Weekcijfers: Randstad kleurt donker door uitbraken

En weer is Nederland in tweeën gedeeld door het coronavirus. Afgelopen voorjaar lag de scheidslijn grofweg bij de grote rivieren, met verreweg de meeste besmettingen in het zuiden. Deze keer is het de Randstad waar de meeste besmettingen worden gevonden. Maar waar een half jaar geleden het hele land te maken kreeg met dezelfde strenge maatregelen zou het kunnen dat het land deze keer ook qua maatregelen in tweeën wordt opgeknipt: die kunnen regionaal worden genomen. Veiligheidsregio’s zijn daarvoor verantwoordelijk, en die beraden zich over de bestrijding van de uitbraak.

Op de besmettingskaart van het RIVM, die dinsdag werd gepubliceerd, kleuren vrijwel alle gemeenten rond de vier grote steden donker. Het aantal positieve tests in Nederland groeide afgelopen week hard, blijkt uit de cijfers: 8.265 mensen testten positief, ten opzichte van 5.427 positieve tests vorige week. Er werd iets meer getest – zo’n 8 procent – maar het aantal positieve tests groeide veel harder.

De grootste aanjager van de stijging zijn nog altijd besmettingen onder jongeren: zo’n 45 procent van de mensen die positief is getetst, is jonger dan dertig jaar. Maar onder oudere leeftijdsgroepen begint het aantal besmettingen sneller te stijgen. Onder dertigplussers groeide het aantal positieve tests met bijna 65 procent. Het RIVM ziet het aantal besmettingen op het werk en in verpleeghuizen oplopen. Het percentage besmettingen in de horeca nam afgelopen week juist af.

Daarnaast loopt het aantal ziekenhuisopnames op. De GGD’s meldden deze week 92 ziekenhuisopnames in verband met corona aan het RIVM - vorige week waren dat er 43.

Zorgelijke hoogtes

In veel gemeenten beginnen de aantallen zorgelijke hoogtes te bereiken: 97 gemeenten piekten gisteren boven de ‘signaalwaarde’ van 7 positieve tests per 100.000 inwoners, het moment waarop een alarmbel op het coronadashboard afgaat. Voor relatief kleine gemeenten die wekenlang nauwelijks positieve tests hadden, één dag een handvol besmettingen hebben om de dag erna terug te zakken, was dat ongelukkig toeval.

Maar 63 gemeenten komen structureel boven de signaalwaarde uit; gemiddeld werden daar dagelijks 7 positieve tests per 100.000 inwoners afgenomen. Bijna al die gemeenten liggen in de Randstad. Sommige gemeenten hebben zo veel besmettingen dat ze de signaalwaarde twee of drie keer overschrijden: in Delft werden afgelopen week elke dag gemiddeld ruim 24 positieve tests per 100.000 inwoners gemeld, in Amsterdam en Den Haag zijn het er ongeveer 20. In Den Haag loopt het aantal positieve tests zo snel op dat de GGD de toestroom niet meer kan bijbenen: het bron- en contactonderzoek is afgeschaald en een deel van de positief geteste mensen krijgt de vraag om zelf hun contacten na te bellen.

Tussen de gemeenten die boven de signaalwaarde komen, staan ook studentensteden als Wageningen, Nijmegen en Groningen, waar tientallen studenten besmet zijn geraakt. Ook zitten er enkele kleinere gemeenten in Brabant boven de signaalwaarde, zoals Bergeijk, dat relatief weinig inwoners heeft en daardoor met een kleine uitbraak al door de grens van de signaalwaarde breekt. De burgemeester van die gemeente roept in een brief de inwoners op zich aan de regels te houden.

Lees ook: Geen corona, toch in quarantaine: mogelijk honderden fout-positieve uitslagen per week

Veiligheidsregio’s overleggen wekelijks over corona en in een aantal regio’s zijn nieuwe maatregelen onderwerp van gesprek. Zeker in en rond de grote steden wordt daarover nagedacht. Het is de vraag of de veiligheidsregio’s nu al nieuwe regels willen invoeren – bijvoorbeeld extra restricties voor de horeca, waarbij burgemeesters zich zorgen maken over feestjes – of aan de bestaande regels vast willen houden. Zo kondigde Jan van Zanen, burgemeester van Den Haag, al aan dat zijn gemeente een campagne voor jongeren en studenten gaat beginnen. Nu er veel besmettingen plaatsvinden onder studenten wordt er met studentenorganisaties overlegd hoe de maatregelen ook achter de voordeur beter nageleefd kunnen worden, stelt een woordvoerder.

Daarnaast wordt er ingezet op extra handhaving. Premier Mark Rutte stelde vrijdag al dat er gesprekken waren geweest tussen de regering en de regio’s waar de besmettingen snel oplopen. Er is afgesproken om strenger te handhaven, aldus Rutte.