Politie neemt nu afstand van plan voor ‘xtc-winkel’

De politie verwerpt een onderzoek naar legale xtc-verkoop dat vorige week wel mede uit haar naam verscheen. Het onderzoek werd gepresenteerd door een denktank waarin de politie met twee voorname commissarissen was vertegenwoordigd. Zij zeggen nu dat ze voortijdig uit het onderzoek stapten en de hoofdconclusie niet onderschrijven. Floor van Bakkum van verslavingsinstelling Jellinek en initiatiefnemer van de denktank ontkent dat de politie uit de denktank is gestapt.

In het onderzoek, dat vrijdag verscheen, wordt gepleit voor gereguleerde verkoop van harddrug xtc. Dit zou de beste manier zijn gezondheidsschade door xtc te beperken. Ook zou de straatcriminaliteit afnemen.

De politie werd in 2018 gevraagd voor de ‘Denktank MDMA-beleid’. Op de namenlijst van de achttien experts staan Max Daniel, portefeuillehouder drugs bij de politie, en zijn collega Margot Coenraads, waardoor het lijkt of zij zich achter het pleidooi scharen. „We vonden dat we moesten meepraten en niet vanaf de zijlijn commentaar konden geven”, zegt Daniel. Coenraads en Daniel schoven aan bij „circa vijf sessies” met onder meer verslavingsexperts, toxicologen, een jurist en diverse wetenschappers. „We dachten mee over de hoek criminaliteit. We hebben uitgelegd hoe het werkt, feiten gegeven”, zegt Daniel.

Het onderzoek is een „eerste aanzet” het debat over xtc-gebruik nieuw leven in te blazen, schrijven de onderzoekers. Bij de sessies werd volgens Daniel duidelijk dat de meerderheid van de experts vóór gereguleerde xtc-verkoop is. „We hadden al snel het gevoel dat er niet meer naar ons geluisterd werd. We moeten legaliseren, het stelt weinig voor, dat beeld.” Tien experts uit de denktank ondertekenden het drugsmanifest van D66 van begin 2020, waarin de partij pleit voor legalisering van harddrugs. Van Bakkum, initiatiefnemer van de denktank, was nauw betrokken bij het pamflet.

Lees ook over het pleidooi van drugsonderzoeker: Kunnen we straks ook langs de xtc-shop?

Begin februari hebben de politie en de initiatiefnemers van Jellinek en Amsterdam UMC contact via de telefoon en mail. De politie bedingt, volgens Daniel, dat hun inbreng gebruikt mag worden mits vermeld wordt in het onderzoek „dat de politie de conclusie niet deelt”. Daniel: „Wat de conclusie zou zijn geweest: de politie adviseert ook niet over beleid.” Ook het Trimbos-instituut, dat tevens op de lijst van deskundigen staat, zegt de conclusie niet te delen. „Het rapport en de eindconclusies zijn zonder onze medewerking tot stand gekomen.”

Het is irrelevant of alle experts achter de uitkomsten staan, zegt Van Bakkum. Er is een wetenschappelijke toets afgenomen, waaraan diverse deskundigen hebben deelgenomen, zegt ze. De uitkomsten zijn doorberekend in een wetenschappelijk model.

Volgens de politie staan in het onderzoek aannames. Zo schrijven de auteurs dat door de legale pillenverkoop de straathandel verdwijnt. Daniel: „Waarom zou je in Nederland xtc bij een winkel kopen? De kwaliteit is goed nu, de prijs is laag. In Canada, waar cannabis in winkels wordt verkocht, bleven mensen ook via hun huisdealers bestellen.” Bovendien, zegt Daniel, gaat 80 procent van de Nederlandse xtc-productie naar het buitenland. „Daar blijven de grote winsten vandaan komen.”