Navalny vergiftigd met novitsjok

Over de dader kan nauwelijks twijfel meer bestaan, nu de Duitse regering bekend heeft gemaakt dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd met een zenuwgif uit de ‘novitsjok’-groep. Novitsjok is het modernste en meest geheime chemische wapen waarover de Russische overheid beschikt, en dit wapen wordt niet ingezet zonder een directe opdracht van president Vladimir Poetin.

Het is dus hoogstwaarschijnlijk Poetin die zijn belangrijkste politieke uitdager heeft proberen te vermoorden. Daarmee gaat de Russische president een nieuwe grens over, na de annexatie van de Krim, het neerschieten van vlucht MH17 en de aanslag met novitsjok op oud-spion Sergej Skripal in het Britse Salisbury, in 2018.

Navalny werd op 20 augustus onwel tijdens een vlucht van Tomsk naar Moskou. Na een noodlanding in Omsk en twee dagen touwtrekken met Russische artsen werd de oppositieleider geëvacueerd naar het Charité-ziekenhuis in Berlijn. Deze kliniek heeft al eerder laten weten dat Navalny is vergiftigd met een ‘cholinesterase-remmer’, een groep gifstoffen waar zenuwgassen – en novitsjok – ook toe behoren.

Permanente gezondheidsschade

Volgens het Charité-ziekenuis nemen de symptomen van de „zware vergiftiging” langzaam af, maar wordt Navalny nog altijd kunstmatig beademd, wat erop wijst dat de politicus nog altijd in coma is. Volgens het Charité moet er rekening worden gehouden met een lange ziekte, en kan niet worden uitgesloten dat Navalny permanente gezondheidsschade zal ondervinden.

Meteen na het persbericht van de Duitse regering ging het Kremlin over tot de gebruikelijke ‘operatie ontkenning.’

Poetins woordvoerder Dmitri Peskov liet weten „niet geïnformeerd te zijn” door Berlijn en niet over „dergelijke data” te beschikken. Tot het transport van Navalny naar Berlijn is geen enkele gifstof zijn lichaam aangetroffen, zo zei Peskov.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken ging nog een stap verder: woordvoerder Maria Zachaorova noemde de conclusies van de regering-Merkel „een propagandacampagne tegen Rusland.”

Het waren sleetse ontkenningen van een regime dat zich steeds minder aantrekt van mensenrechten, of het nu gaat om het bombarderen van scholen in Syrië of het inzetten van chemische wapens tegen oud-spion Sergej Skripal in het Britse Salisbury, in 2018.

Uiterst giftige stof

Sergej Skripal was een overloper, een ‘verrader’ van de Russische geheime dienst. Als het Kremlin hem uit de weg had geruimd met een schot door het achterhoofd, dan had er geen haan naar gekraaid. Het feit dat novitsjok was ingezet – een zeer gevaarlijk en besmettelijk chemisch wapen – zette echter het Verenigde Koninkrijk op scherp. Novitsjok – letterlijk ‘nieuwkomer’ in het Russisch – is een uiterst giftige stof die lang aanwezig blijft op een oppervlak en gemakkelijk kan worden overgedragen.

Hoe Navalany is vergiftigd blijft vooralsnog een raadsel, maar gezien het middel dat is ingezet moeten onderzoekers verder kijken dan de beker thee die Navalny dronk op het vliegveld van Tomsk.

Lees ook: Oppositieleider Navalny heeft een lange lijst vijanden

De Russische politie heeft de hotelkamer van Navalny in Tomsk verzegeld, maar naar eigen zeggen niets aangetroffen. Als de Russische diensten echter Navalny’s deurklink hebben vergiftigd met novitsjok, zoals ze bij Skripal deden, dan hebben ze een groot aantal omstanders in gevaar gebracht, onder wie ook zijn medepassagiers op de vlucht naar Moskou.

Terwijl Navalny in coma lag in het ziekenhuis in Omsk, meldde zich een agente van de Russische politie met de mededeling dat er een „zeer gevaarlijke stof” was aangetroffen, en dat iedereen in de omgeving van Navalny beschermende kleding moest aantrekken. Die mededeling werd weggewuifd.

Lees ook: Ook in Nederland is gewerkt aan het dodelijke gifgas novitsjok

Stofwisselingsstoornis

Volgens de Russische artsen in Omsk is Navalny in coma geraakt door een ‘stofwisselingsstoornis’ – een gebrek aan bloedsuiker. Die ‘diagnose’ werd vandaag herhaald. Volgens een Telegramkanaal met bronnen in het Kremlin is de directeur van het ziekenhuis in Omsk inmiddels onderscheiden door president Poetin.

Poetins boodschap aan de Russische natie lijkt intussen duidelijk. Terwijl Wit-Rusland massaal de straat opgaat, maakt Moskou zich op voor een nieuwe ronde lokale verkiezingen, die gevolgen hebben voor het Rusische parlement, de Doema. Vorig jaar zorgde Navalny er via een slimme internetcampagne voor dat Poetins partij Verenigd Rusland bijna de meerderheid verloor in de Moskouse gemeenteraad. Dat mag niet nog een keer gebeuren.