Lhbt-activisten in Polen opgesloten voor het beledigen van ‘religieuze gevoelens’

In Warschau zijn drie lhbt-activisten gearresteerd en nachten vastgehouden voor het plaatsen van regenboogvlaggen op verschillende standbeelden. Voor het schenden van een Jezusbeeld wil de openbaar aanklager ze vervolgen voor „het beledigen van religieuze gevoelens”. In het zeer katholieke Polen staat daar maximaal twee jaar gevangenisstraf op.

Vorige week, in de nacht van dinsdag op woensdag, tooiden activisten van verschillende feministische en lbht-organisaties prominente beelden – van staatsman Jozef Pilsudski, wiskundige Nicolaas Copernicus, de zeemeermin van Warschau en Jezus die het kruis draagt – met regenbloogvlaggen en mondmaskers met een anarchistisch symbool. Een van hen werd afgelopen maandag met veel machtsvertoon op straat opgepakt en twee anderen werden dinsdag gearresteerd, nadat conservatieve politici, onder wie premier Mateusz Morawiecki, de actie hadden veroordeeld. „Ik sta niet toe dat nationale en religieuze symbolen worden bezoedeld in de naam van een ideologie”, zei Morawiecki.

Lhbt-vrije gemeenten

De actie en de arrestaties in de Poolse hoofdstad volgen op een heftige verkiezingscampagne waarin de herkozen president Andrzej Duda homoseksualiteit „een ideologie erger dan het communisme” noemde. Zijn conservatief-nationalistische partij PiS heeft lhbt’ers de afgelopen anderhalf jaar specifiek doelwit gemaakt in de cultuuroorlog die in Polen woedt. Ongeveer honderd gemeenten, districten en provincies hebben zich ‘lhbt-vrij’ verklaard. De Europese Commissie heeft daar vorige week op gereageerd door de subsidie op vriendschapsbanden van deze plaatsen te beëindigen.

Deze reportage: Seksuele voorlichting op school ? Niet in de ‘lhbt-vrije’ zones van Polen

De drie activisten, die in afwachting van het onderzoek woensdag werden vrijgelaten, zijn niet de eersten die zijn opgepakt voor het krenken van de gevoelens van gelovigen. Vlak voor de presidentsverkiezingen werd besloten tot de vervolging van drie vrouwen die vorig jaar een afbeelding van Maria met kind afdrukten met een aureool in de kleuren van de regenboog. In die zaak vond de aanklager in eerste instantie dat „de regenboog zelf (...) niet beledigend of vulgair is”, maar kwam daar later op terug. Het Openbaar Ministerie staat in Polen onder rechtstreekse bevoegdheid van de minister van Justitie.

In een pamflet dat de activisten vorige week verspreidden, kondigen ze aan: „zolang deze vlag als ongepast gezien wordt, beloven wij plechtig te blijven provoceren”. Ook willen zij Polen „eraan herinneren dat wij bestaan”. Door homoseksualiteit weg te zetten als een ideologie, ontmenselijken politici degenen om wie het gaat, stellen ze.

Hooligans laag gestraft

De arrestaties en vervolgingen leggen bloot dat de Poolse wet religieuze gevoelens beter beschermt dan sommige mensen. Lhbt-activisten ijveren ervoor om aan de Poolse wet tegen haatmisdrijven ook die met een homofoob kenmerk toe te voegen. Vorig jaar werden deelnemers aan verschillende pride-marsen in Polen aangevallen. Een stel dat explosieven meenam naar een lhbt-evenement in Lublin, kreeg daarvoor een jaar gevangenisstraf. Van de hooligans die mensen verwondden door de mars in Bialystok met stenen en vuurwerk te belagen, kreeg er één een gevangenisstraf van acht maanden.

Vrouwenrechtenverdrag is ‘ideologie’ voor Polen

In Polen is het niet mogelijk voor stellen van hetzelfde geslacht om te trouwen of een samenlevingscontract aan te gaan. Duda, die donderdag werd geïnaugureerd voor een tweede termijn van vijf jaar, wil een verbod op adoptie door homoparen vastleggen in de grondwet. De institutionele homo- en transfobie heeft ook gevolgen voor vrouwenrechten. Minister van Justitie Zbigniew Ziobro kondigde recent aan dat Polen vanwege de definitie van gender als maatschappelijke constructie uit de Istanbulconventie wil stappen.