Biden: meer belasting voor rijken

Deze zomer decreteerde de Republikeinse Partij op één A4tje dat er geen letter mocht worden veranderd aan het programma van 2016 en dat de partij pas in 2024 een nieuw programma zal opstellen. Tot die tijd „blijven wij enthousiast de America first agenda van de president steunen”. Geen wonder dat de financiële analisten van Moody’s in september schreven: „De economische impact van Trumps beleid becijferen is lastig wegens een gebrek aan transparantie en details.”

Gebrek aan details is er in het programma van Joe Biden niet – behalve dan bij de financiële onderbouwing ervan. De Democratische Partij heeft al een program van 92 bladzijden en Biden heeft nog zijn eigen plannen, verdeeld over dertien categorieën, op zijn website gezet. Soms zijn er discrepanties tussen wat hij zegt en wat er als ‘Joe’s Vision’ op de site staat. Zo houdt hij in debatten vol dat hij niet aanstuurt op een Green New Deal, het alomvattende milieu-, economisch en sociaal plan van de linkervleugel van zijn partij. Maar op zijn website staat dat hij de Green New Deal beschouwt als een „cruciaal kader” om de klimaatcrisis tegemoet te treden. Voor de transitie van fossiele naar duurzame energie heeft Biden twee biljoen dollar uitgetrokken.

Schadelijke gassen

Het doel van zijn milieubeleid is de reductie van de uitstoot van CO2 en broeikasgassen. Tegen 2050 moet de uitstoot van schadelijke gassen naar netto nul procent. Biden wil de winning van fossiele brandstoffen uitfaseren, ook al vermijdt hij daar stellige uitspraken over – en als hij ze per ongeluk toch doet, zoals in het laatste presidentiële debat, dan neemt hij ze na afloop terug.

Dit is een kwetsbaar punt voor de Democraat: de linkervleugel van zijn partij, én zijn eigen running mate Kamala Harris toen ze nog zelf presidentskandidaat was, houden er veel radicalere standpunten over fossiele brandstoffen op na. Harris wilde van fracking af, het boren naar schaliegas. Biden wil dat ook maar op de langere termijn. Trump waarschuwt staten waar veel wordt verdiend aan olie en gas voor Bidens plannen.

Belasting voor de rijksten

Belangrijkste onderscheid ten opzichte van de Republikeinse agenda: Biden zal als president een veel grotere rol voor de overheid inruimen. De belastingen die Trump heeft verlaagd, gaan weer omhoog – alleen voor de 5 procent rijkste Amerikanen, mensen met een inkomen van 400.000 dollar of meer, voor alle andere inkomensgroepen gaan ze omlaag. Het sociale vangnet wordt steviger, de overheid stelt een minimumloon in, versterkt de rol van vakbonden, gaat milieuregels herinvoeren en naleven, en wordt veel actiever op het gebied van de gezondheidszorg.

Dat laatste is een van Bidens belangrijkste beloften. Hij belooft voort te bouwen op het zorgstelsel van president Obama, waarbij mensen de keuze hebben of zij zich willen verzekeren via de overheid of particulier. De overheidsinstelling Medicare zal onder president Biden met farmaceuten onderhandelen over een verlaging van de medicijnprijzen.

Nee, Biden zal niet ‘uw wapens afpakken’, zoals zijn tegenstander zegt. Hij zal wel de controles op de verkoop van wapens opvoeren. Er komt een verbod op de verkoop van militaire, semi-automatische wapens en van grote magazijnen voor munitie. Ja, Biden wil het recht op abortus vastleggen in de wet, zodat de wankel geworden uitspraak van het Hooggerechtshof in de zaak Roe tegen Wade niet langer de basis voor dit recht is.

In de paragraaf over de politie heeft Biden opgenomen dat in de VS sprake is van structureel racisme, en dat dit een van de oorzaken is voor excessief politiegeweld tegen Afrikaans-Amerikaanse burgers en voor hun oververtegenwoordiging in de gevangenissen. Saillant punt daarbij is dat Biden zelf aan de basis stond voor de enorme stroomversnelling van het aantal zwarte arrestanten. In 1994 was hij de geestelijk vader en verdediger van een rigoureuze misdaadwet die president Bill Clinton invoerde. Nu keert hij zich tegen kernpunten uit die wet, zoals de minimumstraffen waar rechters aan werden gebonden. In de maatschappelijk hete discussie over het ‘ont-financieren’ van de politie neemt Biden een middenpositie in. Hij wil geld verschuiven van de politiebudgetten naar sociale hulpverlening en geestelijke gezondheidszorg.

Om de ongelijkheid tussen de verschillende bevolkingsgroepen terug te dringen stelt Biden een investeringsfonds van 30 miljard dollar beschikbaar, dat zwarte ondernemers moet helpen bij investeringen waar banken dat niet doen.

‘Economie gezonder onder Biden’

Zijn tegenstanders waarschuwen voor oplopende belastingen, uitbreiding van de overheid en (dus) een kwijnende economie als Biden wint. Maar juist die laatste conclusie werd deze maand weersproken in twee analyses uit relatief onverdachte hoek: de conservatieve denktank American Enterprise Institute en de zakelijke analisten van Moody’s.

Die laatsten rekenden enkele scenario’s door voor verschillende verkiezingsuitslagen. Als Biden de verkiezingen wint, maar de Democraten geen meerderheid hebben in Huis en/of Senaat, dan is doorrekenen lastig vanwege de onvoorspelbaarheden. Maar als Biden én de Democraten winnen, dan ziet Moody’s de economie sneller en sterker terugveren na de Covid-19-epidemie dan onder een bewind van Trump en de Republikeinen. Bidens plannen leiden volgens Moody’s tot een economie die tot 2024 zo’n 960 miljard dollar meer genereert dan die van Trump, en dat betekent 7,4 miljoen extra banen.

Het American Enterprise Institute ziet dat de economie bij een presidentschap van Biden aanvankelijk traag op gang komt maar er uiteindelijk stevig voor zal staan. Het instituut drukt het in zijn analyse uit in belastingopbrengsten: 2,8 biljoen dollar over tien jaar.

Zouden kiezers deze analyses ook hebben gezien? Feit is dat president Trump in enquêtes enkele maanden geleden nog flink voorlag op Biden waar het aankwam op vertrouwen in zijn economisch beleid. Sindsdien heeft Biden op dat vlak ingelopen. Volgens een enquête van Pew Research lag het Amerikaanse vertrouwen in het economisch beleid van Trump en Biden ongeveer gelijk.

Lees ook: Democraten nog vooral enthousiast tégen Trump