NRC volgt Ali en Amadu, illegaal in Nederland

Sinds 2011 volgt NRC de illegale mannen en beste vrienden Ali Isiaki en Amadu Diallo, nu beide 33. Ze kwamen als vijftienjarigen naar Nederland en mochten legaal blijven tot hun achttiende verjaardag. Daarna moest Ali terug naar Benin en Amadu naar Guinee. Maar beide landen werken niet mee aan terugkeer, omdat de mannen er als kind nooit geregistreerd werden. Ze leven sindsdien aan de rafelranden van de samenleving, die hen niet wil hebben maar hen ook niet kwijt kan.

Eigenlijk had verslaggever Sheila Kamerman, die de twee mannen nu tien jaar voor NRC volgt, zich voorgenomen om voorlopig niet meer over Ali en Amadu te schrijven. „Ik ken ze na tien jaar gewoon té goed. En ze zijn me bijna té dierbaar geworden voor een onafhankelijke, journalistieke blik. Kan ik nog wel een nieuw stuk schrijven? Maar toch, het moet. Want hun verhaal zegt nog altijd veel over het onzichtbare leven dat tienduizenden als zij in Nederland leven. En er is veel gebeurd, al blijft bij deze illegale mannen – helaas verzucht ik dan – heel veel ook almaar hetzelfde.”

Lees het hele verhaal hier: „Een steun en toeverlaat – maar nog altijd illegaal”

Eerdere afleveringen

Oktober 2011: de vergeefse paspoortjacht

Ga terug naar je eigen land, wordt tegen illegalen gezegd. Een Beniner en een Guineeër besloten dat dan maar te doen. Maar de ambassade werkt niet mee.

December 2011: water met kippenpoten

Ali en Amadu zijn illegaal tegen wil en dank: terug naar hun moederland kunnen ze niet. Ze wonen in een flatje met anderen en weten waar de kippepoten het goedkoopst zijn.

Maart 2012: dromen van werk

Er is een magisch woord dat in gesprekken steeds weer opduikt: ‘papieren’. Als het over vrienden gaat, vertellen ze erbij of die papieren hebben of niet.

Juli 2012: weinig te feesten

Nooit zwartrijden. Nooit oversteken bij rood. Want als ze gepakt worden, wacht vreemdelingendetentie. Ali en Amadu zijn braver dan de braafste Nederlanders.

November 2012: bijles van Ali

Ali leert andere vluchtelingen Nederlands. Hij overleeft, zij het met moeite. Klusje hier, klusje daar. Hij heeft geen eigen kamer, maar slaapt bij iemand op de bank.

Mei 2013: dromen van een bijzonder leven

Illegaliteit moet strafbaar worden, zegt het regeerakkoord. De PvdA-achterban is er niet blij mee. Intussen scharrelen Ali en Amadu in Nederland al tien jaar illegaal een bestaan bij elkaar. „Ik kan nooit iets terugdoen voor mensen die zich om mij bekommeren.”

Juli 2013: vertellen in de klas

Op een school vertellen Ali en Amadu hun verhaal. Als je illegaal bent, vertelt Ali de vwo-leerlingen, mag je niet werken, niet naar school, je kan geen huis huren, als je hoofdpijn hebt kan je niet naar de dokter.
„Heb je contact met je ouders?”
„Mijn ouders zijn gedood door rebellen.”

December 2013: steun van lezers

Ali en Amadu krijgen steun. Van de ondernemer die een advocaat aanbood tot de cabaretière met haar kerstshow. Ze worden meegenomen uit lunch, naar het strand, ze vieren pakjesavond.

April 2014: toch niet strafbaar

De strafbaarstelling van illegaliteit is van tafel. Ali en Amadu lachen over de autochtone Nederlandse vrouw die hen graag mag en riep: „Gefelicitéérd! Nu hoeven jullie niet bang meer te zijn.”

April 2015: helpen opvoeden

Ali geeft via Skype Nederlandse les, en hij doet meer dan dat. Hij vindt lesgeven leuk, heeft hij ontdekt. Het gaat hem goed af. De cijfers van zijn leerlingen worden steeds beter. Als hij nu zelf een opleiding zou mogen kiezen, zou het de pabo worden.

December 2016: naar België

Tijdens een weekend in Antwerpen hopen Ali en Amadu in België een verblijfsvergunning te krijgen. Van vrienden hebben ze gehoord dat het daar makkelijker is.

Januari 2018: leven als een krokodil

Ali en Amadu wonen nu zeventien jaar illegaal in Nederland. Geen Nederlander weet hoe dat is. Hoe leef je zonder officieel werk, zonder verzekering, dokter, tandarts. Zonder bankrekening, burgerservicenummer, rechten? Altijd op je hoede, niet opvallen. Ali: „Je leeft half onder water, als een krokodil.”

Foto’s: Dirk-Jan Visser