Is gasloos in Rotterdam kansloos, Vestia?

Vorige week werden we verrast door het bericht van woningcorporatie Vestia dat zij voorlopig niet participeren in het project Heindijk, waar woningen van het gas worden gehaald. Vestia geeft aan pas op z’n vroegst in 2027 te kunnen gaan participeren, dan immers zijn de gasketels pas aan vervanging toe.

Klinkt logisch toch? Je hebt een aantal jaren geleden investeringen gedaan in gasketels. Die schrijf je in heel wat jaren af en als je ze eerder dan de afschrijvingstermijn wil of moet vervangen is dat ‘kapitaalvernietiging’ zoals Vestia het zelf ook noemt.

Tot zover de logica.

Deze stellingname van Vestia is bevreemdend. Dit project aan de Heindijk loopt al sinds het begin van de collegeperiode, en dat is nu al ruim twee jaar geleden. Dus waarom komt Vestia uitgerekend nu met dat nieuws? Reden om vragen te stellen.

Ik ben een optimistisch mens, dus ik ga uit van goede bedoelingen bij Vestia. Als ik zo redeneer dan kan ik niet anders dan concluderen dat Vestia de afschrijvingstermijn twee jaar lang niet scherp heeft gehad. De boekhouders zouden in dat geval een beetje te ver af hebben gezeten van de beslissers en onderhandelaars in het Heindijk-project. Niet zo fraai, maar ook geen doodzonde. Als dit de oorzaak is mag Vestia daar gerust ronduit voor uitkomen.

Als ik er strategischer naar kijk, dan kom ik tot een andere voorlopige conclusie. Zo’n eerste experiment kent letterlijk een hoop ‘leergeld’. We doen het voor het eerst en stapje voor stapje proberen we met elkaar te komen tot verduurzaming die niet (te)veel kost. Van experimenteren kun je leren. De gemeente heeft de rol van regisseur, onderhandelaar én investeerder. Een combinatie van rollen die in overheidsland niet vreemd is, maar toch ook wel duidelijk maakt hoe complex het is. Dit is dus een project waarin onderhandeld wordt om er een goede deal uit te halen, die het doel bereikt (van het gas af) voor een redelijke prijs. In dat perspectief kan het zijn dat Vestia dit ‘bommetje’ om strategische redenen gooit. Wellicht zitten de onderhandelingen vast en is dit, volgens hen, nodig om de onderhandelingen weer aan de praat te krijgen.

Een derde en laatste manier om er naar te kijken is de opportunistische. Aan de ene kant moet Vestia in zijn rol van woningcorporatie maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Maar aan de andere kant zitten ze er wellicht financieel niet al te warmpjes bij. De opportunistische stap is dan om mee te waaien met de negatieve wind rondom deze thematiek. Ze weten: dit is een gevoelig thema, als we nou aangeven dat het te duur is en (beter nog) dat de armlastige bewoners van corporatiewoningen weleens de prijs zouden moeten betalen, dan snapt iedereen wel dat we hier uit stappen.

Geen van bovenstaande varianten verdienen wat mij betreft de schoonheidsprijs, maar variant 1 is beduidend minder discutabel dan variant 3.

Maar linksom of rechtsom hebben woningcorporaties allereerst een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hun belangrijkste taak is het huisvesten van mensen met een smalle beurs. Om dat te kunnen blijven doen moeten ze zeer verstandig investeren. Duurzaam investeren is altijd verstandig investeren, omdat het toekomstbestendig is. Maar uiteraard gaat de kost voor de baat uit. Woningcorporaties hebben de gemeenteraad van Rotterdam beloofd dit ook te doen. Zij zien vooral kansen in grote complexen die nu op enkele bronnen draaien. Dat is Heindijk voor Vestia bij uitstek: flats van 192 woningen met één centrale gasketel.

Ik zou dan ook zeggen: Vestia, verklaar je nader. Neem je maatschappelijke verantwoordelijkheid en ‘put your money where your mouth is.’ Ik ben benieuwd.

René Segers-Hoogendoorn, gemeenteraadslid Rotterdam voor het CDA.