PvdA komt met klassiek sociaal-democratisch verkiezingsprogramma

De PvdA wil weer vooruitkijken. Na jaren van terugkijken en langzaam opkrabbelen, presenteerde de partij zondagmiddag vanuit een autowerkplaats bij het Friesland College in Heerenveen het nieuwe verkiezingsprogramma.

Tussen de openstaande motorkappen en gereedschapskisten zei Esther-Mirjam Sent, voorzitter van de programmacommissie, dat de coronacrisis een „vergrootglas legt op zorgen die we al eerder hadden”. De crisis, vindt de PvdA, legt bijvoorbeeld groeiende ongelijkheid bloot en die moet met een aantal hervormingen bestreden worden. Bijvoorbeeld door het eigen risico in de zorg helemaal af te schaffen en het minimumloon te verhogen van ongeveer 10 euro naar 14 euro per uur. Ook de AOW en de bijstand moeten verhoogd worden. Daarnaast wil de PvdA dat er honderdduizend extra „publieke banen” komen, zoals „wijkhulpen, beveiligers of speeltuinmedewerkers”. Mensen in de bijstand hoeven als het aan de partij ligt geen verplichte tegenprestatie meer te leveren. In het onderwijs wil de PvdA de basisbeurs terug, die de partij in het vorige kabinet juist verving door een leenstelsel.

Verregaander is de herverdeling van welvaart die de partij voorstelt. De PvdA steunt de dit najaar door de SP ingediende ‘Wet eerlijk delen’, waarmee het voor bedrijven verplicht wordt om winsten uit te keren aan werknemers. Hogere inkomens en bedrijven moeten daarnaast meer belasting gaan betalen: de inkomsten- en vermogensbelasting stijgen, net als de winstbelasting. Ook wil de PvdA met een Europese belasting komen voor grote techbedrijven.

Naast die economische ambities wil de PvdA – net als het CDA overigens – tot 2030 100.000 extra huizen per jaar bouwen. Die huizen zijn nodig om de woningnood aan te pakken, en de bouw moet gecoördineerd worden door een nieuw aan te stellen minister van Wonen. Ook de huurgrens voor sociale huur moet verhoogd worden, aldus het programma. De verhuurderheffing, tijdens Rutte-II met instemming van de PvdA ingevoerd, wil de partij afschaffen. Die belasting voor corporaties levert de overheid nu jaarlijks zo'n 1,7 miljard euro op.

Lees ook: 'Ik heb niet voor niets mijn lessen geleerd', aldus Lodewijk Asscher.

Met het ambitieuze en uitgesproken linkse verkiezingsprogramma positioneert de partij zich weer als traditioneel sociaal-democratisch, en dat is precies wat de PvdA sinds de historische verkiezingsnederlaag in maart 2017 (van 38 naar 9 zetels in de Tweede Kamer) weer wilde worden. Sinds die nederlaag gaven PvdA-politici hun eerdere fouten toe. Ze erkenden dat de PvdA tijdens kabinet-Rutte II wel érg hard had bezuinigd en kwamen terug op plannen die ze jarenlang verdedigd hadden. Het leenstelsel moest toch teruggedraaid worden. De sluiting van de sociale werkplaatsen was toch fout. Vrijhandelsverdrag CETA werd toch niet gesteund.

Tegen kabinetsaanpak corona

Met publiekelijke mea culpa’s wilde de PvdA laten merken dat de boodschap van de kiezers was aangekomen. Dat de partij óók zag dat zij te ver was afgedreven van haar idealen, en daar weer naar terug moest. Onder leiding van fractieleider Lodewijk Asscher, die bij de aankomende verkiezingen opnieuw lijsttrekker is, zette de partij in op ‘bestaanszekerheid’ als belangrijkste thema.

In de Kamer combineert de PvdA felle oppositie, geregeld samen met GroenLinks en de SP, met onderhandelingen met het kabinet. Zoals bij het pensioenakkoord vorig jaar, en bij het corona-noodpakket eerder dit najaar.

Die combinatie van oppositie én bereidheid tot onderhandeling levert Asscher op het Binnenhof veel lof op, maar heeft zich nog niet vertaald naar massale steun van kiezers. De partij zweeft in de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van drie peilingen, al zo’n twee jaar rond de dertien zetels. Ook de coronacrisis, waarin Asscher zich steeds nadrukkelijker tegen het kabinet keert, heeft nog niet tot meer groei in de peilingen geleid.

Later deze maand presenteert de PvdA ook de kandidatenlijst. Zowel de lijst als het programma worden op het verkiezingscongres in januari definitief vastgesteld.