Republikeinse ontkenning van Trumps nederlaag wordt almaar ongerijmder

De vraag was niet zozeer of, maar wanneer topambtenaar Chris Krebs door president Trump ontslagen zou worden. Vorige week donderdag gaf zijn Agentschap voor Cyber- en Infrastructuurveiligheid (CISA) een verklaring uit dat „de verkiezingen van 3 november de best beveiligde uit de Amerikaanse geschiedenis waren”. Van ‘gesjoemel’, waarover Trump sinds zijn verlies onophoudelijk klaagt, was geen sprake, stelde het CISA onomwonden: „Er is geen enkel bewijs dat het stemsysteem stemmen heeft verwijderd, veranderd of op enigerlei wijze gecompromitteerd is.”

Hoewel Krebs’ congé verwacht werd, zorgde het toch voor ophef in Washington – ook onder Republikeinse partijgenoten van de president. Senator Ben Sasse uit Nebraska stelde dat Krebs „fantastisch werk verrichtte – dat zal elke verkiezingsambtenaar in het land je vertellen - en natuurlijk had hij niet ontslagen mogen worden”. De Republikeinse senator Richard Burr (North Carolina) prees Krebs en het CISA omstandig voor het afslaan van onder meer buitenlandse cyberaanvallen. „De president zou er trots op moeten zijn”, verklaarde ook partijgenoot Rob Portman (senator voor Ohio) tegen CNN.

Ongemak in de regeringspartij

Krebs had ook geen andere verklaring kúnnen uitgeven: hij en andere CISA-functionarissen hebben onder ede gezworen de waarheid te spreken. Hun agentschap werd twee jaar geleden door Trump zelf opgericht om verschillende overheidsdiensten beter te laten samenwerken. Daar wees Krebs maandag subtiel op door een foto van het moment rond te twitteren dat Trump in 2018 de betreffende wet ondertekende. „Happy 2nd Birthday to @CISA.gov”, zette Krebs erbij.

De Republikeinse kritiek op Trumps wraakontslag tekent het groeiende ongemak in de regeringspartij over zijn aanhoudende aantijgingen, zonder bewijs, van „massale kiesfraude”. Dat ongemak uit zich ook op niveau van de deelstaten, waar momenteel de officiële uitslagen vastgesteld worden. Republikeinse bestuurders botsen daar op de werkelijkheid dat Trump de stembusgang verloor, of op partijgenoten die nog wel meegaan in de presidentiële ontkenning hiervan.

Zo is binnen de partijafdeling in Georgia een openlijk conflict uitgebroken over de voorlopige uitslag, waarin Joe Biden nipt voorstaat op Trump. De een-na-hoogste bestuurder van de zuidelijke staat, Brad Raffensperger, klaagt al dagen over grote druk van partijgenoten om mee te gaan in hun beschuldigingen van ‘stemfraude’. Zo stelden de twee zittende senatoren van Georgia, die beiden begin januari hun zetel moeten verdedigen in een tweede stemronde, dat hij „de bevolking van Georgia in de steek heeft gelaten om eerlijke en transparante verkiezingen te organiseren”. Raffensperger noemde die kritiek „lachwekkend”, maar besloot wel tot een handmatige hertelling, die deze woensdag waarschijnlijk afgerond zal zijn.

Lees ook deze reportage over de dubbele Senaatsrace in Georgia

Bij die recount zijn, op één misser in een kleine gemeente na, geen grote onregelmatigheden aan het licht gekomen. Toch zou onder meer de prominente senator Lindsey Graham de staatsbestuurder hebben voorgesteld poststemmen weg te gooien, omdat handtekeningen niet zouden kloppen, klaagde Raffensperger maandag in The Washington Post. Zonder tussenkomst van een rechter is dat onmogelijk, „maar hij [Graham, red.] was duidelijk bereid dat pad op te gaan”.

Deadlines in staten naderen

Uiterlijk deze vrijdag moet Georgia zijn uitslag definitief vaststellen, en de kans is klein dat Bidens winst hem hier nog ontglipt. Andere swing states hebben latere deadlines, met Wisconsin en Nevada (op 1 december) als hekkensluiters. Michigan en Pennsylvania moeten er maandag uit zijn, en ook hier lijken de mogelijkheden van de Republikeinen en hun president om zich nog tegen de uitslag te verzetten snel uitgeput te raken.

In Michigan, ook door Biden gewonnen, was hiervan dinsdag al een voorbode te zien. In de gemeente Wayne, rond de grote (overwegend Democratisch stemmende) stad Detroit, weigerden Republikeinen in de lokale kiesraad de uitslag te erkennen, vanwege vermeende onregelmatigheden. Na grote openbare ophef over die blokkade, bonden de Republikeinen dezelfde avond echter alweer in. Niettemin verstuurde Trump kort erna een juichende tweet: ,,Wow! Michigan heeft net geweigerd zijn verkiezingsuitslag te bevestigen! Moed hebben is prachtig. De VS houden trots stand!”

Lees ook: Gespletenheid beheerst Trumps nadagen

Eenzelfde patstelling kan zich volgende week herhalen op staatsniveau. In Michigan moet een commissie van twee Democraten en twee Republikeinen de uitslag bevestigen: een recept voor een impasse. In dat geval zal echter de rechter de doorslag geven. En zolang Republikeinen geen bewijs kunnen presenteren voor hun aantijgingen van kiesfraude, moet ook hen dan duidelijk worden: niet Trump maar Joe Biden heeft gewonnen.

Correctie (19 november 2020): in een eerdere versie van dit artikel stond de naam van Brad Raffensperger verkeerd gespeld. Dat is hierboven aangepast.