Heroïnegebruikers wenden zich vaker tot methadon

Het aantal heroïneverslaafden dat aanklopt voor methadonverstrekking stijgt. Door de coronacrisis droogt de aanvoer van heroïne in verschillende Nederlandse steden langzaam op. Ook komen gebruikers minder makkelijk aan geld voor drugs en wenden ze zich daarom vaker tot methadonverstrekkingspunten. Dit blijkt uit een inventarisatie van het Trimbos-instituut, Stichting Mainline en MDHG, de belangenvereniging voor drugsgebruikers.

De drie maakten in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) een rondgang langs verslavingsartsen, gebruikersruimten, opvangcentra, straatartsen, straatadvocaten en de gebruikers zelf. Ze spraken ruim zestig personen uit het veld en vroegen hoe de coronamaatregelen de dagelijkse praktijk van voorzieningen, zoals gebruikersruimten, heeft veranderd.

Het zijn vooral signalen, zegt Trimbos-onderzoeker Daan van der Gouwe, maar tot nu toe melden zich vooral in Amsterdam en Zuid-Limburg nieuwe verslaafden bij de methadonverstrekking. Naarmate de coronacrisis voortduurt en de beschikbaarheid van illegale heroïne afneemt, zullen, zegt hij, verslaafden uit andere steden ook lastiger aan hun drugs komen en mogelijk hulp vragen.

Het gaat onder meer om Oost-Europese gebruikers, zegt Van der Gouwe. Omdat ze niet over de juiste papieren beschikken, komen ze niet in aanmerking voor behandeling met methadon. In Nederland gebruiken volgens verslavingszorginstelling Jellinek 14.000 mensen heroïne. Ongeveer zeven- à achtduizend verslaafden krijgen dagelijks methadon verstrekt, schat Van der Gouwe.

Afstand houden? Drugs bezorgen kan ook per drone

Een andere signalering uit de memo van de drie organisaties: „Enkele gebruiksruimten” en „opvanglocaties” gedogen dealers op hun terrein. Ze hopen dat verslaafden minder op straat rondzwerven en besmetting met Covid-19 zo voorkomen wordt. Volgens Sara Woods van Mainline heeft het personeel van een gebruikersruimte in Oost-Nederland tegen een dealer gezegd: „We zien het nu door de vingers, maar weet dat het tijdelijk is.” Dit is in strijd met de wet, die de verkoop van harddrugs verbiedt.

Het is een „pragmatische en onvermijdelijke oplossing”, zegt Woods. Van der Gouwe van het Trimbos is het daarmee eens: „Het is begrijpelijk dat in deze crisissituatie de randen van de wetgeving worden opgezocht”.

Ontwenningsverschijnselen

In Amsterdam lopen verslaafden uit Midden- en Oost-Europese landen met „serieuze ontwenningsverschijnselen” op straat rond, aldus de memo. Tot ziekenhuisopnames heeft het nog niet geleid, volgens Woods. „Het is waarschijnlijk” dat ook in andere steden gebruikers met afkickverschijnselen rondlopen, volgens de memo.

Van der Gouwe en Woods pleiten ervoor dat de groep gebruikers „onder strikte voorwaarden” tijdelijk methadon krijgt verstrekt. Woods: „Onder deze omstandigheden moeten we mensen die verslaafd zijn aan opiaten hulp bieden.” Bij Jellinek is vorige week een project gestart voor een kleine groep verslaafden die onder normale omstandigheden geen aanspraak zouden maken op methadon. Zo wordt voorkomen dat ze mogelijk „heel ziek” worden, zegt Woods.

Een ander risico is dat verslaafden overstappen op andere drugs, bijvoorbeeld zware pijnstillers, zoals oxycodon en fentanyl. Deze pijnstillers veroorzaken in de Verenigde Staten een opioïde-epidemie, met dagelijks vijftig doden. Ook in Nederland zorgen zware pijnstillers voor een stijging in overdoses, blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden. Die pijnstillers zijn met name online steeds makkelijker verkrijgbaar, volgens Van der Gouwe.