Niet een verhaal, maar feiten leiden tot eis van 15 jaar cel tegen Jos B.

Aan het einde van het requisitoir, dat ’s ochtends om 9:30 begon en ’s avonds om 17:45 eindigde, eiste het Openbaar Ministerie donderdag vijftien jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen Jos B. Volgens het OM is wettig en overtuigend bewezen dat B. in 1998 de toen elfjarige Nicky Verstappen heeft misbruikt en gedood, na hem van zijn vrijheid te hebben beroofd. Jos B. bleek tijdens het onderzoek naar hem bovendien in bezit van kinderporno, een feit dat het OM ook bewezen acht. Jos B. heeft alle betrokkenheid ontkend.

Het OM heeft geen reconstructie kunnen maken van de gebeurtenissen voorafgaand aan de dood van Nicky. Er is volgens het OM maar één iemand die alle vragen had kunnen beantwoorden, maar die heeft besloten om te zwijgen. Aan het begin van het requisitoir zei de officier van justitie daarom dat „de verdediging zal betogen dat het OM ook niet precies weet wat er gebeurd is”. Hij nam daarmee een voorschot op het pleidooi aanstaande maandag van Gerald Roethof, de advocaat van Jos B. „Het klópt dat we niet het hele verhaal kunnen vertellen. Maar dat is voor een strafzaak niet noodzakelijk. Wij vertellen geen verhaal, wij brengen de feiten en omstandigheden naar voren.”

Lees ook: Even lijkt Jos B. iets van mededogen te voelen

‘Niet onomstotelijk’

Advocaat Roethof wees de afgelopen twee jaar steeds op het volgens hem twijfelachtige bewijs dat het OM tegen Jos B. heeft. Het forensisch onderzoek laat niet onomstotelijk zien dat Nicky door een misdrijf om het leven is gekomen, dus hij kon net zo goed dood zijn neergevallen, meende Roethof eerder in het proces. Er is geen onomstotelijk bewijs van seksueel misbruik, dus misschien is Nicky wel helemaal niet misbruikt, zei Roethof ook. En het dna van B. dat op Nicky was gevonden kon daar volgens de advocaat ook wel op „onschuldige” wijze terecht zijn gekomen.

Het requisitoir donderdag moest al die twijfels van tafel vegen. Een van de moeilijkheden voor het OM was dat bij sectie geen klinische doodsoorzaak is vastgesteld. „Maar dat betekent niet”, zei de officier, „dat er geen sprake is van een levensdelict.” Een natuurlijke dood acht het OM bij een gezond kind van deze leeftijd uitgesloten.

De vele dna-sporen die zijn aangetroffen op de binnenzijde van de onderbroek van Nicky kunnen daar volgens het OM niet op een onschuldige manier zijn terechtgekomen. De sporen werden vooral aangetroffen achter de tailleband en bij het kruis. Dat waren precies de plekken die Jos B. ook heeft aangeraakt toen hij in 1984 en 1985 drie minderjarige jongens betastte.

„De grote kracht van de bewijsbeschouwingen”, zei de officier, „is dat alle aanwijzingen voor een levensdelict ook de waarschijnlijkheid vergroten dat er een zedendelict moet hebben plaatsgevonden, en dat alle aanwijzingen voor een zedendelict ook de waarschijnlijkheid vergroten dat er een levensdelict moet hebben plaatsgevonden.” En nee, zei het OM, dit is geen cirkelredenering. „Dit is het elkaar onderling versterken van bewijzen.”

Een wandeling

Jos B. heeft zijn sociale omgeving volgens het OM bewust op een dwaalspoor gezet toen hij in 2018 deed alsof hij een chalet in Frankrijk ging beheren, daarna aan vrienden vertelde dat hij een wandeling ging maken, maar niet meer terugkeerde. Hij had daarvoor een oproep gehad om mee te doen aan een dna-onderzoek. Het lijkt erop dat dat niet de eerste keer was, in 2002 vertoonde hij soortgelijk vluchtgedrag toen er een beschuldiging was geuit van misbruik van een jong meisje op kinderopvang Olleke Bolleke, waar hij toen werkte. Jos B. vertrok halsoverkop naar Polen.

Voor het bepalen van de strafmaat heeft het OM gekeken naar twee andere zaken waarin grootschalig dna-onderzoek is gedaan; de dood van Marianne Vaatstra en die van Milica van Doorn. Dat waren ook oude strafzaken met een overleden slachtoffer dat misbruikt bleek. In die zaken werden de verdachten volledig toerekeningsvatbaar geacht en kregen ze respectievelijk achttien en twintig jaar opgelegd.

Het OM acht Jos B. niet volledig toerekeningsvatbaar vanwege zijn pedofiele stoornis en motiveert daarmee de eis van tbs met dwangverpleging. „Van pedofilie kun je nu eenmaal niet, althans bijna niet, genezen”, zei de officier van justitie. De maatschappij moet tegen Jos B. beschermd worden.

De onderzoekers van het Pieter Baan Centrum konden geen advies over Jos B. uitbrengen, omdat hij niet wilde meewerken aan het onderzoek. Volgens het OM mag die weigerachtige houding niet beloond worden door „dan maar te zeggen, tja, we weten het niet en dan nemen we als maatschappij maar het risico.” Als de rechter geen tbs oplegt eist het OM achttien jaar.

‘Verklaring B. ongeloofwaardig’

De videoverklaring die Jos B. aan het begin van de strafzaak liet zien werd door het OM terzijde geschoven. B. zei daarin dat hij Nicky dood heeft gevonden en zijn kleding heeft „gecorrigeerd”. Volgens het OM heeft „de verdachte een spel gespeeld”. De verklaring was een „ingestudeerd toneelstukje” met een „ongeloofwaardig alternatief scenario” dat de aanwezigheid van B.’s dna op Nicky’s onderbroek niet kan verklaren. Het OM verwijt B., die zich bijna steeds op zijn zwijgrecht heeft beroepen, dat het lijkt alsof hij zijn advocaat napraat. „Dit is een verklaring van een verdachte die spitsroeden loopt om zichzelf maar niet te belasten.”