Sars en H1N1 bleken besmettelijk in vliegtuigcabine

Dat er een reëel besmettingsgevaar is door ademhalingsvirussen tijdens passagiersvluchten weten we uit de tijd van de uitbraken van sars (2003), dat net als het nu rondgaande virus een gevaarlijk coronavirus is , en de Mexicaanse griep (2009). Een belangrijk verschil met toen is dat er nu op grote schaal maatregelen getroffen worden om passagiers te beschermen (zoals een verplicht mondkapje, niet rondlopen tijdens de vlucht). Dat zal het risico op besmetting allicht verminderen, maar enkele beschrijvingen in de wetenschappelijke literatuur van eerdere besmettingen geven wel aan dat voorzichtigheid geboden is.

Epidemiologen onderzochten in 2003 SARS-uitbraken onder vliegtuigpassagiers. Tijdens een vlucht op 15 maart 2003 van Hongkong naar Beijing raakten twintig passagiers en twee bemanningsleden besmet, waarschijnlijk door een 72-jarige man die in een ziekenhuis in Hongkong op bezoek was geweest bij zijn broer die overleed aan sars. Opvallend is dat de passagiers die aan weerszijden van de al koortsige man zaten niet besmet raakten, maar twee personen in de rij voor hem wel. De meeste geïnfecteerde mensen hadden in de rijen voor de man gezeten, wat wijst op verspreiding via hoest- of niesdruppeltjes door de lucht. Maar er waren ook mensen besmet geraakt die ver van hem af zaten. Dat wijst op contactbesmetting, door aanraking van de patiënt of oppervlakken die hij eerder heeft aangeraakt.

Lees ook: RIVM: ongewenste rol in vliegdebat

Na een vlucht op 27 mei 2009 van New York naar Hongkong en een aansluitende vlucht de dag erna naar de Chinese stad Fuzhou bleken negen passagiers geïnfecteerd met het H1N1-griepvirus (Mexicaanse griep). Chinese en Amerikaanse onderzoekers publiceerden in 2009 een uitgebreide analyse van de omstandigheden rondom de besmettingen. Geen van de besmette passagiers had tijdens de vluchten een mondkapje gedragen, terwijl de helft van de controlegroep die geen ziekteverschijnselen had, de hele reis een mondkapje droeg.

In een modelstudie uit 2017 gefinancierd door vliegtuigfabrikant Boeing lieten onderzoekers zien dat virusbesmettingen in een vliegtuig zowel via de lucht als via persoonlijke interacties (praten, handenschudden) en via het aanraken van besmette oppervlakken verloopt. Ze baseerden het model op de gegevens van drie eerder beschreven vliegtuigbesmettingen van griep, sars en norovirus. Het infectierisico bleek het grootst voor passagiers aan het gangpad.