De VVD doet een forse stap naar links in het verkiezingsprogramma dat de partij begin deze maand presenteerde. Dat wil zeggen: sociaal-economisch. De VVD is nu kritisch over kapitalisme en de vrije markt en wil opkomen voor mensen met een middeninkomen en voor kleine ondernemers, door een „sterke overheid”.
Maar denk niet dat de VVD progressief is geworden. Het bleef wat onderbelicht, maar cultureel, bijvoorbeeld als het gaat om migratie en integratie, zit de partij nog altijd stevig aan de rechterkant.
De vrouw die de komende maanden die rechterflank moet bewaken, heet Bente Becker. Tweede Kamerlid Becker (35) voert het woord over migratie, integratie en asiel. En als je haar hoort weet je: op háár terrein heeft de VVD helemaal geen stap naar links gezet. Zij heeft het over „de deur niet wagenwijd openzetten voor migranten”, over „hardwerkende mensen die zich nog wel veilig moeten voelen in ons land”. Zij verdedigt een plan voor ‘integratielocaties’, waar migranten met verblijfsvergunning moeten wonen zolang ze onvoldoende zijn geïntegreerd.
‘De baby van de C1000’
In de VVD geldt Becker als een belangrijk Kamerlid. Ze wordt genoemd als mogelijk nieuwe fractievoorzitter, na het vertrek van Klaas Dijkhoff.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/10/data63007886-fe192d.jpg)
Bente Becker werd in Almere, waar ze opgroeide, ‘de baby van de C1000’ genoemd. Haar ouders hadden een supermarkt, haar moeder zat achter de kassa. „Een katholiek gezin met een ondernemend hart”, zegt ze zelf. „Dag en nacht werken, altijd de klanten te woord staan.”
Haar ouders stemden op de VVD. Toch moest ze met haar middenstandersachtergrond in het begin erg wennen aan die partij. „Ik was een meisje van twintig. Bij de VVD had je bijeenkomsten met Dixieland-muziek en keurige heren in jasjes met gouden knopen. Een wereld waar ik zelf niet uit kwam. Ik dacht: moet ik me nu aanpassen?”
Maar de VVD is de laatste jaren veranderd, en misschien wel meer bij haar gaan passen . De laatste jaren, zeker onder het fractievoorzitterschap van Dijkhoff, lijkt de VVD op zoek te zijn naar een volkser imago.
Hoe belangrijk vindt de VVD-achterban volgens u integratie en migratie?
„Heel belangrijk. Want dan heb je het over: hoe veilig voel je je? En hoe rechtvaardig gaat het eraan toe in ons land? Mensen die geen recht hebben op onze bescherming en kwaad willen, waarom kunnen die hier toch komen? Kunnen we dat qua kosten opbrengen en verandert het ons in wie we zijn, cultureel?”
U benadrukt in optredens de rechtse kant van de VVD. Maar de kans lijkt groot dat u na de verkiezingen ook met linkse partijen moet regeren..
„Dat moeten we nog zien.”
..of zou u er juist voor zijn om opnieuw met de PVV samen te werken?
„Moeilijk om daar nu op vooruit te lopen. Ik vind dat we als VVD ook met andere partijen veel voor elkaar hebben gekregen. Denk aan de Turkije-deal over vluchtelingen, het idee van opvang in de regio. We hadden illegaliteit graag strafbaar willen stellen, maar dat is ons niet gelukt. De enige keer dat dat had gekund was toen de PVV het kabinet-Rutte I gedoogsteun gaf. Maar Wilders is toen uit het Catshuis weggelopen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data64075777-168e37.jpg)
Het VVD-verkiezingsprogramma wordt in analyses sociaal-economisch links genoemd. Ziet u dat ook zo?
„Nee. We zeggen wel op meer punten dan vroeger dat je een sterke overheid nodig hebt. Omdat we zien dat de wereld is veranderd. Je concurreert als ondernemer niet alleen met je buurman, maar ook met een bedrijf dat wordt gesteund door de Chinese overheid. Je moet er als overheid zijn wanneer het nodig is.”
Ziet u het als uw taak om de rechterflank van de partij te bewaken?
„Ja. Door mijn portefeuille kom ik met rechtse voorstellen. Maar wat ik zeg, voelen we allemaal zo in de fractie. Het gaat mij er niet om dat het rechts is, ik noem het realistisch. We zetten de deur van Nederland niet wagenwijd open. Ik voel een zware verantwoordelijkheid dat steeds te zeggen.”
Dat wordt ‘de PVV-corvee’ genoemd. Iemand moet dat doen in de VVD?
„Dat vind ik echt totale onzin. Het suggereert dat ik alleen naar de PVV kijk en probeer om die de wind uit de zeilen te nemen.”
Hoe verklaart u het succes van de PVV in de peilingen?
„De achterban van Wilders bestaat uit mensen met oprechte zorgen. Ze hebben het gevoel: uitgeprocedeerden moeten het land worden uitgezet. En dan heb je een partij die zegt: ‘Dat kan morgen.’ Heel simpel en ik snap dat dat aantrekkelijk is. Maar wat Wilders zegt, is niet in het belang van deze mensen. Mijn verhaal is ingewikkelder, maar reëler.”
En de VVD regeert al tien jaar. U schreef laatst in Elsevier dat er, als het over vrijheden gaat, veel niet is gelukt. Zoals de wet op de moskeefinanciering en het tegenhouden van radicaal-islamitische predikers.
„Ik vind het ook frustrerend: een school nodigt een radicale prediker uit, ik stel daar Kamervragen over en dan komt als antwoord van het kabinet: ja, als we dáár beperkingen aan opleggen is het een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting. Maar ik vind dit een inbreuk op de vrijheid van leerlingen. Een veel groter algemeen belang is dat kinderen niet met giftige gedachten opgroeien. Soms moet je hiërarchie aanbrengen in grondrechten.”
De VVD komt met ‘integratielocaties’ voor wie mag blijven, maar nog niet genoeg is geïntegreerd.
„We weten dat in veel gemeenten mensen lang op de wachtlijst staan voor een sociale huurwoning. En dan krijgt iemand uit een asielzoekerscentrum voorrang. Dat is scheef. Er moeten meer flexibele woningen komen, van daaruit kun je je plek verdienen.”
En als je je best niet doet? Dan kom je zo’n locatie niet meer uit?
„Dan kom je niet zo snel in aanmerking voor een woning als iemand die zijn best wel doet. We redeneren nu heel erg vanuit die mensen. Maar ik redeneer graag vanuit de samenleving. Er zijn ook mensen die geen statushouder zijn die jaren op woonruimte wachten. Die willen we ook helpen.”
Dan wonen ze in containerwoningen? Hoe doe je dat: integreren als je apart woont?
„Het idee is niet dat je ze apart zet. Studenten kunnen er ook wonen. Het moeten goede flexibele woningen zijn. Het betekent ook niet dat het een straf is.”