Rechter zet streep door zorgbezuiniging van honderden miljoenen

Een fikse bezuiniging op de langdurige zorg gaat niet door; de nieuwe inkooptarieven voor zorginstellingen zijn „onrechtmatig”, zo heeft de rechtbank in Den Haag donderdag bepaald. De uitspraak houdt in dat zorgkantoren geen extra korting mogen toepassen op de vergoedingen, zolang daar geen „deugdelijk onderzoek” aan ten grondslag ligt.

Zorgkantoren vergoeden namens de zorgverzekeraars de kosten voor langdurige zorg aan veelal ouderen met vergevorderde dementie of mensen met een ernstige verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap. Vanaf komend jaar wilden de zorgkantoren de vergoeding van de zorg terugschroeven tot 94 procent van het maximumtarief zoals dat is vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit. Tot en met dit jaar bedroeg die vergoeding 96 procent. De ontbrekende 2 procent konden zorginstellingen terugverdienen door „inspanningen” te leveren op het gebied van passende zorg (voor cliënten met ingewikkelde problematiek), innovatie, bedrijfsvoering of duurzaamheid. In totaal 68 zorginstellingen waren verschillende korte gedingen begonnen uit protest tegen de nieuwe tarieven.

Lees ook: ‘Juist deze mensen moeten aandacht krijgen’

De uitspraak van de Haagse rechtbank maakt de plannen voor de nieuwe tarieven vermoedelijk onmogelijk. „Er gaat een zucht van verlichting door al onze instellingen”, reageert een woordvoerder van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland die namens veertig instellingen een rechtszaak was begonnen. Alleen al in de gehandicaptenzorg zou het inkoopbeleid hebben moeten leiden tot een bezuiniging van 150 miljoen euro, aldus de instellingen, en werd de baan van 3.600 medewerkers onzeker. „Deze uitspraak is voor ons van enorme betekenis.”

Veel irritaties

De zorgkantoren „betreuren” dat zij tegenover de instellingen voor de rechter hebben gestaan. Zij willen „leren van dit proces om in de toekomst verder te kunnen samenwerken aan een goede, toegankelijke en betaalbare langdurige zorg”, aldus een verklaring. „Voor de zorgkantoren staat voorop dat cliënten niet de dupe mogen worden van dit proces.” De zorgkantoren weten nog niet of ze in hoger beroep gaan. Wel vinden ze dat het nieuwe beleid „een belangrijke prikkel” was geweest voor „noodzakelijke vernieuwing van de langdurige zorg die onder andere door de vergrijzing te maken heeft met tekorten aan personeel en capaciteit”.

Aan de rechtszaak gingen veel irritaties vooraf, vertelt zorgbestuurder Jan van Hoek van Ipse De Bruggen, een instelling voor gehandicaptenzorg met zesduizend medewerkers die ook heeft geprocedeerd. Van Hoek: „Ik ben blij met de uitspraak van de rechter, maar het is triest dat we een rechtszaak nodig hebben gehad om dit te bereiken. We zijn in het begin van de coronacrisis goed geholpen door de zorgkantoren. Des te groter was de tegenvaller toen ons vervolgens een eenzijdig dictaat werd opgelegd, een oekaze die onze cliënten in het hart raakt. Ik hoop dat er weer op een normale wijze kan worden overlegd.”