Een coronabonus is wel zo fair voor hardwerkend personeel — waarom wordt het dan niet snel gegeven?

Begin oktober kondigde PostNL aan zijn werknemers ieder 250 euro bonus te geven, wegens „buitengewone inzet” tijdens de coronacrisis. De bonus was een blijk van „waardering en erkenning voor hun inzet en harde werk”, legde PostNL daarbij uit.

Want daarvan profiteerde het bedrijf dit jaar volop. Het bedrijfsresultaat van PostNL komt voor aftrek van rente en belasting naar verwachting uit op 175 miljoen euro, terwijl eerder nog werd gerekend op 110 miljoen tot 130 miljoen euro.

Waar de coronacrisis de meeste bedrijfstakken in diepe problemen brengt, doen andere sectoren het juist beter dan anders. Met name in de sector voedingsmiddelen ging het dit voorjaar goed, als gevolg van het vele thuis eten. En ook webwinkels en pakketbezorgers draaiden door de berg onlinebestellingen van thuisblijvers en winkelmijders beter dan voorheen.

Zo’n bonus is een prima kans om waardering te tonen voor je medewerkers

Een ‘coronabonus’ voor het hard werkend personeel is dan wel zo fair. Bovendien is het voor bedrijven een uitgelezen kans om te laten zien: wij waarderen jullie inzet, kijk maar.

Voor wie is de bonus?

En toch wordt zo’n coronabonus niet zo snel gegeven. Want zouden directe concurrenten dit óók doen? En hoe hoog wordt zo’n bonus dan? Ook is de vraag: voor wie is het extra bedrag? Juist daarover is bij de ‘zorgbonus’ bijvoorbeeld veel discussie.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport schrijft dat de zorgbonus er is voor „zorgprofessionals die tijdens de uitbraak van Covid-19 uitzonderlijke prestaties hebben moeten leveren”. Maar ziekenhuizen willen iederéén die minder dan twee keer modaal verdient een zorgbonus toekennen, ook het personeel buiten de IC.

Ook de coronabonus bij de supermarkten liet even op zich wachten. Begin augustus wees AholdDelhaize-topman Frans Muller nog enkel naar de winstuitkering aan het einde van het jaar. Die krijgt iedereen in dienst van het bedrijf, zei hij in radioprogramma 1 op 1. „Dat kan oplopen tot een extra maandsalaris.”

Sigaar uit eigen doos

De nettowinst van AholdDelhaize verdubbelde in drie maanden tot 693 miljoen euro. In die winstuitkering zit kortom de échte coronabonus, benadrukte Muller. Bovendien had het moederbedrijf van Albert Heijn alle werknemers met Pasen al een cadeaubon van 25 euro gegeven. Al was dit volgens CNV-bestuurder Jacqueline Twerda een „sigaar uit eigen doos”: de bon is enkel te besteden bij bol.com, een dochter van AholdDelhaize.

Dat de supermarkten niet meteen met een bonusregeling voor hun medewerkers kwamen, ligt volgens Twerda aan de onderhandelingen over de supermarkt-cao. Die begonnen in juni en een gezamenlijke coronabonus vanuit brancheorganisaties VGL en CBL zou daar ook op tafel liggen. Totdat familiebedrijf Deen op 17 september opeens bekendmaakte een eigen bonus aan zijn 9.200 supermarktwerknemers te geven. De keten geeft iedereen, van vakkenvuller tot directeur, 10 procent van het loon dat zij in de zes maanden sinds maart verdienden erbij.

Deen gaf aan te hebben gewacht op de collectieve bonusregeling vanuit de brancheorganisaties. Maar toen die uitbleef, regelden ze het zelf. Twerda: „Deen vond het gewoon te lang duren. De cao-onderhandelingen lopen nog steeds.”

Lees ook: Crisis en corona: wie krijgt er een bonus?

Albert Heijn, die tot dan toe steeds had gewezen op de winstuitkering, maakte daarop begin oktober ook een ommezwaai. Werknemers van de supermarktketen krijgen in december een eenmalige coronabonus: 15 procent bovenop het salaris in die periode (vier weken). Ook bedraagt het „voorschot op de verwachte winst” dit keer 70 procent van die vier weken basisloon, in plaats van 45 procent.

Supermarkten Jumbo en Lidl gaven eind september aan toch te willen wachten op een collectieve regeling binnen de branche. „In eerste instantie wilden álle supermarkten dit samen doen, vanwege hun concurrentiepositie”, zegt Twerda daarover. Maar nu die collectieve bonus van de baan lijkt, is het ieder voor zich. Zo kwamen ook Lidl en Coop inmiddels met eigen coronabonussen voor het personeel – beide in percentages van het loon tijdens de coronaperiode. Supermarkt Jumbo broedt nog op een initiatief.

Waardering uiten

Jacqueline Twerda van CNV vindt het overigens „goed” dat de supermarkten deze coronabonussen nu op eigen houtje uitkeren. „Over de vorm kun je twisten”, zegt ze – zo pakt een percentage van het loon voor een directeur iets beter uit dan voor een vakkenvuller. Een vast bedrag toekennen, zoals PostNL doet, lijkt dan eerlijker.

Twerda: „Maar dat is een kwestie van smaak. Het gaat erom dat de supermarkten hun waardering uiten, en dat is wat de vakbond betreft waardevol.”

De meeste coronabonussen die worden uitgekeerd, zijn uitsluitend voor vast personeel. Uitzendkrachten zijn in veel gevallen uitgezonderd, omdat die feitelijk in dienst zijn van een uitzendbureau en dus niet worden uitbetaald door het eigen bedrijf. Al kún je er als bedrijf ook dan voor zorgen dat flexwerkers een bonus krijgen – het kost alleen iets meer moeite.

Zo werkt PostNL voor een deel met bezorgers die in dienst zijn van andere bezorgondernemers. „Maar mensen in dienst van die ondernemers hebben óók een belangrijke bijdrage geleverd aan de winst van PostNL”, laat een woordvoerder weten. Het postbedrijf zegt daarom in gesprek te gaan met deze ondernemingen, om zo „te kijken hoe ook deze bezorgers kunnen worden beloond.”