Tweede Kamer wil opheldering van staatssecretaris over gedumpt plastic

Een meerderheid van de Tweede Kamer maakt zich ernstige zorgen over de manier waarop Nederland met zijn plasticafval omgaat. Verschillende parlementariërs van zowel regerings- als oppositiepartijen willen opheldering van staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Milieu, D66) over de export en dumping van Nederlands plastic in Turkije.

Het is verboden niet-recyclebaar plastic buiten de EU te vervoeren, maar uit onderzoek door NRC en journalistencollectief Lighthouse Reports blijkt dat Nederlands plasticafval in Turkije belandt, op vuilnisbelten en illegale stortplaatsen. De export van Nederlands plasticafval naar Turkije is de laatste twee jaar verzesvoudigd.

VVD-Kamerlid Erik Ziengs is zich „werkelijk kapot geschrokken” van de situatie, reageert hij. Ziengs dacht dat het met de grote dumpingpraktijken afgelopen was nadat China in 2018 zijn grenzen had gesloten voor westers afval. „Wij gaan er prat op dat we vooruitlopen met de circulaire economie. Als ik lees dat allerlei Nederlandse plastic verpakkingen in Turkije rondzwabberen, dan schaam je je kapot.” Hij kondigt aan vragen te gaan stellen aan de staatssecretaris.

Wat is de rol van de inspectie?

Ook regeringspartij CDA reageert verontrust. „De onthullingen over de Nederlandse verpakkingen in Turkije hebben mijn ogen geopend”, zegt Tweede-Kamerlid Maurits von Martels. „Die situatie roept heel veel vragen op. Hier is duidelijk iets niet in orde. Welke rol heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport? Gaat hier alles volgens de regels?”

Lees ookHet onderzoek naar Nederlands plasticafval in Turkije

GroenLinks plaatst vooral vraagtekens bij het toezicht. „Ons milieubeleid is zo goed als het gehandhaafd wordt”, reageert Suzanne Kröger namens de opppositiepartij. Volgens de parlementariër heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een cruciale rol bij de handhaving maar zijn ze daartoe niet goed in staat. „De inspectie heeft oneindig veel taken, maar we equiperen ze niet goed, er is te veel op bezuinigd. Gevolg is dat we de stromen plasticafval niet op de radar hebben.”

‘Nul toezicht en nul inzicht’

Toezicht is ook volgens de SP een achilleshiel. „De inspectie houdt nul toezicht en nul inzicht”, zegt Cem Lacin. „Wij spreken hier de staatssecretaris vaak op aan. Te veel markt, te weinig overheid, maar zij heeft de neiging de bedrijven eerst kansen te geven met allerlei convenanten en intentieverklaringen. Afval is een verdienmodel geworden.

Dat Nederlands plastic in Turkije wordt gedumpt, toont volgens Roy van Aalst (PVV) dat staatssecretaris Van Veldhoven „opnieuw de regie kwijt is op het afvaldossier”.

Voedselfabrikanten kunnen zich niet verschuilen achter afvalverwerkers en tussenpersonen als hun plastic in Turkije op een stortplaats ligt, zegt Jessica van Eijs van D66. „Dat is juist de essentie van producentenverantwoordelijkheid, dan is het wel jouw zaak.” Volgens Van Eijs betreft dit een systeemprobleem. „We produceren veel te veel plastic. We zouden producenten moeten verplichten een deel van hun verpakkingen van gerecycled plastic te maken. Zo creëren we ook een markt voor recyclingbedrijven.”

‘Stoppen met folie chipszakken’

Daarnaast zouden volgens Van Eijs producenten moeten worden aangemoedigd alleen nog maar verpakkingen te maken die herbruikbaar zijn in plaats van de vele plastics die afvalverwerkers met problemen opzadelen. „Tussen alle chipszakken in de supermarkten zie je nauwelijks zakken die recyclebaar zijn. Alle foliezakken worden nu verbrand. We moeten stoppen met zulke verpakkingen.”

De stroom huishoudelijk afval is redelijk gereguleerd, vindt VVD’er Ziengs, maar voor de stroom ‘bedrijfsafval’ gelden veel minder strenge regels. Al langer denkt de VVD na over hoe die stroom afval beter is te reguleren. „Alles wat in de Tweede Kamer of in de trein in de prullenbak verdwijnt, is formeel gezien bedrijfsafval. Dat is van de gekke. Ik heb geen kant-en-klare oplossing, maar voor mij is wel duidelijk dat we moeten proberen meer grip te krijgen op deze bedrijfsafvalstroom.”