Minsk ziet grootste oppositieprotesten tot nu toe

Minsk was zondag het toneel van het grootste oppositieprotest tot nu toe. De schattingen lopen uiteen van honderdduizend tot tweehonderdduizend demonstranten, aldus persbureaus AFP en Reuters. Ook in andere Wit-Russische steden werd gedemonstreerd, en dat terwijl president Aleksandr Loekasjenko de dag aftrapte met een speech voor tienduizenden aanhangers op het Onafhankelijkheidsplein van de hoofdstad.

De protestbijeenkomst, getiteld ‘Mars van de Vrijheid’, was de grootste oppositiebijeenkomst in de geschiedenis van het land, zo melden verschillende media, waaronder The Guardian. Hoewel het hoogtepunt van de bijeenkomsten inmiddels voorbij lijkt, verschijnen op de sociale media nog steeds video’s van scanderende demonstranten met rood-witte vlaggen in lantaarnlicht. Voor zover bekend zijn de demonstraties deze zondag vreedzaam verlopen.

Lees ook de analyse van onze correspondent Steven Derix: De steun voor Loekasjenko brokkelt af, dus kijkt hij naar het Kremlin

Het protest werd geïnitieerd door oppositieleider Svetlana Tichanovskaja, die nu in Litouwen verblijft. Tichanovskaja was presidentskandidaat in de verkiezingen van vorig weekend, die met ruim 80 procent van de stemmen door Loekasjenko werden gewonnen. De demonstranten geloven niet dat de verkiezingen eerlijk zijn verlopen en willen opnieuw naar de stembus.

‘Geen nieuwe verkiezingen’

Als de Wit-Russen hervormingen willen, dan kunnen ze die krijgen – dat zei president Aleksandr Loekasjenko zondag tijdens zijn opmerkelijke optreden in de hoofdstad. Maar nieuwe verkiezingen, zoals waar de pro-democratiedemonstranten sinds vorige week om vragen? „De staat Wit-Rusland sterft als er nieuwe verkiezingen komen”, verklaarde Loekasjenko.

Wat Loekasjenko precies bedoelde met de „hervormingen”, is niet duidelijk. De president benadrukte de onafhankelijkheid van Wit-Rusland te zullen blijven verdedigen. Zijn toehoorders joelden instemmend en droegen plakkaten met „onze president, ons land” en „verscheur ons Wit-Rusland niet”.

maxseddon max seddon Epic moment from Lukashenko’s speech today. – Do you want freedom?
– Noooooo!
– Do you want change?
– Noooooo!
– Do you want reforms?
– Noooooo! https://t.co/hx5MnBzXP1 16 augustus 2020 @ 13:17

Volgen

Loekasjenko zei verder militairen naar de westgrenzen te sturen omdat „de NAVO aan de poorten rukt”. In een reactie op deze uitspraken verklaarde de NAVO later op de middag dat de militaire alliantie geen gevaar vormt en geen militairen naar de Wit-Russische grens heeft gestuurd. Ook vroeg een woordvoerder van de alliantie Wit-Rusland om de basisrechten van zijn burgers te respecteren, waaronder het recht om te demonstreren.

Lees ook dit verslag van NRC-correspondent Emilie van Outeren: Hoe Wit-Rusland burgers belaagt met granaten en intimideert tot in het ziekenhuis

Steun vanuit Rusland

Voor de tweede keer dit weekend heeft Loekasjenko met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin gebeld om steun te vragen. Zondag zei Rusland bereid te zijn militaire hulp te bieden indien dit nodig is. Ook hebben de twee de „druk van buitenaf” besproken. Wat daar precies mee wordt bedoeld, is niet duidelijk. Loekasjenko zei voor de verkiezingen wel al dat er buitenlandse agenten in het land waren die uit waren op provocaties en onrust onder de bevolking. Destijds ging het volgens de president nog om Russische huurlingen.

Foto’s van de protesten voor en tegen Loekasjenko op zondag: