Licht beschaamd kijkt Ed van de Weerd (51) terug op een selfiefilmpje dat hij afgelopen voorjaar voor de Kruidvat-medewerkers maakte. Het hamsteren was al begonnen, de échte gezondheidscrisis moest zich nog voltrekken. En wat waren de eerste woorden van de topman van A.S. Watson Health & Beauty Benelux, het bedrijf achter drogisterijketens Kruidvat en Trekpleister? „Jongens, wat een fantastische omzet draaien we!”
Nadat hij het op het interne platform Watsonline had gepost, kreeg hij al snel een reactie uit een winkel. „Diegene zei: hoe kun je nou over omzet beginnen? Het belangrijkste is: hoe kunnen wij ons werk veilig blijven doen? Oei, dacht ik. Hij heeft natuurlijk helemaal gelijk.”
Iedere leidinggevende die zegt dat hij precies wist wat hij deed toen het coronavirus Europa bereikte en hoe hij het moest aanpakken – „ik geloof er niks van”, zegt Van de Weerd. „Niemand heeft ooit zoiets meegemaakt. Je ontdekte per dag wat er aan de hand was.”
Na zijn misser met het filmpje besloot Van de Weerd direct de veiligheid van medewerkers op één te zetten, zegt hij. En te luisteren naar oplossingen die vanuit de winkels werden aangedragen. Geen kuchschermen te krijgen? Hup, de plexiglas platen uit de posterborden op de stoep, twee gaten erin en ophangen. In een dag geregeld, in 1.200 winkels, in afwachting van de echte schermen. De winkels werden vaker bevoorraad om gedrang om paracetamol of toiletpapier te voorkomen. Met Pasen bleven ze gesloten. „Dat kostte miljoenen. Maar het was net de adempauze die de medewerkers prettig vonden, na die topdrukte.”
Dure beslissingen
Achteraf begrijpt Van de Weerd zijn eerste reflex – enthousiasme over de hogere omzet – wel. „Je bent een winkelier. Als er vraag is, wil je daaraan voldoen.” Toch was hij blij dat hij zo snel werd gecorrigeerd vanaf de winkelvloer. Want ja, omzet is belangrijk, maar in een coronacrisis staat gezondheid toch bovenaan.
Ook zijn eigen gezondheid hield hij in de gaten. Hij stond onder druk omdat hij snel knopen moest doorhakken. Bijvoorbeeld over producten „die ineens niet meer relevant waren”, zoals rolkoffertjes. Door die uit de folder en uit de winkels te halen, kon de drogisterijketen letterlijk ruimte maken. „Dat zijn dure beslissingen, maar het is even niet anders.” De 267 winkels in België moesten op last van de overheid dicht. „Duizenden mensen zaten thuis, terwijl de chocolaterie wel open mocht blijven. Daar snapte ik niets van.”
Het was de eerste echte crisis voor Van de Weerd, die eerder bij Procter & Gamble, Vodafone, Ahold en Jumbo werkte. Voor het eerst in zijn loopbaan sliep hij slechter. Dat bleef niet onopgemerkt. „Toen ik weer een filmpje had opgenomen, in een zware week met stress en gedoe, kreeg ik een lief berichtje vanuit een winkel. Dat ik er zo moe uitzag. Net op die dag was minister Bruins ingestort in de Tweede Kamer. Ze waren bang dat ik hem achterna zou gaan.”
Van de Weerds tip om overeind te blijven: „Genoeg slapen. Dan kun je ontzettend veel hebben. Daar moet je dus niet op inboeten.” En: fit blijven. „Ik ben helemaal geen sporter, ik vind er niks aan. Maar ik doe het wel.” Twee keer per week loopt hij tien kilometer hard.
Nóg een tip: „Bewust ontspannen, om het werk van je af te zetten.” In normale tijden is dat voor hem: op reis gaan met zijn vrouw en hun vier kinderen. Nu kan dat niet, en dus is hij graag met zijn handen bezig – hij heeft een tuinhuisje gebouwd. Doordat avondafspraken en werktrips naar Hongkong wegvielen, had hij daar ineens tijd voor.
Net hoogste baas
Voor Van de Weerd had de coronacrisis een onbedoeld voordeel: de medewerkers leerden hun nieuwe baas in één klap goed kennen. Hij zat net een paar maanden op deze plek, daarvoor was hij een dik jaar managing director van Kruidvat Nederland. Zijn voorganger Gerard van Breen zat veertien jaar bij het bedrijf. „Zeker als je iemand opvolgt die het zo lang heeft gedaan, kost het tijd om in je rol te groeien”, zegt Van de Weerd. „Nu ging dat razendsnel.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data62717115-8422b1.jpg)
Toen een collega eens op zaterdagavond op Watsonline zijn grieven uitte, over ‘jullie daar en wij hier’, antwoordde hij zelf. Meteen. „Ik heb uitgelegd: luister, ik ken je niet persoonlijk, maar ik lig hier wakker van. Ik sta naast je, niet boven jou. Het gaat ons niet alleen om omzet en winst. We hebben drie verantwoordelijkheden: de gezondheid van jou en je collega’s, die van onze klanten én die van het bedrijf. Die gaan hand in hand.”
In zijn filmpjes probeert hij zo open mogelijk te zijn. „De mensen willen van mij horen hoe we ervoor staan. Uit concurrentieoverwegingen kan ik niet alles vertellen, maar wel dat het beter gaat dan vorig jaar.”
Open communiceren, dat is wat elke succesvolle leider in de geschiedenis karakteriseert, constateert Van de Weerd. Hij refereert aan Winston Churchill, de Britse premier in oorlogstijd. Later citeert hij een uitspraak van de voormalige Amerikaanse president Harry S. Truman: „In life you can achieve anything, as long as you don’t mind who gets the credit.” Aan zijn muur hangt een foto van autocoureur Michael Schumacher. De boodschap: „Het lijkt wel of híj alles wint, maar zonder het team rijdt hij geen meter.”
Al ervaart hij de coronacrisis niet écht als crisis, zegt hij. „Het is spannend, dat wel. Je weet nooit waar je aan toe bent. Maar als je mij vraagt: wat is crisis? Dan associeer ik dat met out of control zijn. Dat heb ik tot nu toe gelukkig niet ervaren.”