De groei van Almere in luchtfoto’s

De foto’s, die sinds enkele weken tot en met februari volgend jaar te zien zijn op vier tentoonstellingen in het Stadsarchief Almere en verschillende locaties in de stad, doen je niet alleen beseffen dat hier vanaf de jaren zeventig ‘iets groots werd verricht’, maar ook hoe stedenbouwkundige inzichten in de loop der jaren zijn veranderd en hebben geleid tot het wisselende beeld van de huidige stad. Almere, met ruim 213.000 inwoners de achtste stad van Nederland en het eerder gebouwde Lelystad (ruim 78.000 inwoners) ver voorbij gestreefd, is al lang niet meer alleen de stad die vooral veel laagbouw en veel groen zou moeten kennen in kenmerkende bloemkoolwijken – er is veel meer.

Almere Haven

Na het droogvallen duurt het nog een aantal jaar voordat de woningbouw van start gaat in wat het eerste stadsdeel zal worden: Almere Haven. Kijk naar de eerste foto’s en merk op dat de dijk aanvankelijk ononderbroken rechtdoor loopt; pas later wordt de dijk verlegd en krijgt het stadsdeel een binnen- en buitendijks gelegen haven. De aanleg in de jaren zeventig betrof bloemkoolwijken, net als in andere delen van Nederland: kronkelende straten met korte zichtlijnen zodat je vaak niet goed weet waar je je bevindt.

Weerwater

Deze foto, uit 1977, is wellicht de eerste foto van het tweede stadsdeel, Almere Stad, met in de verte de Hollandse Brug, Amsterdam en de hoogspanningsleiding. De donkere contour met schuine randen is het gebied dat later wéér water zou worden; het Weerwater, het stadsmeer van Almere. Vergelijk deze leegte met hoe het Weerwater er nu bij ligt.

Meerkernigheid

Een van de uitgangspunten bij de bouw van Almere was de ‘meerkernigheid’: getracht werd elk stadsdeel een eigen stedenbouwkundig karakter te geven. Tussen de stadsdelen werd ruimte gemaakt voor veel groen en blauw; natuur en water waar bewoners kunnen recreëren, zoals op een foto uit 1980 goed te zien is: op de voorgrond Almere Haven, in het midden ligt Almere Stad, waarvan de bouw in 1979 begon, en rechtsboven is het begin van Almere Buiten te zien, dat vanaf het begin van de jaren tachtig werd gebouwd. Ertussen de groene lobben.

Almeerderstrand

In 1975 stond er nog geen enkel huis in Almere. Toch kwamen al veel Amsterdammers en andere mensen uit de regio naar het Muiderstrand, later omgedoopt tot Almeerderstrand. In dit meest westelijke deel van Almere wordt vanaf 2005 stadsdeel Poort ontwikkeld. Op een foto uit 2016 is het begin van de nieuwe skyline van Almere te zien, met later twintig grote woontorens, en de wijk Duin, in een aangelegd duinlandschap.

Kromslootpark

Nog voordat er ook maar één huis was gebouwd in Almere Haven werd al nagedacht over natuur en recreatie. Het lijkt op een natuurlijk krekengebied, maar de zwierige, kromme sloten zijn op de tekentafel bedacht. Op de tweede foto, van dit jaar, krijgt de functie van het Kromslootpark ware betekenis: ingeklemd tussen autowegen en stadsdelen.

Hogering

Eenzaam ligt op deze foto uit 1977 nog de Hogering, de rondweg van Almere. Langzaam werd het landschap voller. Op een foto van halverwege de jaren ’90 zijn al heel veel van de wijken en parken van Almere Stad aangelegd.

Stripheldenbuurt en Seizoenenbuurt

Almere Buiten zou het derde stadsdeel worden. Op de foto van 1985 is nog louter boerenland en de Lage Vaart te zien, waar later onder meer de stripheldenbuurt zou verrijzen. Hier niks meer te merken van dorps karakter noch van bloemkoolwijk. Zakelijk werden hier duizenden woningen per jaar gebouwd; in rechthoekige woonwijken, met lange zichtlijnen, zoals te zien is op de foto van dit jaar. Dezelfde nieuwe zakelijkheid spreekt uit foto’s van de seizoenenbuurt, eveneens in Almere Buiten.