De nieuwe topman begint bij ABN Amro meteen met een ‘strategieverfijning’

Op de eerste presentatie als topman het eerste kwartaalverlies in zes jaar presenteren en tegelijk een ‘strategieaanscherping’ aankondigen. De nieuwe bestuursvoorzitter van ABN Amro, Robert Swaak, maakte woensdag duidelijk dat hij niet van plan is rustig aan zijn carrière bij de bank te beginnen.

De 59-jarige Swaak, overgekomen van accountants- en adviesconcern PwC, is onder ingewikkelde omstandigheden aan de slag gegaan bij ABN Amro. Door de coronapandemie kon van een fysieke kennismakingsronde langs medewerkers en klanten geen sprake zijn. Tegelijk raakt de pandemie de financiële resultaten van de bank hard – al is het voor een beginnend topman ook wel ‘handig’ om met niet al te sterke resultaten te beginnen. Dat maakt het makkelijk om verbetering te laten zien, al zal het verloop van de coronapandemie bepalen of daar überhaupt wel een mogelijkheid toe komt.

De pandemie zorgt op dit moment in elk geval voor een flinke min. Swaak maakte woensdag bekend dat ABN Amro in het laatste kwartaal onder leiding van zijn voorganger Kees van Dijkhuizen – de wissel vond op 22 april plaats – een verlies boekte van 395 miljoen euro.

Hoge voorzieningen

Dat de bank zo diep in het rood eindigde, komt door relatief hoge toevoegingen aan de ‘stroppenpot’, de voorzieningen voor mogelijke verliezen op leningen. De bank zette in totaal 1,1 miljard opzij op een totale leningenportefeuille van 400 miljard euro. Ter vergelijking: ING maakte vorige week bekend 661 miljoen opzij te zetten op een portfolio van 630 miljard euro.

Volgens ABN Amro is 511 miljoen van de 1,1 miljard euro direct te relateren aan de impact van het coronavirus. De bank heeft bijvoorbeeld voor sectoren als horeca, reizen, retail en transport uit voorzorg extra geld opzijgezet – ook al hebben nog weinig klanten daadwerkelijk betalingsproblemen.

Dat ABN meer opzijzette dan concurrent ING, is deels te verklaren door problemen op twee individuele dossiers. De bank reserveerde 225 miljoen euro vanwege mogelijke fraude door een oliehandelaar uit Singapore. Nog eens 235 miljoen euro ging in de stroppenpot vanwege het verlies op een Amerikaanse klant. Die kon niet aan zijn margin call voldoen, toen zijn beleggingsstrategie tijdens de heftige beursbewegingen van maart faalde.

ABN Amro voegde 1,1 miljard euro toe aan de stroppenpot

Beide hoofdpijndossiers komen voort uit ‘Corporate & Institutional Banking’ (CIB), de bankdivisie die zich richt op beursgangen, overnames en andere bankzaken van grote bedrijven. Die veroorzaakte sowieso het grootste deel van de voorzieningen: 804 miljoen van de 1,1 miljard euro.

De CIB-afdeling is al langer het zorgenkindje van ABN Amro. In 2018 werd het mes er al in gezet en werden de meer risicovolle klanten afgevoerd. De afdeling heeft echter nog altijd een risicoprofiel dat „niet overeenkomt” met dat van de bank als geheel, zei Swaak tijdens de presentatie. Tegenover die hogere risico’s staan bovendien geen hoge resultaten.

Begin dit jaar kondigde ABN Amro een nieuwe ‘heroverweging’ van het bedrijfsonderdeel aan. De resultaten daarvan wil de bank nu in augustus kunnen presenteren. Swaak: „Dit is mijn kortetermijnprioriteit.”

‘Stevige fundamenten’

De nieuwe topman deelde ook nog complimenten uit voor de prestaties van de bank in de afgelopen maanden. „ABN Amro is een bank op stevige fundamenten”, zei Swaak, wijzend naar de kapitaalratio van 17,4 procent en het „gediversificeerde portfolio”. Hij zei er verder trots op te zijn dat ABN Amro als enige Nederlandse bank de betalingspauze voor bedrijven en consumenten automatisch wist te regelen. En dat de bank erin slaagt om tijdens de coronacrisis de meeste klanten via video van dienst te zijn, ziet de voormalig accountant als een „kans voor de toekomst”.

Zonder de hoge stroppenpot presteerde de bank dan ook niet slecht, constateren analisten. De rentemarge bleef op peil en de inkomsten door provisies stegen. Die inkomsten worden gezien als mogelijke nieuwe belangrijke inkomstenbron, nu de rentemarge onder druk staat door de aanhoudend lage rente. En ondanks de veel hogere kosten die de bank moet maken om haar ‘poortwachtersfunctie’ te vervullen, wist de bank de totale kosten omlaag te brengen.

Lees ook het interview met Robert Swaak: ‘Ik pas goed bij de huidige strategie van ABN Amro’

Desalniettemin kondigde Swaak woensdag een „verfijning” aan van de algehele strategie. In de toelichting aan de pers benadrukte hij niet van plan te zijn alles op de schop te gooien: hij houdt van aan het door Van Dijkhuizen gekozen ‘duurzaam en toekomstbestendig bankieren’. Maar Swaak wil kijken of daarop wel „voldoende geleverd” wordt en of er „aanscherping” nodig is. Ook naar de financiële doelen wordt gekeken; de resultaten van deze exercitie worden dit najaar verwacht.

Dat de nieuwe topman de strategie en doelen wil aanscherpen is niet verrassend. In de gehele sector staat het traditionele verdienmodel onder druk door de lage rente, en banken zijn hard op zoek naar nieuwe inkomstenbronnen. Banken behoren dan ook al jaren tot de slechtst presterende beursfondsen. ABN Amro, voor 56 procent in handen van de staat, is daarop geen uitzondering.

Ondanks Swaaks ‘strategieopfrissing’ stond het aandeel op de beurs woensdag rond de 9 procent lager; de aandacht ging toch vooral uit naar die enorme stroppenpot.