EU voert op gevoelig moment nieuwe heffingen in op Amerikaanse producten

Het Europese cadeautje aan de nieuw verkozen Amerikaanse president Joe Biden: een pakket importheffingen op Amerikaanse producten ter waarde van 4 miljard dollar (3,4 miljard euro). Na afloop van een video-overleg van handelsministers maakte Eurocommissaris Valdis Dombrovskis (Handel) maandag bekend dat de heffingen op een breed scala aan producten, waaronder Amerikaanse vliegtuigen, casinotafels en pinda’s, deze week ingaan.

Het besluit komt op een gevoelig moment, nu in Brussel de hoop groeit dat onder een nieuwe Amerikaanse president het handelsconflict tussen beide partijen opgelost kan worden. Vorige maand kreeg de EU van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) al toestemming om strafmaatregelen te nemen tegen de VS vanwege onterecht verleende staatssteun aan vliegtuigbouwer Boeing. Maar in aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen wachtte de EU daarmee, om het verwijt van inmenging te voorkomen.

Langlopend conflict

De nieuwe Europese heffingen zijn het zoveelste hoofdstuk in een langlopend conflict tussen Europa en de Verenigde Staten over staatssteun aan vliegtuigbouwers. Ook de EU gaf onterechte steun aan ‘haar’ vliegtuigbouwer Airbus en de VS kreeg van de WTO vorig jaar al toestemming om voor miljarden euro’s aan Europese producten met heffingen te treffen. Dat Trump dat vervolgens direct deed, zonder overleg met de EU, werd in Brussel met verontwaardiging ontvangen en zette de betrekkingen onder grote druk.

Liever had de EU onderhandeld om tot een schikking te komen. Maar Brussel ziet zich nu gedwongen om ook zelf heffingen op te leggen, als het ware om quitte te spelen. „Natuurlijk staan we open voor onderhandelingen”, zei Dombrovskis maandag. „Ons voorstel dat beide partijen hun heffingen terugtrekken ligt nog altijd op tafel.”

De Nederlandse minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel, D66) sprak maandag van een „noodzakelijk kwaad” en erkende dat het „voelt als een tegenstrijdig signaal.” „We hebben nu beide een bod op tafel liggen. Idealiter kunnen we dat allebei snel van tafel halen.”

Lees ook: Airbus kan niet zonder staatssteun

Dat de EU nu alsnog van ‘haar’ vergeldingsrechten gebruikmaakt, betekent dat de spanning nu eerst toeneemt. De VS hebben volgens het oordeel van de WTO van vorig jaar nog altijd recht om hun heffingen op Europese producten iets uit te breiden. Het risico dat Trump in zijn laatste maanden het conflict nog wat opvoert, is niet uitgesloten. Midden in de coronacrisis kan dit een extra klap opleveren voor de Europese economie.

Ongemak

Het verklaart waarom er binnen Europa ook ongemak was over het besluit om op dit moment sancties op te leggen. Nu er hoop is op nieuwe onderhandelingen met de regering-Biden aarzelde men over de beste strategie: wachten tot nieuwe onderhandelingen, of in aanloop daarnaar de druk opvoeren?

Vooral in Duitsland groeide de afgelopen dagen het ongemak over het signaal dat nieuwe heffingen zouden afgeven. Duitse bedrijven spraken zich openlijk uit tegen een verdere escalatie. Maandag schaarde uiteindelijk een meerderheid van de lidstaten zich achter sancties. Ook de Duitse minister Peter Altmaier (Handel) verdedigde het besluit, dat volgens hem niet langer kon wachten. Tegelijk sprak hij van „goede vooruitzichten” en uitte hij openlijk de hoop dat de VS onder Biden terugkeren naar een „multilaterale omgang met internationale handel”.