Microsoft weet hoe hard je werkt: nul rustige dagen

Terwijl iedereen angstvallig het coronadashboard in de gaten houdt, kijk ik naar een heel ander dashboard. Vandaag kwam de MyAnalytics-mail binnen, Microsofts automatische analyse van de tijd die ik doorbracht in Outlook, Word, Teams en andere hoeken van de kantoorsoftware.

De kop van het mailbericht – ‘Welzijn’ – belooft weinig goeds. „Kunt u het werk loslaten en uw vrije tijd gebruiken om op te laden?” Daarna een foto van mij in betere tijden.

De statistieken zijn kraakhelder. „Nul dagen van de 28 dagen waren rustige dagen, beschermd tegen onderbrekingen van uw stiltetijd.”

Microsoft weet hoe hard je werkt – ook als je thuis moet werken. Ik dacht dat ik de slechte gewoonte om ’s avonds mail te lezen had afgeleerd, maar hij is er toch weer in geslopen. Tijd om de handrem aan te trekken.

Volgens MyAnalytics kon ik me afgelopen maand 81 procent van de tijd focussen, en werkte ik 19 procent van de tijd samen met 73 mensen. Deze gegevens ziet niemand anders en worden ook niet door je baas gebruikt om je te evalueren, belooft Microsoft: het gaat om jouw welzijn.

‘Welzijn’ is een trend onder techbedrijven die proberen onze overmatige consumptie van alles met een beeldscherm te matigen. Apple stopte het in zijn iPhone onder de noemer Schermtijd. Bij Google heet het digital wellbeing. Onder die noemer valt de recente beslissing om corrigerende fotofilters niet langer ‘schoonheids- of beautyfilters’ te noemen. Snapchat haakte aan. Instagram haalde vorig jaar ook al eens de bezem door foute fotofilters, naar aanleiding van rapporten over jongeren die zichzelf laten toetakelen door plastisch chirurgen om meer op hun met filters bewerkte selfies te lijken.

We kunnen wel wat meer digitaal welzijn gebruiken. Docudrama The Social Dilemma, te zien op Netflix, schetst een gitzwart beeld van de negatieve bijwerkingen van sociale media. Bekende critici en oud-medewerkers van techbedrijven waarschuwen voor de algoritmes van Facebook, Google en Twitter, die geoptimaliseerd zijn voor financieel gewin. Ze houden de aandacht van gebruikers zo lang mogelijk vast en verzamelen meer data, om zo een voorspelbare kans op een succesvolle advertentie te verkopen.

The Social Dilemma gaat voor het gemak voorbij aan het feit dat Netflix net zo goed je kijkgedrag tot in het kleinste detail analyseert om je langer aan het scherm te binden. De waarschuwingen zijn ook niet nieuw, maar ze zijn relevant in een tijd waarin feiten en meningen door elkaar dwarrelen in netwerken waar niemand grip op lijkt te hebben.

Eind deze maand moeten de topmannen van Google, Facebook en Twitter verantwoording afleggen aan een Amerikaanse Senaatscommissie. De aanleiding is de beschuldiging dat de netwerken verspreiding van conservatieve zienswijzen zouden tegenwerken, maar het gaat natuurlijk over de presidentsverkiezingen, een week later.

De techbedrijven proberen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en zetten alles op alles om valse informatie te filteren. Twitter gaat ongelezen retweets ontmoedigen, Facebook en Google stoppen na het sluiten van de stembussen met politieke advertenties zolang nog niet zeker is wie de nieuwe president van de VS wordt.

Ik hoop dat het voldoende is, deze handrem op sociale media. Maar ik ben er niet gerust op.

Marc Hijink schrijft over technologie.