Kim Klacik is precies de zwarte vrouw die de Republikeinen nodig hebben

Zij was precies de zwarte vrouw die de Republikeinen nodig hadden. Maandag mocht Kim Klacik, kandidaat voor een zetel in het Huis van Afgevaardigden, een tot dan toe spierwitte reeks sprekers op de Nationale Conventie opluisteren. Met haar Twitter-filmpjes vanuit de slechtste buurten van Baltimore heeft ze het afgelopen jaar een moeilijk te weerleggen aanklacht tegen de Democraten geformuleerd: waarom zouden Amerikanen hun steden, hun land aan jullie toevertrouwen als jullie er zo’n zootje van maken? Ze is van de straat en activistisch, de conservatieve tegenhanger van de Democratische ster Alexandria Ocasio-Cortez.

In Baltimore is de partij van Joe Biden al 53 jaar aan de macht. „Lege panden, op elke straathoek een drankwinkel, junkies, wapens op straat – dat is nu normaal in veel buurten”, zei Klacik in haar toespraak. „We pikken het niet langer. De dagen dat wij”, en ze bedoelde: zwarte Amerikanen, „blind op de Democratische Partij stemmen, zijn voorbij”.

Vier dagen congresseerden de Republikeinen deze week, vrijwel geheel virtueel, in Charlotte, North Carolina. Hun conventie werkte net als die van de Democraten een week eerder toe naar het moment waarop hun presidentskandidaat formeel werd aangewezen en hij zijn grote (of in Trumps eigen woorden: EPISCHE) toespraak zou houden.

Lees ook: Biden accepteert nominatie met een apocalyptisch schrikbeeld

De Republikeinen gebruikten hun deels live uitgezonden conventie om uit te leggen hoe goed Trump het heeft gedaan, maar vooral om te waarschuwen dat de Amerikanen hun land niet meer zouden herkennen, mocht Biden de verkiezingen winnen. De Democraten zouden het land verwoesten – kijk maar naar steden als Baltimore. De inwoners zouden onderworpen worden aan een vorm van geestelijke slavernij – luister maar naar Kim Klacik.

Een zeldzame soort

De kans dat Klacik straks daadwerkelijk volksvertegenwoordiger voor het 7^de district van de staat Maryland wordt, is niet zo groot. Bij eerdere verkiezingen haalde ze een kwart van de stemmen, haar Democratische tegenstander driekwart.

Waarom was Kim Klacik deze week dan toch een belangrijke spreker op de conventie? Waarom was senator Tim Scott zo belangrijk? Waarom de minister van Justitie van de staat Kentucky, Daniel Cameron? En football-speler Herschell Walker?

Omdat ze Afrikaans-Amerikaanse Republikeinen zijn: een zeldzame soort. Omdat hun levensverhaal zou bewijzen dat ongelijkheid in de Verenigde Staten niet structureel is, maar slechts een obstakel, zoals longontsteking of blijven zitten op school. Dat de Amerikaanse Droom een keuze is.

Trump moet in haar digitale agressie een geestverwant hebben herkend. Met haar opnamen van niet-opgehaald vuilnis en dichtgetimmerde woonhuizen zette Klacik hem in juli vorig jaar aan tot zijn aanval op de Democratische politici van Baltimore. De president bestempelde de stad als „vergeven van de ratten en knaagdieren”. Zo kreeg ze ineens twee keer zoveel volgers op Twitter: 44.000. Intussen heeft ze er zo’n 350.000. Haar meest recente campagnefilmpje is op YouTube 11 miljoen keer bekeken. „Je zult het niet geloven, maar Ocasio-Cortez is mijn inspiratiebron”, zal ze me later toevertrouwen.

Prada-tasje

Een paar weken voor de conventie had ik Kim Klacik voor het eerst gezien. Bij restaurant Ryleigh’s Oyster Hunt Valley stond ze zelf ballonnen op te hangen voor een bijeenkomst die ze had georganiseerd voor kleine ondernemers. Er waren vijf of zes ondernemers. Op 22 aanwezigen in totaal. Geen andere journalisten.

Mijn idee was een race voor een congreszetel van nabij te volgen. Wie wáágt zich daaraan in een land waar niet meer dan 11 procent van de bevolking de volksvertegenwoordigers vertrouwt? Hoe verwerft zo’n kandidaat steun? Hoe ziet de campagne eruit? Wie helpt daarbij? Ik koos de race in het 7^de district van Maryland omdat Baltimore met zijn schoonheid en ellende een fascinerend decor is, en omdat hier twee zwarte kandidaten dingen naar de gunst van een in ruime meerderheid zwart electoraat.

Terwijl de campagnemedewerker van de 71-jarige Kweisi Mfume domweg zei dat de zittende Democratische afgevaardigde vooralsnog geen enkel evenement voor zijn herverkiezing organiseerde, hield Klacik haar avondje voor ondernemers in Timonium, even ten noorden van de grote stad. Na afloop vroeg ik haar of ik eens mee kon als zij haar filmpjes in ruig Baltimore opnam.

Drie dagen later parkeer ik tegenover een autosloop in west-Baltimore. Ze had me op het hart gedrukt: geen hoge hakken, geen high fashion, en draag vooral een pet. Je wil niet opvallen in West-Baltimore. Maar als we elkaar ontmoeten, in de miezerregen tussen de uitgebrande huizen van North Avenue, steekt ze een roze parapluutje op en laat ze haar Prada-tasje achter op de achterbank van haar melkwitte Buick. Haar telefoon zet ze alvast op de video-stand. Op haar blauwe pet staat: ‘Kim Klacik for Congress’.

Nergens valt aan te zien dat ze een Republikein is. Dat is niet zo gek. Hier in West-Baltimore zeggen dat je Republikein bent is de kans op een gesprek verkleinen. En dus zegt ze: „Hi, I’m Kim, I’m running for Congress”. Ook de naam van Donald Trump zal niet één keer vallen tijdens deze wandeling.

Gratis drugs

Baltimore heeft twee gezichten. De lieflijke binnenstad met de visrestaurants en de boekwinkeltjes rond de haven. En het rauwe westen, waar ik met Klacik loop, op het kruispunt van North Avenue en Pennsylvania Avenue. Honderd jaar oude huizen waarvan alleen de gevels nog overeind staan.

„Window dressing”, noemt Klacik het. Ze heeft de geoefende blik van een stadssocioloog. Kijk, de achterkant van de panden: uitgebrand, verlaten, onkruid groeit door de restanten van plafonds. Huisvuil, een doorweekt bankstel. Op de grond liggen de dopjes van heroïnespuiten, rood, groen, blauw. Er ligt iemand te slapen in wat ooit een huiskamer was.

Abando’s heten deze huizen, en waar ik ook kijk in de westelijke wijken, ze zijn overal, 18.000 in totaal. De ramen half dichtgetimmerd, zodat daklozen er kunnen wonen, of gezinnen die de huur niet kunnen betalen. Opgegeven huizen, te waardeloos om op te knappen, te duur om af te breken. De tijdelijke bewoners hebben een zwarte of bruine huidskleur. De enige ondernemingen waarvan de gevel niet is afgebladderd of de deur uit het lood hangt, wijst Klacik, zijn begrafenisondernemingen. Dit is de brandstof van haar campagne. Alles wordt gefilmd. Alles gaat op Twitter.

Het is druk op Woodbrook Avenue. Jonge mannen en vrouwen, soms met kinderen en bejaarden, staan voor hun deur. Wachten ze ergens op? Het is vrijdag, zegt Klacik, testdag. Op vrijdag delen drugsdealers gratis T’s uit. ‘Afkorting voor tester’, schrijft een vrouw met grijzende slapen op een briefje als ik haar vraag wat een ‘T’ is. Ze schrijft haar naam erbij: Sonja Jones. „Ze kiezen de sterkste mensen om nieuwe drugs te testen”, zegt ze. „Drugs zo krachtig dat je er een paard mee kunt omleggen.” Vandaag zijn de T’s heroïnepillen. Als ze het overleeft, moet Jones er de volgende keer voor betalen.

We spreken haar aan omdat ze in de deuropening van een dichtgetimmerd huis, tussen het vuilnis, een boek zat te lezen. Payback van Fern Michaels, een thriller. Ze is haar baan en haar huis verloren. „Maar gelukkig kan ik lezen”, zegt ze.

Dan cirkelen er jongens om ons heen. Een man met losse tanden vraagt wat wij komen doen. We gaan in looppas terug naar Klaciks Buick. „Bendes regeren de buurt”, zegt ze terwijl ze de motor start.

En dan zie ik nog een reden waarom Klacik zich niet bekend maakt als Republikein. Niemand die we vandaag hebben ontmoet, zal op 3 november op haar stemmen. Haar kiezers zitten in de betere wijken van het 7^de district. De meeste bewoners van West zijn niet eens geregistreerd als kiezer. Ze zijn figuranten in Klaciks campagnefilmpjes, geronseld als voetsoldaten tegen de Democraten die de stad verwaarlozen.

Oesters

Donderdagavond, als Donald Trump zijn nominatie aanvaardt, zit Kim Klacik in Ryleigh’s Oysterbar. Haar campagneleider zegt met een grijns dat hij ’s middags even naar de donaties had gekeken. „Wekenlang steeds kleine hoopjes, woensdag ineens een enorme berg.”

Lees ook: Trump tijdens toespraak: ‘Arbeiders willen hun banen terug’

Televisies aan de muur vertonen de live-uitzending van de Republikeinse conventie. Terwijl op het scherm politici, ondernemers en vakbondsleiders hun steun aan de president uitspreken, worden in de bar oesters, uienringen en bier besteld. Als Trump wordt aangekondigd, staan de aanwezigen op om te klappen. De zaal beantwoordt elk succes dat hij opsomt met „Yeah”. Hij zegt: „Ik heb meer voor zwarte Amerikanen gedaan dan enige andere president sinds Abraham Lincoln.” Het witte publiek juicht. „Ik ben weer terug op aarde”, zucht Klacik.