten beeld van een liggende vrouw, die zwanger is”, vertelt Terra. „Aan haar voeten ligt een bal, van samengeklonterde hoofden. Het werk komt voort uit haar eigen moederschap. Ze zei: mijn hart loopt over van liefde, terwijl de wereld zo uit elkaar drijft: die tegenstrijdigheid zit volgens mij heel mooi in dit beeld.”

Oud gymlokaal

Voor de jonge galeriehouder Mulan Go (21) had 2020 het jaar moeten worden waarin ze voor het eerst „het grote beursrondje” deed. „Ik ben twee jaar geleden met mijn eigen galerie begonnen, die twee jaar heb ik gespaard voor deelname aan de grote Nederlandse kunstbeurzen, maar toen werden ze bijna allemaal afgelast. Alleen Big Art heb ik kunnen doen.”

Galerie GoMulan zit in een oud schoolgebouw in de Van Ostadestraat, dat wordt gebruikt als verzamelgebouw voor verschillende (culturele) initiatieven. Tijdens het Gallery Weekend presenteert Go het werk van Joran van Soest (1994) en Matt Chaim de Groot (1969). „Twee kunstenaars van heel verschillende generaties, maar ze passen goed bij elkaar. Joran maakt mooie dromerige, een beetje jongensachtige schilderijen. En Matt heeft zijn persoonlijke herinneringen aan zijn diensttijd voor het Israëlische leger verwerkt in foto’s die hij afdrukt in een type kunststof.”

Van minder vraag naar kunst heeft Mulan Go nog niks gemerkt. Maar, denkt ze, dat kan te maken hebben met de prijsklasse waarin ze kunst verkoopt: tot 3.000 euro. „Ik verkoop schilderijen vanaf 300 euro, er zijn mensen die schoenen kopen voor dat bedrag.”