‘De huurverhoging kost me net zoveel als twintig broden’

Er lopen vijf Koerden in de Corellistraat in Tilburg-Noord. Vijftigers en zestigers, vrienden. Ze wonen tien tot twintig jaar in Nederland. Ze hebben geen werk. „We zijn ontslagen tijdens de economische crisis”, zeggen ze. Ze hebben elke maand grote moeite hun huur te betalen aan de woningcorporatie. „Elk jaar krijgen we een huurverhoging, maar de huizen zijn slecht”, vertelt Isa Zaru (63). „Er lopen muizen rond. En mijn wc is te klein. ’s Nachts moet ik naar beneden om naar de wc te gaan maar ik heb hartproblemen. De woningcorporatie zegt dat ik boven zelf een wc moet bouwen. Hoe betaal je dat als de huur steeds omhooggaat? Ik kan niet sparen.”

De mannen kijken de verslaggever indringend aan. „Gaat u ons helpen?” vraagt Azad Cuma (54). Ze betalen ongeveer 700 euro per maand, krijgen een huurtoeslag van zo’n 250 euro per maand. Voldoende is dat niet. „Wij lenen geld bij de kredietbank en bij familie en kennissen om de huur te betalen”, zegt Ahmed Bayiz (60). Hij wijst op zijn jas. „Zo’n jas kost 60 euro. Die koop ik tweedehands. Of ik wacht op korting in winkels.” Maar: als ze niet uit het Noord-Iraakse Koerdistan waren vertrokken, „was het nog moeilijker geweest”, zeggen ze.

In de landelijke politiek is de discussie over het huurbeleid hoog opgelopen. De Eerste Kamer riep op de huren te bevriezen, maar minister Ollongren weigert dat. Wel komt er volgens uitgelekte berichten 200 miljoen euro beschikbaar voor woningcorporaties om armlastige huurders te helpen, nieuws dat dinsdag, op Prinsjesdag, bevestigd kan worden.

Lees ook: Woonbeleid van minister Ollongren roept weerstand op

Zuinige kinderen

Wie Tilburgers met lage inkomens naar hun huur vraagt, krijgt te horen dat die te hoog is. „Ik ga dit jaar voor het eerst van mijn leven bezwaar maken tegen de huurverhoging”, zegt de van oorsprong Turkse Selda (45) uit de wijk Broekhoven, die liever niet met haar achternaam in de krant wil. Haar man kan niet werken vanwege „een versleten rug door zwaar werk”. Ze wonen met twee zonen en vier dochters in de leeftijd van 6 tot 21 jaar in een eengezinswoning.

De huur bedraagt 700 euro per maand. Die betaalt ze in de eerste plaats met de uitkering van haar man. Zelf verdient ze 100 euro per maand op de tussenschoolse opvang op de school van haar kinderen. Verder is er huurtoeslag en de kinderbijslag waarmee ze de eindjes aan elkaar probeert te knopen.

Selda’s huur is dit jaar met 20 euro gestegen. „Dat is veel geld. Daar koop ik twintig broden van.” Hoe redt ze het? „Met rekenen. Ik zoek uit bij welke supermarkten welke producten het voordeligst zijn.” Verder stelt ze grotere uitgaven uit, tot bijvoorbeeld de kinderbijslag binnen is. „Het zwemdiploma. Schoenen. Een telefoon. Gelukkig zijn de kinderen zuinig op hun spullen.”

Bij de bank staat ze regelmatig rood. De inkomsten uit het bijbaantje van de oudste zoon, in een ziekenhuis, en de stagevergoedingen van andere kinderen zijn zeer welkom. Als de jongsten op de middelbare school zitten, wil Selda een reguliere baan. „Op een school. Of bij een supermarkt.”

Ze heeft al eens bij een supermarkt gewerkt. Dat was bijna twintig jaar geleden, toen zij en haar man een huis hadden kunnen kopen als de bank niet op het allerlaatste moment een hypotheek had geweigerd. „Daar denken we met spijt aan terug.”

Afspraak met de Woonbond

Dit zijn verhalen van huurders die nog relatief goed af zijn; ze huren van een corporatie, die de huurstijging doorgaans matigt. Zo hebben de woningcorporaties in 2018 met de landelijke Woonbond afgesproken om de huren gemiddeld niet meer te verhogen dan met het inflatiepercentage; dat is dit jaar 2,6 procent, hoog vergeleken met eerdere jaren. De maximaal toegestane huurverhoging is dit jaar 5,1 procent tot 6,6 procent, afhankelijk van het inkomen.

Ruim 42 procent van alle woningen in Nederland zijn huurwoningen; van alle huurwoningen is bijna 70 procent in het bezit van corporaties.

Een substantieel aantal Nederlanders is aangewezen op de particuliere verhuurdersmarkt. In deze zogenoemde vrije sector geldt geen maximum bij huurverhogingen. Zij hebben te maken met hogere huurstijgingen; die is dit jaar beperkt gebleven tot gemiddeld 3 procent, zo blijkt uit cijfers van het CBS, tegen 3,3 procent vorig jaar. De huren van corporaties en uit de vrije sector samen zijn in dit jaar met gemiddeld 2,9 procent omhooggegaan ten opzichte van een jaar eerder; „de grootste stijging na 2014 en meer dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar (2,7 procent)”, aldus het CBS.

Van 900 naar 1.200 euro

Peggy (50), een gescheiden moeder van vier opgroeiende kinderen, van zestien tot twintig jaar, heeft elk jaar met huurstijgingen te maken. Na haar scheiding verkocht ze een huis in Uithoorn, om voor 900 euro per maand een eengezinswoning in de Amstelveense wijk Westwijk te betrekken. Vijf jaar later is de huur 1.200 euro per maand. En dat terwijl er volgens haar regelmatig iets aan het huis mankeert en het de „grootste moeite” kost om de verhuurder – een vastgoedbedrijf – tot reparaties te bewegen, zoals aan haar wc, douche en tuinhek.

„Ik sta met de rug tegen de muur”, zegt Peggy, die haar achternaam om familieredenen liever niet in de krant wil. Over drie jaar eindigt de alimentatie van haar ex-man. „Ik kan niet meer werken dan ik al doe.” Ze geeft bewegings- en danslessen op verschillende scholen en op kinderopvang, en volgt een opleiding om anderen te coachen. „Ik ben een vechter. Maar ik zie straks geen mogelijkheden.”

Huren bevriezen, zoals de Eerste Kamer bepleit en minister Ollongren niet, is onvoldoende, zegt directeur-bestuurder Paul Kouijzer van TBV Wonen, een corporatie in Tilburg. De huur is immers maar één onderdeel van de woonlasten. „Meer bepalend zijn de energiebelasting, de hoogte van de bijstandsuitkering en de AOW.” Ook zzp’ers krijgen het steeds moeilijker. „De onderkant van Nederland wordt gemarginaliseerd. Dat wreekt zich.”

Zonnepanelen en dubbel glas

De Tilburgse woningcorporatie probeert bij zo veel mogelijk woningen de energiekosten laag te houden, door plaatsing van zonnepanelen, dubbel glas en spouwmuurisolatie. „Dat scheelt onze huurders 10 tot 20 euro per maand en dat is voor hen veel geld.” Kouijzers corporatie hanteert een „zeer gematigde huurstijging” waarinde prijs alleen voor inflatie wordt gecorrigeerd.

Verder levert de corporatie „maatwerk”. „Als je partner ineens overlijdt, kijken we naar de hoogte van de huur.” Daar staat tegenover dat mensen met een hoger inkomen meer huur betalen. „De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.” De corporatie is „zeer succesvol” bij het incasseren van achterstallige huur. „We bellen al heel snel als de huur niet is betaald. Dat voorkomt later ellende. Huurders waarderen dat, ze zijn opgelucht dat er aandacht voor hun problemen is. Een schuld van 400 euro is eenvoudiger te repareren dan een schuld van 4.000 euro.”

Intussen moeten de corporaties de verhuurdersheffing betalen aan het Rijk, gebaseerd op de WOZ-waarde van de woningen. „Volgende maand moeten we weer miljoenen afdragen aan het Rijk. Het is eigenlijk een huurdersheffing, want wij kunnen niet anders dan onze huurders aanspreken. Van elke twaalf maanden huur per jaar gaan er twee naar het Rijk.” Dus wat Kouijzer betreft moet die verhuurdersheffing van tafel.

België is goedkoper

Wat vinden de huurders zelf? „De huren moeten niet verhoogd worden en de huurtoeslag moet omhoog”, zeggen de vijf Koerden in Tilburg-Noord. Moeder Selda uit de Tilburgse wijk Broekhoven vindt bovendien dat er „veel meer huurwoningen” moeten komen. „Door de krapte worden koopwoningen voor heel veel geld verhuurd. Dat is zonde.”

Ook Peggy uit Amstelveen is voorstander van het bevriezen van de huurprijzen. Maar ze vindt óók dat banken gemakkelijker een hypotheek moeten verstrekken. „Ik betaal al heel lang een heel hoge huur. Dat bewijst toch dat ik elke maand mijn hypotheek kan betalen? Waarom wijst een bank mij dan af?”

Selda en haar man hebben wel eens overwogen te emigreren. „Naar België. Daar is het goedkoper.” Het is er niet van gekomen. „De kinderen wilden hier niet weg. Wennen aan een nieuwe omgeving is moeilijk. Ik heb het ook zelf niet gewild. Ik woon hier al sinds mijn vierde. Ik zou veel mensen gaan missen.”