Geen akkoord meer dit jaar over wereldwijde winstbelasting

De club van ontwikkelde economieën, de OESO, heeft maandag een aantal regels gepresenteerd die de manier waarop internationaal belasting wordt geheven op multinationals drastisch kan gaan veranderen. Het betreft regels voor een minimumtarief aan winstbelasting, bedoeld om belastingontwijking tegen te gaan, alsmede regels voor met name techbedrijven als Google, Facebook en Apple over in welk land zij belasting over hun winsten moeten betalen.

De nieuwe regels, waar al jaren over wordt gediscussieerd, zullen alleen niet meer dit jaar uitonderhandeld worden, zei OESO-secretaris-generaal Ángel Gurría in een korte toelichting op het besluit.

De OESO publiceerde de nieuwe regels in de vorm van twee zogenoemde pijlers, een voor de belasting op digitale diensten en een voor het minimumtarief. Belanghebbenden, zoals het bedrijfsleven en belastingadviseurs, krijgen nu de kans op de voorgestelde regels te reageren.

Er is op dit moment geen overeenstemming onder de 137 landen die mee-onderhandelen over het belastingpakket, onder meer wegens verzet van de Verenigde Staten en verdergaande ambities van Europese landen als Frankrijk en Spanje. De VS hebben zich altijd fel gekeerd tegen een dergelijke belasting en de OESO heeft nu vastgesteld dat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 3 november een akkoord niet meer realistisch is. Ook de impact van corona op de wereldeconomie zorgt voor vertraging, aldus de OESO. Daarmee wordt de oorspronkelijke deadline voor het belastingpakket, 31 december dit jaar, niet meer gehaald.

Volgend jaar deal

De OESO hoopt in de loop van volgend jaar alsnog een deal te sluiten met alle deelnemende landen. Die zullen, als er een akkoord bereikt wordt, de OESO-regels dan omzetten in nationale wetgeving.

Gurría waarschuwde dat bij het uitblijven van een akkoord in de loop van 2021 het risico op eenzijdige maatregelen groot blijft. „Zonder een wereldwijde, op consensus gebaseerde oplossing is het risico van verdere ongecoördineerde, eenzijdige maatregelen reëel, en wordt het met de dag groter”, zei hij. Hij voegde er aan toe dat dit „een belastingoorlog en daarop volgend een handelsoorlog kan ontketenen in een tijd dat de wereldeconomie het al te verduren heeft”. Volgens de OESO kan het uitblijven van een akkoord de wereldeconomie met 1 procent extra doen krimpen.

Hoe belast je bedrijven die wereldwijd digitale diensten aanbieden – en waar? Europa komt er niet uit. Nu is de OESO aan zet.

Gurría doelt bij zijn waarschuwing met name op plannen van Europese lidstaten die bij het uitblijven van een OESO-deal zelf een vorm van ‘digitaks’ willen invoeren. Frankrijk heeft al gedreigd per 1 januari 2021 een eigen wet in werking te laten treden die een nationale heffing op techbedrijven mogelijk maakt. Ook Spanje heeft vergaande ideeën voor een fiscale Alleingang. De Europese Unie had vorig jaar al plannen voor de invoering van een belasting waarbij de plaats waar de activiteiten van een bedrijf plaatsvinden bepalend zou worden voor de plaats waar belasting wordt geheven. Die plannen zijn aangehouden in afwachting van het OESO-akkoord.

Vooral Europa blij

De geplande invoering van een nieuwe vorm van belasting voor techreuzen als Google en Facebook wordt vooral in Europa toegejuicht. Nu opereren dit soort bedrijven veelal vanuit de VS en dragen zij daar, of in een andere jurisdictie, winstbelasting af. Europa heeft nauwelijks techgiganten en vangt dus niets van de miljarden aan omzet en winst die er dankzij Europese gebruikers met die platforms wordt gemaakt. Omgekeerd maken veel producenten van luxegoederen (zoals het LVMH-concern) veel winsten in de VS die daar niet belast worden, maar in Europa.

Als de deelnemende landen uiteindelijk overeenstemming bereiken over de nieuwe regels, zal de mondiale winstbelasting in totaal met mogelijk 100 miljard dollar toenemen door de invoering van een minimumtarief aan winstbelasting. Nog eens 100 miljard dollar aan belastingen kan door de nieuwe manier waarop winst wordt belast worden herverdeeld, waardoor andere landen deze inkomsten zullen innen dan de landen die het geld nu ontvangen.

De OESO heeft zijn hoop op een akkoord nu gevestigd op de periode na de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Pascal Saint-Amans, hoofd van de belastingafdeling van de OESO, zei tegen zakenkrant de Financial Times: „We hebben de bouwstenen klaar voor het moment dat de politieke dynamiek verandert. Een akkoord zit er dit jaar niet meer in, maar we hebben wel duidelijk gemaakt hoe een nieuw systeem eruit moet gaan zien.”