IMF: lockdowns zijn de pijn ervan waard

Lockdowns zijn de beste manier om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan en hebben per saldo de minste economische kosten. Dit stelt het Internationaal Monetair Fonds dinsdag in zijn halfjaarlijkse World Economic Outlook, aan de vooravond van de jaarvergadering, eind deze week.

Het IMF stelt dat lockdowns, waarbij de bewegingsvrijheid van mensen tot een minimum wordt beperkt, „een belangrijke factor” zijn bij de recessie die de wereldeconomie nu in haar greep houdt. Maar gedrag waarmee mensen zich vrijwillig onttrekken aan besmettingsrisico’s, heeft eveneens een „substantieel effect” gehad.

Daarom kan het versoepelen van lockdowns weliswaar leiden tot een kortstondig economisch herstel, maar zal de economische activiteit daarna weer worden gedrukt. Mensen zullen toch wachten tot de gezondheidsrisico’s daadwerkelijk wegebben en dan pas hun gedrag veranderen. Het IMF toont zich daarom liever een harde dan een zachte heelmeester. ,,Ondanks de kosten die zij op korte termijn met zich meebrengen, kunnen lockdowns de weg naar een sneller herstel effenen.”

Nieuwe lockdowns

Het IMF doet zijn nieuwe voorspellingen voor de wereldeconomie op een moment dat in veel landen de besmettingen snel oplopen en nieuwe maatregelen ingaan. Dinsdagavond maken premier Mark Rutte (VVD) en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) nieuwe ingrepen bekend waarmee ze de stijging in Nederland een halt willen toeroepen.

In vrijwel elk land woedt de discussie over de verhouding tussen de schade aan de volksgezondheid en die, door nieuwe maatregelen, aan de economie. Het IMF houdt in zijn prognoses rekening met nieuwe lockdowns in landen waar de besmettingen oplopen, al zullen sommige van die maatregelen wellicht niet nationaal gelden maar voor bepaalde zones in landen.

De economische schade zelf is inmiddels enorm: dit jaar krimpt de wereldeconomie met 4,4 procent als gevolg van de coronacrisis. Voor volgend jaar is een herstel met 5,2 procent voorzien. Voor de rijke, gevestigde economieën geldt een krimp van 5,8 procent dit jaar, gevolgd door een expansie 3,9 procent. Dat is iets beter dan de raming van afgelopen april, die in de zomer nog flink is verlaagd.

Nederland doet het in de eurozone verhoudingsgewijs redelijk goed, met een economische krimp van 5,5 procent in 2020, gevolgd door een herstel met 4,5 procent volgend jaar. In Frankrijk en vooral Spanje en Italië is de economische schade dramatisch.

Lees ook deze column van Maarten Schinkel over het Wereldbank-rapport over armoede: Niet alleen wij lijden onder het coronavirus

India valt tegen

China weet in 2020 nog enigszins te groeien, en doorstaat van alle grote economische blokken de coronacrisis veruit het best. De grootste tegenvaller is India, dat een economische krimp doormaakt van ruim 10 procent dit jaar. Vorige week waarschuwde de Wereldbank al dat de armoede in de wereld, die een kwart eeuw lang afnam, door de pandemie dit jaar voor het eerst weer groeit.

De mate en snelheid waarin de wereldeconomie herstelt, hangt – zoals bij alle prognoses – sterk af van het verloop van de pandemie en de snelheid waarmee vaccins op de markt komen. Toch kunnen landen zelf veel doen. Het IMF pleit voor adequate sociale uitgaven en overheidsinvesteringen.

Daarmee bevestigt het fonds de recente politieke trend om de staat weer een actievere rol in de economie te geven. Dergelijke investeringen zouden met name gericht kunnen worden op infrastructuur en klimaatdoelen, om zo de samenleving beter voor te bereiden op de toekomst. Groene investeringen, geleid door de overheid, zouden de welvaart op de lange termijn substantieel kunnen verhogen, omdat de schade en risico’s van de klimaatverandering daarmee kleiner worden. Met name landen met lage financieringskosten voor de staatsschuld zouden daar gebruik van moeten maken.

Het pleidooi voor publieke investeringen volgt op de zegen die het IMF in 2012 gaf aan een actief begrotingsbeleid, in de nasleep van de financiële crisis van 2008. Zo laat het Fonds zijn langjarige reputatie definitief achter zich als standaard-pleitbezorger voor een terughoudende staat.