Jongeren willen écht meedenken

„En dan wil ik mij vandaag speciaal richten tot de kinderen en jongeren in Nederland”, zei premier Mark Rutte (VVD) dinsdagavond tijdens de persconferentie. Nadat hij de kinderen en jongeren complimenten gaf, omdat ze de coronaregels zo goed naleven, deed Rutte een oproep aan die laatste groep. Kom met ideeën, zei hij, over hoe ons land er de komende tijd uit moet gaan zien. „Want het gaat uiteindelijk om jullie toekomst. Jullie ideeën en creativiteit zijn dus heel hard nodig.”

Na de persconferentie sloegen jongerenorganisaties het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), FNV Young & United en de Nationale Jeugdraad (NJR) direct de handen ineen. „We hebben inmiddels al een website ontwikkeld, generatieaanzet.nl, en woensdag gelanceerd”, zegt Pieter Lossie, voorzitter van het LAKS. „Jongeren kunnen dan via deze site hun ideeën en zorgen delen. Ook vragen we andere jongerenorganisaties om hun achterban te raadplegen.” Het nieuwe platform wil over een aantal weken, namens de hele jeugd, een advies aan het kabinet uitbrengen.

De vraag is alleen hoeveel invloed de jeugd daadwerkelijk kan hebben op het coronabeleid. Woensdag tijdens het coronadebat in de Tweede Kamer maakte de premier bekend dat hij binnenkort een eerste gesprek met jongeren organiseert in het Catshuis, maar hij herhaalde daarbij dat jongeren alleen op basis van „niet-onderhandelbare voorwaarden” mogen meedenken over de vormgeving van de samenleving. De veiligheidsregels staan niet ter discussie, benadrukte hij.

Langetermijnmaatregelen

D66-leider Rob Jetten verzocht Rutte om de jongeren op termijn meer inspraak te geven: „Betrek die jongeren de komende maanden bij de langetermijnmaatregelen.”

LAKS-voorzitter Lossie hoopt dat Rutte gehoor geeft aan het verzoek van Jetten. „Wij vinden het heel belangrijk dat we ook mogen meedenken over de maatregelen zelf. Het is juist de kracht van de jeugd om buiten al bepaalde kaders te denken. Daarbij komt dat de stem van de jeugd nu vrijwel ongehoord is gebleven bij besluitvormers, terwijl die ook belangrijk is om juiste beslissingen te maken voor álle zeventien miljoen burgers.”

De coronacrisis kan negatieve gevolgen hebben voor pubers. Wat moet je nú met die lamlendige tiener op de bank?

Lossie zegt niet te willen „aanschoppen” tegen regels als de anderhalvemetermaatregel, maar ziet bijvoorbeeld wel graag dat jongeren mogen meedenken over de economische coronamaatregelen. „Scholieren moeten door de crisis nu vooral met digitale lesmethoden werken, die niet onder de Wet Gratis Schoolboeken vallen. We zouden er als jongeren bijvoorbeeld voor kunnen lobbyen dat ook digitale lesmethoden gratis worden voor scholieren”, zegt Lossie.

„Of neem jongeren die flexwerk doen en door de crisis hun baantje kwijt zijn. Nu kan maar een heel selecte groep aanspraak maken op compensatie. Als jongeren mogen meebeslissen, kunnen misschien meer flexwerkers geholpen worden.”

Om de gewenste invloed ook daadwerkelijk te kunnen uitoefenen, zou er volgens Lossie een onafhankelijke jongerenraad aangesteld moeten worden die mee mag praten over het coronabeleid.

Wat als blijkt dat de jongeren niet mogen meebeslissen over de maatregelen, op korte noch lange termijn? Was de oproep van Rutte dan symbolisch? Vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat jongeren zich aan de coronaregels blijven houden? „Dat laatste zal vast hebben meegespeeld”, zegt Gabriël van den Brink, hoogleraar filosofische bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). „Als je mensen tot iets wil bewegen, moet je een beetje geven en nemen. Ik denk dat je de oproep van Rutte in de eerste plaats moet opvatten als een sympathiek gebaar. Hij wilde erkennen dat de jongeren zich voorbeeldig hebben gedragen.”

Daarnaast, zegt Van den Brink, wil Rutte in ieder geval graag dat jongeren op lokaal niveau kunnen meebeslissen. „Ruttes oproep was ook een oproep aan ouders, leerkrachten en lokale politici om naar jongeren te luisteren. Als die dat ook doen en ideeën van jongeren serieus nemen, dan wordt de invloed van jongeren een realiteit.”

‘Leuk dat we mee mogen denken’

Ondanks de onduidelijkheid over de mate van invloed die jongeren op termijn kunnen uitoefenen, lijkt ook de jeugd Ruttes oproep als een sympathiek gebaar te hebben opgevat. „Ik zie het als iets positiefs”, zegt Tim Masselink (16) uit Apeldoorn. „Ook leeftijdsgenoten in mijn omgeving vonden het leuk dat Rutte de jongeren even in het zonnetje zette.” Naima Soubati (12) uit Amsterdam en Abdulkadir Sönmez (11) uit Amersfoort delen Tims mening. „Ik vind het leuk dat we mee mogen denken”, zegt Abdulkadir. „Meestal mogen alleen oudere mensen dat.”

Of LAKS, FNV Young & United en NJR veel ideeën zullen ontvangen van jongeren blijft nog even spannend. „Met mijn vriendinnen praat ik niet veel over de coronacrisis”, zegt Naima. „We kunnen weer naar school en hebben het leuk met z’n allen. Dan hebben we geen zin om over negatieve dingen na te denken.” Tim verwacht dat veel jongeren niets zullen insturen, omdat ze denken dat leeftijdsgenoten betere ideeën hebben. Om dezelfde reden stuurt hij ook niks in.

Lees ook: Jongeren, kom maar op met die ideeën voor de anderhalvemetersamenleving!

Voorzitter Pieter Lossie van LAKS benadrukt dat het belangrijk is dat zo veel mogelijk jongeren van zich laten horen. „Als je als generatie je stem laat horen, heb je een agenderende functie en daarmee kun je toekomstig beleid beïnvloeden”, zegt hij. „Dat laatste is dan ook wat we willen. Als het alleen bij de oproep van Rutte blijft, is die een wassen neus.”