Tegenstanders windpark hebben nieuwe hoop door uitspraak van EU-hof

Na jarenlang fel verzet klonk het protest tegen de komst van een windmolenpark in Drenthe donderdag anders. Voor een kort geding waren zo’n dertig tegenstanders aanwezig in Assen. Ze zongen in de stromende regen een protestsong op de melodie van My Way van Frank Sinatra, met als laatste zin: Today is D-Day.

Tegen de komst van twee windmolenparken in de Drents-Groningse Veenkoloniën kwam de afgelopen jaren steeds feller protest. Wat begon met spandoeken en flyers, mondde uit in asbestdumping en dreigbrieven aan betrokken ondernemers, boeren en bestuurders. Maar het verzet leek te stoppen nadat tegenstanders in 2018 uitgeprocedeerd waren en twee voormannen werden opgepakt.

Totdat een Europese uitspraak in juni de tegenstanders van nieuwe munitie voorzag. Donderdag diende er een kort geding bij de voorzieningenrechter in Assen over windpark De Drentse Monden en Oostermoer.

Ammunitie voor de tegenstanders

Kern van de zaak is een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Daaruit blijkt dat een door een Belgisch windpark verkregen vergunning alsnog een milieu-effectrapportage (een MER) moet krijgen. Daarmee zet het Hof mogelijk een streep door de vergunning. In Nederland wordt bij de planning van windparken wel gekeken naar de milieu- en omgevingseisen, maar op basis van algemeen geldende normen in het zogenaamde Activiteitenbesluit.

Met de uitspraak van het Europees Hof willen de tegenstanders, verenigd in stichting Platform Storm, samen met hun advocaat Peter de Lange, de bouw van windmolenpark De Drentse Monden en Oostermoer stilzetten. Dat park met 45 windmolens en een tiphoogte van 210 meter wordt nu gebouwd.

Volgens De Lange zijn de geldende normen voor het Drentse windpark nooit getoetst aan een milieueffectrapportage, maar alleen aan algemeen geldende normen. En dat is on voldoende sinds de uitspraak van het Europees Hof, stelt De Lange. Als voorbeeld noemt hij de geluidsnormen van windmolens die gebaseerd zijn op molens van 75 meter, terwijl de molens in Drenthe veel hoger zijn.

De gezondheidsrisico’s voor omwonenden zijn volgens De Lange onvoldoende getoetst. Die moeten volgens hem meegenomen worden in de plannen voor windparken sinds de uitspraak van het Europees Hof.

Zolang dat niet is gedaan, moet de bouw van het Drentse windmolenpark worden stopgezet, eist De Lange. „Het Europees recht heeft het Nederlands recht overruled”, zei hij tijdens de zitting.

Kort samengevat: Platform Storm stelt dat de komst van de windmolens leidt tot gezondheidsschade. Dat moet volgens het Europese Hof van Justitie onderzocht moeten worden in de MER, maar dat is in Drenthe niet gebeurd. Dus moet de vergunning nietig worden verklaard en de bouw worden gestopt.

Onherroepelijk

De verdediging van de initiatiefnemers stelt daarentegen dat de tegenstanders niet ontvankelijk zijn. „Na ruim tien jaar van onderzoeken, consultatie, inspraak, besluitvorming en rechterlijke toetsing is de komst van de windmolens in 2018 onherroepelijk verklaard”, zei hun advocaat Nicolien van den Biggelaar tijdens de zitting. „Deze discussie moet met de overheid gevoerd worden, niet met de initiatiefnemers die zich houden aan de algemeen geldende regels.” Bovendien zou stopzetting van de activiteiten leiden tot een faillissement van windparken.

Maar volgens De Lange gaat het er niet om dat de vergunning ongeldig is, maar dat rechtmatig verkregen vergunningen onrechtmatig kunnen uitpakken tegen de omwonenden: „Het gaat ons niet om NIMBY [not in my backyard , de term voor protesten tegen initiatieven die directe invloed hebben op de leefomgeving van bewoners, red.] maar om de ernstige schade voor de volksgezondheid en de persoonlijke gezondheid van mensen die windmolens veroorzaken.”

Gaat de voorzieningenrechter mee met het argument van de tegenstanders, dan heeft dat volgens De Lange grote gevolgen voor Nederland. Op een achteraf georganiseerde persconferentie van Platform Storm stelt de advocaat dat deze zaak doet denken aan de stikstofuitspraak, die een bom legde onder het Nederlandse bouwbeleid. „Deze zaak is een primeur”, zegt hij. „Na Drenthe volgen de andere 140 Nederlandse windparken op land.”

Maar de zaak is ingewikkeld, de rechter omschreef het als „een heel technisch verhaal”. Over twee weken moet blijken of donderdag inderdaad D-Day was, dan volgt de uitspraak.

Lees ook het interview met drie initiatiefnemers: ‘Stevige actie tegen windpark, prima. Maar dan wel met legitieme middelen’