Nederlandse ambassadeur in Bahrein: IND in de fout

De IND heeft onterecht nagelaten informatie in te winnen bij de Nederlandse ambassadeur van Bahrein over Ali al-Showaikh, de Bahreinse asielzoeker die na uitzetting door Nederland tot levenslang werd veroordeeld. Dat zegt de desbetreffende ambassadeur, Frans Potuyt, in een vertrouwelijk rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid dat NRC heeft ingezien. De ambassadeur is naar eigen zeggen pas ná de uitzetting op de hoogte gebracht.

Volgens Potuyt had de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn ambassade of het ministerie van Buitenlandse Zaken „nadere inlichtingen” moeten vragen omtrent Al-Showaikhs asielverzoek. Te meer omdat Bahreiners bijna nooit asiel aanvragen en er dus geen standaardpakket met informatie over het land klaarligt. Had de IND gebeld, dan wist de ambassadeur dat het soennitische regime in Bahrein „zeer hard optreedt” tegen kritische sjiieten en dat het „enkele terugzenden” van een sjiiet zoals Al-Showaikh daarom al risicovol is. Voor Al-Showaikh was het gevaar extra groot, aldus Potuyt, omdat hij herhaaldelijk in Iran verbleef; de „aartsvijand” van het Bahreinse regime.

De zaak Al-Showaikh heeft al herhaaldelijk tot verontwaardiging geleid in de Tweede Kamer. Kort nadat hij in 2018 werd uitgezet, veroordeelde een Bahreinse rechter hem onder een antiterrorismewet die het Golfstaatje volgens experts vaker inzet om politieke tegenstand de kop in te drukken. Al-Showaikh zei vanuit de gevangenis tegen NRC dat hij bekend had onder marteling.

De ambassadeur wist dat Bahrein zeer hard optreedt tegen kritische sjiieten

Toenmalig staatssecretaris Mark Harbers (Asielzaken, VVD) gaf begin 2019 de inspectie opdracht deze zaak te onderzoeken. Het resultaat daarvan ligt sinds eind vorig jaar bij zijn opvolger Ankie Broekers-Knol (VVD), maar werd ondanks een motie van PvdA en SP niet openbaar gemaakt. Details uit het rapport zouden volgens Broekers-Knol tegen Al-Showaikh gebruikt kunnen worden in nog lopende rechtszaken. De staatssecretaris liet het onderzoek in februari heropenen, omdat ze nieuwe informatie had ontvangen. Nu blijkt dat het gaat om het gesprek waarin de ambassadeur bij de inspectie zijn ongenoegen uitte over de gang van zaken.

Woensdag kondigde Broekers-Knol aan te overwegen het rapport alsnog openbaar te maken. Ook zei ze dat ambassadeur Potuyt de zaak volgt en in Bahrein „druk uitoefent op de autoriteiten”. Volgens Al-Showaikhs advocaat Flip Schüller erkent Nederland hiermee „ernstige fouten” te hebben gemaakt, zoals volgens hem ook blijkt uit de rapporten.

De IND wil niet reageren, maar uit het jongste rapport blijkt dat de dienst het niet eens is met Potuyts kritiek. Verder onderzoek was volgens de IND niet nodig omdat Al-Showaikhs asielverhaal ongeloofwaardig werd geacht. Buitenlandse Zaken zou in 2016 hebben gezegd dat asielonderzoek in Bahrein lastig is.