Rome verruilt zijn kenmerkende keien voor asfalt

Drie eeuwen geleden, nadat de koets van de paus bijna was gekanteld omdat het plaveisel van het Sint-Pietersplein zo slecht was, was het een uitstekend idee: het plein bestraten met kleine zwarte blokjes leucitiet, een vulkanisch gesteente. Sterk genoeg om veel koetsen te laten passeren, makkelijk aan kleine oneffenheden aan te passen, snel te lichten als er iets moet worden gerepareerd, en waterdoorlatend, omdat de stenen los tegen elkaar aan werden gelegd.

Er was hier en daar al geëxperimenteerd met deze steentjes, 12 bij 12 centimeter, 18 centimeter hoog. Die hadden toen nog geen eigen naam. Maar sinds dat moment drie eeuwen terug worden ze sanpietrini genoemd, of soms sampietrini. Overal in het pauselijke Rome leggen stratenmakers deze zwarte stenen, en nadat Italië één land wordt en de paus in 1870 zijn wereldlijke macht verliest, blijven de sanpietrini karakteristiek voor Rome. Ook de nieuw aangelegde Via Nazionale krijgt dit kenmerkende plaveisel.

Nu is deze via Nazionale misschien wel de slechtste weg in het oude centrum van Rome. Druk, met tientallen bussen per uur die van station Termini heuvelafwaarts naar piazza Venezia denderen. De sanpietrini kunnen dit eigenlijk niet meer aan. Bussen rammelen hier zo overheen dat je hoopt dat er geen deur uitvalt. Op de motor ben je blij dat al je wervels nog op elkaar zitten als je beneden bent.

Zo zijn er meer wegen in Rome. Al decennialang opperen mensen om hier iets aan te doen. Historische gebouwen lijden schade door de trillingen. Als het nat is, zijn de steentjes spekglad; levensgevaarlijk voor de honderdduizenden Romeinen die op een brommer of scooter rijden.

Maar steeds was het argument: die sanpietrini horen bij Rome. Asfalt zou een enorme dissonant zijn. Het is hetzelfde argument dat in Milaan en Turijn wordt gebruikt als bezorgde brommerrijders klagen dat het historische wegdek van graniet en basalt wel erg glad wordt als het regent.

Corrupte bestuurders

In 2005 probeerde de toenmalige burgemeester van Rome de meest oneffen wegen aan te pakken. Dat plan mislukte. Een van de redenen was dat de wegenbouwers van de gemeente niet goed hadden overlegd met de cultuurambtenaren. Volgens berichten in Italiaanse media speelde daarbij een rol dat een kongsi van corrupte bestuurders, ambtenaren en ondernemers belang had bij een wegdek dat regelmatig onderhoud nodig heeft.

Nu gebeurt het toch. Er is een compromis bereikt. Op een aantal drukke wegen worden de sanpietrini vervangen door asfalt. De stenen worden gebruikt voor de bestrating van geasfalteerde straten in het oude centrum die voetgangersgebied zijn geworden. Dit geldt bijvoorbeeld voor een deel van de centrale via del Corso.

Lees ook: Rome zoals het nooit eerder te zien was

„Het Plan Sanpietrini is een ‘zero-som’ project”, vertelt wethouder Linda Meleo (Infrastructuur) in een e-mail. „Alle verwijderde sanpietrini zullen worden gebruikt voor andere wegen in het historische centrum die overwegend voor voetgangers zijn.”

Tegenover het asfalt dat erbij komt op drukke wegen staat dus het asfalt dat verdwijnt in zones met beperkt verkeer. Ook daar lagen al lang plannen voor, maar het was moeilijk goede nieuwe sanpietrini te vinden. De steengroeven in de buurt van Rome zijn uitgeput, en de goedkope stenen die als proef in China waren gekocht, bleken niet te voldoen.

Burgemeester Virginia Raggi hoopt de vaart in het project te houden. Volgend jaar zijn er burgemeestersverkiezingen, en Raggi wil een nieuwe termijn, ook al verwijten veel Romeinen haar dat ze niets heeft weten te doen aan de chaos bij het vervoerbedrijf en bij de gemeentereiniging. Asfalt waar veel auto’s rijden en sanpietrini op historische plaatsen waar alleen voetgangers komen, daar zullen weinig Romeinen tegen zijn. En de via Nazionale? „We hopen het werk in 2021 af te maken”, zegt Meleo. „Dan zullen niet alleen automobilisten of motorrijders door deze belangrijke straat rijden, maar ook fietsers, want er wordt ook een fietspad aangelegd.”