Dit blog is gesloten
In dit blog hield NRC op vrijdag 24 april de laatste ontwikkelingen omtrent de wereldwijde uitbraak van het coronavirus dat Covid-19 veroorzaakt bij. Volg het laatste nieuws in ons nieuwe coronablog.
Dit was het belangrijkste nieuws van vrijdag:
- Het Nederlandse kabinet wil een steunpakket van 2 tot 4 miljard euro beschikbaar stellen voor luchtvaartmaatschappij KLM. Air France krijgt van de Franse regering een steunpakket van 7 miljard euro.
- De KNVB heeft de knoop doorgehakt nadat de eredivisie en eerste divisie moesten worden stilgelegd. Geen enkele club promoveert of degradeert. Ajax krijgt het beste ticket voor de Champions League, maar wordt niet aangewezen als landskampioen.
- Het RIVM heeft 112 nieuwe meldingen van mensen die zijn overleden door Covid-19 geregistreerd. De daling van het aantal coronapatiënten op een IC van de afgelopen dagen zet door, naar een totaal van 963.
- De sterfte in Nederlandse verzorgingstehuizen is weer afgenomen, maar lag vorige week met 1.496 sterfgevallen nog wel flink hoger dan gebruikelijk.
- De coronamaatregelen in België worden vanaf 4 mei langzaam versoepeld. Wel worden mondkapjes verplicht in het openbaar vervoer voor iedereen vanaf 12 jaar oud, en ook op de werkvloer als geen anderhalve meter afstand kan worden gehouden.
- Vanaf begin mei is weer beperkt toerisme mogelijk in Zeeland. Mensen met een tweede huis in de provincie zijn binnenkort weer welkom. Ook mag een deel van de vakantiewoningen straks worden verhuurd.
- Bedrijven die vanwege de coronacrisis een beroep hebben gedaan op staatssteun, hebben gezamenlijk 1,5 miljoen mensen in dienst. Het UWV heeft inmiddels 1,7 miljard euro overgemaakt.
- Het ruime begrotingsoverschot dat Nederland al enige jaren kent, zal omslaan in een tekort van 92 miljard euro, blijkt uit voorlopige berekeningen.
- Er is weer een lichte toename in het aantal kankerdiagnoses te zien. Dit was afgenomen doordat mensen zich bezwaard voelen naar een dokter te gaan en doordat doorverwijzingen blijven liggen.
- Fabrikant van desinfecterende middelen Dettol waarschuwt deze producten vooral niet te injecteren of drinken, nadat de Amerikaanse president Trump had geopperd dat dit zou werken. Dit was volgens Trump sarcastisch bedoeld.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/jeroen-bosch-hospital-04833079095.jpg)
België verplicht mondkapjes in openbaar vervoer
In België worden mondkapjes verplicht in het openbaar vervoer voor iedereen vanaf 12 jaar oud, en ook op de werkvloer worden maskers straks verplicht als geen anderhalve meter afstand kan worden gehouden. Dat heeft de Nationale Veiligheidsraad vrijdagavond bekendgemaakt. De overheid gaat aan elke burger een mondkapje verstrekken. In de openbare ruimte worden mondkapjes niet verplicht, maar zijn ze aanbevolen.
De nieuwe aanpak gaat op 4 mei in. Tijdens de uitgebreide persconferentie maakte premier Sophie Wilmès bekend wat België verder in de toekomst te gebeuren staat. Vanaf 11 mei kunnen alle winkels weer open en vanaf 18 mei kapperszaken ook. De scholen gaan vanaf 18 mei weer open, maar niet voor iedereen tegelijk. Een deel van de leerjaren blijft thuis lessen volgen, en in de klas mogen maximaal tien leerlingen aanwezig zijn. Mondkapjes worden verplicht vanaf de middelbare school. Mogelijk kunnen Belgen vanaf dan ook weer mondjesmaat bij elkaar op bezoek en daguitstappen maken. Dat is momenteel verboden.
De horeca gaat op zijn vroegst pas begin juni weer open. Ook kleine evenementen, zoals trouwerijen, worden vanaf dan mogelijk weer toegelaten. De premier benadrukte wel nog dat “niets in steen gebeiteld” is. Mochten er weer meer mensen met het coronavirus opgenomen worden, dan kunnen fases ook uitgesteld of teruggedraaid worden.
De raad zat sinds half drie vrijdagmiddag samen om het eens te worden over de Belgische coronastrategie, maar een besluit liet lang op zich wachten. Niet alleen omdat de verschillende deelstaten het eens moesten worden, maar ook omdat er lang overlegd moest worden over de manier waarop de maatregelen zo helder mogelijk konden worden gecommuniceerd. Na de vorige persconferentie, ruim een week geleden, kwam er veel kritiek op de besluiten van de regering. Zo werd aangekondigd dat in rusthuizen bezoek van één persoon per bewoner toegestaan zou worden, maar was dat nog niet overlegd met de rusthuizen zelf.
In België gelden sinds half maart strenge maatregelen die een lockdown benaderen. Burgers mogen enkel naar buiten voor het hoognodige, zoals voor boodschappen of voor beweging. Winkels – behalve supermarkten en apotheken – zijn sindsdien gesloten. Begin april zag het land een piek in het aantal ziekenhuisopnames, sindsdien neemt dat langzaam af.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/health-coronavirus-belgium33086344.jpg|//images.nrc.nl/8kPf-g5t6S_FMjOKvQKuUyMHnV4=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/health-coronavirus-belgium33086344.jpg)
Een man in Brussel die al een mondkapjes draagt. Foto Yves Herman/Reuters
99-jarige Britse veteraan oudste artiest met hitsingle
De hitlijst in het Verenigd Koninkrijk wordt sinds kort aangevoerd door een verrassende artiest: de 99-jarige oorlogsveteraan Tom Moore. Net voor zijn honderdste verjaardag, op 30 april, heeft de artiest met een verkoop van 82.000 singles een eerste plek veroverd en daarmee zanger The Weeknd van de troon gestoten. Het hitnummer van de veteraan is een bewerking van You Never Walk Alone en gemaakt in samenwerking met zanger Michael Ball en het NHS Voice of Care choir.
De veteraan werd al eerder bekend vanwege een inzamelingsactie voor het Britse zorgpersoneel waarbij hij met zijn looprek honderd rondjes liep in zijn achtertuin liep. Hiermee zamelde hij al meer dan 28 miljoen pond in. De single werd de vervolgstap.
Het geld dat met de verkoop wordt verdiend gaat naar de NHS, het Britse zorgsysteem. Moore vindt het geweldig dat zijn muziek zo goed geluisterd wordt: „Mijn kleinkinderen kunnen het niet geloven dat ik een hit ben!”, zei hij in een reactie tegen Britse media. Toen de hitlijst voor het eerst werd samengesteld, in 1952, was de Britse veteraan al in de dertig.
Bekijk hier de hit van Tom Moore:
Deurwaarders hoeven stukken tijdelijk niet meer persoonlijk te overhandigen
Deurwaarders hoeven stukken zoals dagvaardingen en vonnissen tijdens de coronacrisis niet langer persoonlijk te overhandigen. Het volstaat voorlopig om deze door iemands brievenbus te doen, om zo de kans op besmetting van het coronavirus te minimaliseren. Vrijdag is ingestemd met een spoedwet hierover van minister Sander Dekker (Rechtsbescherming, VVD).
Stukken van deurwaarders moeten normaal gesproken persoonlijk worden uitgereikt en ondertekend, zodat vaststaat dat de geadresseerde deze heeft ontvangen. Begin april oordeelde de rechtbank in Amsterdam in twee zaken nog dat deurwaarders dagvaardingen ook tijdens de coronacrisis niet zomaar door de brievenbus mogen doen. In de spoedwet wordt nu geregeld dat dit tijdelijk niet afdoet aan de rechtsgeldigheid van de stukken.
De keuze om aan te bellen wordt overgelaten aan de deurwaarders zelf. Zij kunnen dit weigeren als ze vinden dat dit vanwege coronamaatregelen niet verantwoord is en niet kan zonder gevaar te lopen op besmetting. De spoedwet geldt zolang de coronacrisis aanhoudt.
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data56327593-d5c4bd.png)
Rekenkamer VS verwacht tot ver in 2021 hoge werkloosheid
Tot ver in 2021 moeten de VS rekening houden met hoge werkloosheid. Dat blijkt op vrijdag uit cijfers van het Congressional Budget Office, de rekenkamer van het Amerikaanse Congres.
Het aantal werklozen piekt volgens de berekeningen in het derde kwartaal van 2020 tot 16 procent van de beroepsbevolking. Vanaf het vierde kwartaal zal er weer meer werk beschikbaar zijn, maar aan het einde van 2021 wordt nog steeds een werkloosheid van 9,5 procent verwacht.
De rekenkamer voorziet in het tweede kwartaal van 2020 een terugloop van het bruto nationaal product van 12 procent ten opzichte van het eerste kwartaal. In het derde kwartaal zet naar verwachting het eerste herstel in vanwege een veronderstelde versoepeling van de coronamaatregelen, wat leidt tot een groei van 5 procent.
Over het volledige fiscale jaar van 2020 verwacht de rekenkamer een begrotingstekort van 3.700 miljard dollar. Daarmee loopt de staatsschuld op tot ongeveer 100 procent van het bruto nationaal product.
Kabinet wil 2 tot 4 miljard euro steun voor KLM
Het Nederlandse kabinet wil een steunpakket van „2 tot 4 miljard euro” beschikbaar stellen voor luchtvaartmaatschappij KLM. Dat heeft minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) vrijdag bekendgemaakt tijdens een persconferentie. De precieze vorm en omvang van het pakket, om te voorkomen dat KLM „omvalt”, moet nog worden uitgewerkt. Volgens Hoekstra moet hierbij worden gedacht aan garantstellingen en directe leningen.
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/04/web-2404binklm2.jpg)
Zeeland versoepelt voorzichtig regels rondom toerisme
Vanaf begin mei is weer beperkt toerisme mogelijk in Zeeland. De veiligheidsregio maakt bekend dat mensen met een tweede huis in de provincie weer welkom zijn. Ook mag een deel van de vakantiewoningen weer verhuurd worden. De exacte ingangsdatum en uitwerking van het plan zijn nog onbekend.
Het aantal coronapatiënten in de provincie neemt af en de landelijke verspreiding van patiënten zou nu duidelijk genoeg zijn georganiseerd. Daarom hebben de burgemeesters en de toeristische sector in overleg met de veiligheidsregio besloten om het toerisme rustig te laten opstarten. De bedoeling daarbij is dat er gebruik wordt gemaakt van ongeveer 15 procent van de maximale bezetting.
Komende woensdag wordt bekendgemaakt welke maatregelen precies worden versoepeld. Wel is al bekend dat strandhuisjes nog niet in gebruik worden genomen. De versoepeling is volgens de veiligheidsregio vooral bestemd voor „rustzoekers”, van wie wordt verwacht dat zij zo veel mogelijk in de buurt van de vakantiewoning blijven en drukte mijden. Horeca en attracties blijven sowieso nog dicht, in navolging van het landelijk beleid.
Op het hoogtepunt van het toeristische seizoen ziet Zeeland normaliter meer dan een verdubbeling van het aantal mensen in de provincie door toerisme. Inwoners maakten zich zorgen dat de beperkte zorgcapaciteit overbelast zou raken. Eind maart werd daarom besloten om toeristen te weren uit de provincie.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data56940586-454ba0.jpg)
Trump: opmerking over injectie met desinfectiemiddel was sarcastisch
De Amerikaanse president Donald Trump stelt dat zijn uitspraken over het injecteren van desinfectiemiddel sarcastisch bedoeld waren. Dat meldt persbureau AP vrijdagavond. Trump stelde donderdagavond tijdens een persconferentie voor om te onderzoeken of injecties met desinfectiemiddel werken tegen het coronavirus. Diverse artsen reageerden direct kritisch op dit voorstel.
„Ik stelde de vraag sarcastisch aan verslaggevers zoals jullie om te zien wat er zou gebeuren”, zei Trump vrijdag tegen journalisten. Het Witte Huis verwijt Amerikaanse media dat zij de uitspraken van de president „op onverantwoorde wijze” uit zijn verband hebben getrokken, schrijft AP op basis van een verklaring. „Trump heeft herhaaldelijk gezegd dat Amerikanen artsen moeten raadplegen over de behandeling van het coronavirus.”
Trump deed zijn suggestie nadat het hoofd van de wetenschappelijke afdeling van het ministerie van Buitenlandse Veiligheid onderzoeksresultaten liet zien waaruit onder meer duidelijk werd dat bleekmiddel en isopropylalcohol het coronavirus binnen vijf minuten kan doden op oppervlakken. De president zei daarop dat het „interessant” zou zijn om te onderzoeken of het mogelijk is desinfectiemiddel met bijvoorbeeld een injectie te gebruiken bij patiënten.
Wetenschappers op de persconferentie wezen het voorstel van Trump direct van de hand. De fabrikant van desinfecterende schoonmaakmiddelen Dettol en Lysol zag zich desondanks genoodzaakt te waarschuwen dat hun producten niet bedoeld zijn om te drinken, te injecteren of op een andere manier in het lichaam te brengen. Later op de dag waarschuwde ook de hoogste ambtenaar voor de volksgezondheid om altijd eerst een dokter of arts te raadplegen en niet zomaar op zelfmedicatie over te gaan.
VolgenSurgeon_General U.S. Surgeon General A reminder to all Americans- PLEASE always talk to your health provider first before administering any treatment/ medication to yourself or a loved one. Your safety is paramount, and doctors and nurses are have years of training to recommend what’s safe and effective.
Ook Bijenkorf volgende week weer open
De winkels van de Bijenkorf gaan vanaf 29 april weer open, nadat de keten wekenlang de deuren dicht heeft gehad vanwege de uitbraak van het coronavirus. Dat bevestigt de Bijenkorf vrijdag tegenover NRC.
Om weer open te kunnen Bijenkorf een aantal maatregelen genomen binnen de winkels. Klanten moeten vanzelfsprekend anderhalve meter afstand houden. Ook mag er maar één persoon tegelijk van een lift gebruikmaken en is er plexiglas aangebracht bij de kassa's. Verder zal er maar een beperkt aantal klanten tegelijk worden toegelaten.
Op 17 maart besloot de warenhuisketen op eigen initiatief de deuren te sluiten van de zeven vestigingen in Nederland, omdat het niet kon waarborgen dat de coronamaatregelen binnen de winkel gevolgd konden worden.
Een aantal andere grote ketens hebben intussen ook al besloten weer op te starten. Zo zal Ikea op 28 april weer opengaan, met speciale voorzorgsmaatregelen zoals plexiglas schermen en desinfecterende gel voor klanten. Ook pakkenketen SuitSupply, budgetzaak Van Haren en buitensportketen Bever gaan winkels heropenen of hebben dat al gedaan.
Gemeenten worden gecompenseerd voor financiële schade
Gemeenten, provincies en waterschappen worden financieel gecompenseerd voor de schade die zij lijden door de coronacrisis. Dat laat het ministerie van Binnenlandse Zaken vrijdagmiddag weten in een persbericht. Er zouden ook al de eerste afspraken gemaakt zijn, maar daarover is nog niks bekend gemaakt. Wel is er een werkgroep ingesteld die in kaart moet brengen wat de financiële gevolgen precies zijn. Voor de korte termijn wordt gekeken hoe lagere overheden tegemoetgekomen kunnen worden, bijvoorbeeld met een voorschot. Met name gemeenten komen in de problemen vanwege lagere inkomsten uit belastingen.
Het doel van de compensatie is om te zorgen dat gemeenten, provincies en waterschappen niet in de financiële problemen raken en de dienstverlening aan burgers en bedrijven op peil blijft. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) liet weten dat het belangrijk is dat er duidelijkheid komt over compensatie. „Ik zie de inzet van de gemeente, provincies en waterschappen. Er wordt ontzettend hard gewerkt door iedereen om te doen wat nodig is.”
Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is overeengekomen dat gemeenten voor extra gemaakte kosten en gemiste inkomsten worden gecompenseerd. Het kabinet zou aangegeven hebben dat gemeenten er niet op achteruit mogen gaan.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57037506-bc7527.jpg)
Kabinet komt met extra steun voor Caribisch Nederland
De regering trekt extra geld uit voor steun aan Caribisch Nederland. Het gaat om een bedrag van in totaal ruim 26 miljoen euro, meldt staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) vrijdag. De steun wordt verdeeld over alle zes de Nederlandse eilanden in het Caribisch gebied.
Het grootste deel van de noodhulp, 16,5 miljoen euro, gaat de regering gebruiken om kwetsbare inwoners van Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten te ondersteunen. Van het geld worden pakketten met voedsel- en hygiëneproducten samengesteld en verspreid. Van rest van het steunbedrag wordt een korting op internet, water en elektriciteit betaald voor inwoners van Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Ook wordt een veerdienst tussen Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten verbeterd.
Aruba, Curaçao en Sint Maarten kunnen al bij de regering aankloppen voor renteloze leningen. De landen mogen kredieten opnemen van respectievelijk 22 miljoen, 90 miljoen en 25 miljoen euro. De toerismesector in Caribisch Nederland is door de coronacrisis ingestort. Omdat een groot deel van de bevolking in deze branche werkt, is het aantal aanvragen bij voedselbanken de laatste weken toegenomen, aldus Knops.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/data57130041-d3308c.jpg)
Een greep uit de laatste cijfers over de grens
- In New York neemt het dagelijkse aantal nieuwe doden steeds verder af. Gouverneur Andrew Cuomo zei vrijdag dat het afgelopen etmaal 422 meldingen zijn gedaan van mensen die aan het virus zijn overleden, de laagste stijging sinds begin deze maand. Tot nu toe zijn in de Amerikaanse staat meer dan 16.000 coronapatiënten overleden. Het totale dodental in de VS is de 50.000 gepasseerd.
- Ook in Italië neemt het aantal mensen dat dagelijks sterft aan Covid-19 af. Daar zijn nog eens 420 doden gemeld, tot een officieel totaal van 25.969.
- In het Verenigd Koninkrijk zijn inmiddels meer dan 19.500 mensen overleden aan Covid-19 in het ziekenhuis. Het aantal sterfgevallen in verzorgingstehuizen is daar niet in meegerekend.
- Frankrijk betreurt zeker 22.245 vastgestelde coronadoden, dat is een toename van 389 ten opzichte van een dag eerder.
- Turkije heeft inmiddels een totaal dodental van zeker 2.600. Dat is een toename van ruim 100 ten opzichte van een dag eerder.
Frans hof bevestigt: Amazon moet medewerkers beter beschermen
Zo lang Amazon zijn medewerkers niet beter beschermt tegen het coronavirus, mag het bedrijf in Frankrijk enkel een beperkt aantal essentiële producten uitleveren. Het hof van beroep in Versailles verwierp vrijdag een bezwaar van de webwinkelgigant.
Amazon krijgt van het hof 48 uur om aan het vonnis te voldoen. Voor elke bezorging in Frankrijk die niet in overeenstemming is met de beperking, riskeert het concern daarna een boete van 100.000 euro. Amazon zegt zich „nog steeds te verbazen” over de uitspraak van het hof. Het bedrijf „bekijkt wat de gevolgen zijn” voor zijn „klanten en personeel in Frankrijk”.
De oorspronkelijke rechtszaak was aangespannen door vakbonden. Die vinden dat Amazon niet genoeg doet om coronabesmetting te voorkomen in zijn zes Franse distributiecentra, waar bijna tienduizend mensen werken. Zowel de rechter als het hof zijn het dus met die klacht eens. Zo lang het winkelbedrijf geen orde op zaken stelt, mag het enkel nog zaken als eten, medicijnen en verzorgingsproducten versturen aan Franse klanten.
Omdat Amazon de beperkingen die het door de rechter kreeg opgelegd te vaag vond, besloot het bedrijf op 16 april om voor de zekerheid zijn centra in Frankrijk te sluiten. Later verlengde het dat besluit tot eind deze week. Fransen die iets bestellen, krijgen hun producten opgestuurd uit het buitenland. Om zijn personeel door te betalen, heeft Amazon bij de overheid om steun gevraagd.
KNVB: geen promotie en degradatie, ook geen landskampioen
Er promoveren en degraderen dit seizoen geen clubs naar of uit de eredivisie. Dat betekent dat ADO Den Haag en RKC Waalwijk volgend seizoen actief blijven in de hoogste voetbalcompetitie en dat SC Cambuur en De Graafschap eerstedivisionist blijven.
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/04/web-2404spo-rkc-waalwijk.jpg)
Boete voor Spanjaard die goudvis uitlaat
Het uitlaten van je goudvis blijkt in Spanje geen goede reden te zijn om het huis te verlaten. Een Spanjaard die in de noordelijke stad Logroño met zijn huisdier in een vissenkom rondliep, kreeg vrijdag een boete voor het overtreden van de coronamaatregelen.
Het Zuid-Europese land is hard getroffen door het coronavirus en burgers mogen alleen voor essentiële zaken het huis uit, zoals het doen van boodschappen. Ook mogen mensen hun hond nog uitlaten. De man vrijdag een boete kreeg leek van dezelfde uitzondering gebruik te willen maken, maar de politie ging daar niet in mee.
“We hebben een persoon een boete gegeven omdat hij een ‘wandeling’ maakte met zijn vis”, is te lezen op een verklaring op Twitter. Hoe hoog de boete is, werd niet gezegd. Spanjaarden kunnen 600 euro boete krijgen voor het schenden van de coronamaatregelen.
Sinds half maart geldt een strenge lockdown in Spanje. Toch proberen burgers op creatieve manieren het huis te verlaten. Eerder betrapte de Spaanse politie ook al een man die zijn hond verhuurde. Klanten konden het beest gebruiken om alsnog, zonder een boete te riskeren, een blokje om te maken.
Agentes de la @policia han sancionado a una persona por salir a "pasear" a sus peces por la calle. Los agentes le avistaron en #Logroño portando una pecera en contra de lo estipulado en el RD del Estado de Alarma.
#EsteVirusLoParamosUnidos pic.twitter.com/lOFVnDX6Fi— Policía Nacional (@policia) April 24, 2020
Bedrijven vroegen voor 1,5 miljoen werknemers noodsteun aan
Bedrijven die vanwege de coronacrisis een beroep hebben gedaan op staatssteun, hebben gezamenlijk 1,5 miljoen mensen in dienst. Dat heeft uitkeringsinstantie UWV vrijdag bekendgemaakt. Een week geleden was het aantal werknemers bij ondernemingen die door het virus in de problemen zijn geraakt nog 1,3 miljoen.
In totaal hebben 109.000 werkgevers een aanvraag ingediend voor zogenoemde Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). De regeling, die sinds 6 april in werking is gegaan, is bedoeld voor bedrijven die tijdens de crisis minstens een vijfde van hun omzet hebben zien verdampen. De overheidssteun moet massale ontslagen voorkomen. Afgelopen week kwamen er 22.000 nieuwe aanvragen binnen.
Het UWV heeft inmiddels 1,7 miljard euro NOW-steun overgemaakt, aan bijna 95.000 bedrijven. Gemiddeld hebben de ondernemingen die geld krijgen te kampen met een omzetverlies van 72 procent. De NOW gaat het kabinet naar schatting zeker 10 miljard euro kosten.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/data57559105-365d01.jpg)
Dit is het belangrijkste nieuws van vrijdag tot nog toe:
Een overzicht van de laatste ontwikkelingen van vandaag:
- Het RIVM heeft 112 nieuwe meldingen van mensen die zijn overleden door Covid-19 geregistreerd. De daling van het aantal coronapatiënten op een IC van de afgelopen dagen zet door, naar een totaal van 963.
- De sterfte in Nederlandse verzorgingstehuizen is weer afgenomen, maar ligt nog wel flink hoger dan gebruikelijk.
- Corona duwt het begrotingstekort op naar ruim 90 miljard, blijkt uit voorlopige berekeningen.
- Koning Willem-Alexander zal op Koningsdag een digitale toost uitbrengen. Eigenlijk zouden de koning en zijn gezin dit jaar Maastricht aandoen.
- Er is weer een lichte toename in het aantal kankerdiagnoses te zien. Dit was afgenomen doordat mensen zich bezwaard voelen naar een dokter te gaan en doordat doorverwijzingen blijven liggen.
- Fabrikant van desinfecterende middelen Dettol waarschuwt deze producten vooral niet te injecteren of drinken, nadat de Amerikaanse president Trump had geopperd dat dit zou werken.
Kabinet treft extra steunmaatregelen voor ondernemers
Het kabinet wil met zes nieuwe belastingmaatregelen „meer financiële ruimte” gaan bieden aan ondernemers. Het plan moet nog verder worden uitgewerkt en gaat „zo spoedig mogelijk” in, meldt staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën, D66) vrijdagmiddag. Het voorstel komt bovenop het al bestaande steunpakket waarmee getroffen zzp’ers onder meer aanspraak kunnen maken op een bijstandsuitkering.
Ondernemers die hun omzet zien dalen door de coronamaatregelen kunnen nu ook tijdelijk uitgaan van een lager loon, waardoor ze minder loonheffing hoeven af te dragen. Verder kunnen bedrijven die vennootschapsbelasting moeten afdragen, te verwachten verliezen van dit jaar alvast verrekenen met de winst over 2019. Normaal gesproken is dit pas mogelijk bij de belastingaangifte in 2021.
Zzp’ers behouden tot eind mei recht op hun zelfstandigenaftrek als zij het urencriterium van 24 uur per week dat hiervoor geldt niet halen. Deze tijdelijke versoepeling geldt ook voor zzp'ers die sterk seizoensgebonden werken, zoals in de horeca of festivalbranche. Het zou volgens staatssecretaris Vijlbrief „heel onrechtvaardig zijn als zzp’ers door de coronacrisis hun zelfstandigenaftrek zouden verliezen”.
De andere nieuwe maatregelen voorzien in een verhoging van de werkkostenregeling, een betaalpauze voor hypotheekverplichtingen en uitstel van het wetsvoorstel dat als doel heeft om fiscaal gedreven belastinguitstel te ontmoedigen. Alle zes extra maatregelen bij elkaar zorgen naar verwachting voor „ruim 4 miljard euro” minder aan belastinginkomsten, hoewel deze volgend jaar „grotendeels” worden terugverwacht. Het ministerie was vrijdagmiddag niet direct bereikbaar om dit toe te lichten.
Daling aantal coronapatiënten op IC zet door
Het aantal Nederlandse coronapatiënten dat op een intensive care ligt is de afgelopen 24 uur afgenomen met 45 personen tot een totaal van 963. Dat blijkt vrijdag uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Het betekent dat de gestage daling van coronapatiënten op IC's doorzet.
Van alle IC-patiënten liggen er 41 in Duitsland, één minder vanwege een terugplaatsing van Duitsland naar Nederland. Donderdag noemde de voorzitter van het LCPS Ernst Kuipers de dalende lijn van coronapatiënten op IC's van de afgelopen dagen al „geruststellend”.
'Anonieme weldoener' schenkt 180 euro aan 475 coronamedewerkers van ziekenhuis Den Haag
Van ingezamelde beschermingsmaterialen tot aan pizza's: medewerkers van het Haaglanden Medisch Centrum (HMC) zijn de afgelopen weken op veel verschillende manieren bedankt voor hun inzet in de strijd tegen het coronavirus. Daar kwam onlangs wel een heel bijzondere gift bij van een „anonieme weldoener”, meldt het ziekenhuis vrijdag. Een oud-inwoner uit Den Haag schenkt 180 euro aan alle medewerkers die betrokken zijn bij de zorg van Covid-19-patiënten.
De gift is bestemd voor 475 verpleegkundigen, zorgondersteuners en schoonmakers die werkzaam zijn bij het HMC. De gulle gever heeft het bedrag van 180 euro niet zomaar gekozen. Hiermee wordt verwezen naar het Hebreeuwse symbool 'chai', wat weer is gekoppeld aan het getal achttien. „Dit staat symbool voor de waarde die aan het leven gehecht wordt, een getal dat voorspoed inluidt”, kreeg het ziekenhuis mee. „Hij wenst de medewerkers hiermee ook voor de komende tijd alle kracht toe en vooral dat iedereen gezond blijft.”
De weldoener heeft aangegeven anoniem te willen blijven. Wel meldt het ziekenhuis dat het gaat om een mannelijke „betrokken ex-inwoner van Den Haag”. Het HMC is hem vanzelfsprekend „zeer dankbaar voor deze fantastische actie”, schrijft Ingrid Wolf, voorzitter van de raad van bestuur van het Haagse ziekenhuis. „Heel mooi dat via deze weldoener de mensen die in de frontlinie staan extra aandacht krijgen.”
Corona duwt begrotingstekort naar ruim 90 miljard
De overheidsfinanciën komen diep in het rood te staan ten gevolge van de coronacrisis. Het ruime begrotingsoverschot dat Nederland al enige jaren kent, zal omslaan in een tekort van 92 miljard euro, ofwel 11,8 procent van het bruto binnenlands product. Eind vorig jaar was er nog een overschot van 1,7 procent. De staatsschuld zal dit jaar vermoedelijk stijgen naar 65 procent van het bbp, ofwel van een kleine 400 miljard eind vorig jaar (48,8 procent bbp) naar ruim 500 miljard. Dat blijkt uit de voorlopige, voorzichtige berekeningen die het ministerie van Financiën voor de jaarlijkse Voorjaarsnota heeft gemaakt.
Het is een ongekende verslechtering van de overheidsfinanciën. Bij de vorige grote economische crisis, die eind 2008 begon, daalde het begrotingssaldo van plus 0,2 procent naar min 5,4 procent. Dat was destijds een daling van ruim 21 miljard euro. De daling nu bedraagt 105,8 miljard euro.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57617784-d6207a.jpg)
Aantal kankerdiagnoses neemt weer toe
Het aantal mensen bij wie kanker is vastgesteld, is in de tweede week van april weer toegenomen. Dat blijk uit cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie (IKNL), die zij samenstellen aan de hand van pathologiedatabase PALGA. Het aantal diagnoses was eerder gezakt omdat mensen niet naar de huisarts gingen of omdat de doorverwijzing naar de ziekenhuizen langer dan normaal bleven liggen vanwege het coronavirus. Het IKNL had huisartsen en ziekenhuizen opgeroepen om alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat de afname in kankerdiagnoses zo snel mogelijk opgelost zou worden.
In de periode voor de uitbraak van het coronavirus werden er ongeveer 3.500 kankerdiagnoses per week gesteld. In de week van 30 maart was dit aantal tot 2.200 diagnoses gezakt. Hierdoor kunnen tumoren te lang onopgemerkt blijven, waardoor het uiteindelijke ziekteverloop ook erger kan zijn. In de tweede week van april is het aantal diagnoses weer gestegen tot 2.700. Bestuursvoorzitter van het IKNL Thijs Merkx ziet dit als goed nieuws: „Er is gehoor gegeven aan onze oproep.”
Volgens de bestuursvoorzitter, tevens hoogleraar aan het Radboudumc, zijn er verschillende punten in de keten van diagnose waar het in de afgelopen weken misging. Mensen gaan minder snel naar de huisarts, uit angst voor besmetting of omdat ze de zorg niet verder willen belasten in deze crisistijd. Volgens cijfers van de Nederlandse Zorgautoriteit deze maandag waren bovendien er 360.000 minder doorverwijzingen en bleven er 290.500 verwijzingen onverwerkt liggen. Naast bovengenoemde oorzaken, was er ook een toename in het aantal no-shows: mensen die niet naar het ziekenhuis kwamen ondanks gemaakte afspraken.
Opmerkelijk is dat overal landelijk een vergelijkbare afname zichtbaar was, niet enkel in de provincies die zwaarder zijn getroffen door de uitbraak, aldus Merkx. Hoe snel de diagnosecijfers weer op het oude niveau zullen zijn, ligt ook aan de manier waarop ziekenhuizen na de coronacrisis weer opstarten. Merkx: „We hopen dat er prioriteit aan oncologie wordt gegeven.”
Autoriteit Persoonsgegevens: temperatuur van iemand meten mag niet zomaar
Bedrijven die de lichaamstemperatuur van hun medewerkers of bezoekers meten, zijn in overtreding. De Autoriteit Persoonsgegevens kondigt vrijdag aan hier tegen op te gaan treden. Werkgevers mogen niet zomaar gezondheidsgegevens opvragen van hun medewerkers.
Organisaties gebruiken thermometers en thermische camera's om mensen te controleren op koorts. „Dat mag niet”, aldus AP-voorzitter Aleid Wolfsen. Hij spreekt van „een ernstige overtreding”. Het is ook niet toegestaan als een werknemer toestemming heeft verleend, omdat een werknemer zich onder druk gezet zou kunnen voelen om mee te werken. Ook de temperatuur opnemen van bezoekers, waaronder leveranciers, is niet toegestaan.
Als bedrijven toch vragen naar de gezondheidssituatie adviseert de Autoriteit Persoonsgegevens medewerkers de ondernemingsraad van het bedrijf en eventueel de functionaris gegevensbescherming (FG) in te lichten. Stopt het niet, dan kan de AP handhaven en er een einde aan maken. „We willen niet over een paar maanden wakker worden in een samenleving met een soort Chinese toestanden, waarin de werkgever voortdurend met je meekijkt en zelfs je zorggegevens kan inzien en daaraan allerlei consequenties kan verbinden", zegt Aleid Wolfsen, de voorzitter van de AP.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/web-2404bintemperatuur.jpg|//images.nrc.nl/2I6kP4kqVeK6JDi_yoKRbC5Jsdw=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/web-2404bintemperatuur.jpg)
De temperatuur van een kind wordt opgenomen bij een ziekenhuis in Emmen. Foto Ilvy Njiokiktjien
Ziekenhuizen Groningen en Drenthe zetten extra capaciteit in voor reguliere zorg
Ziekenhuizen in Drenthe en Groningen gaan hun extra gecreëerde capaciteit op IC-afdelingen inzitten om naast coronazorg weer meer reguliere zorg te leveren. Dat melden de ziekenhuizen vrijdag samen met zorgverzekeraars en de Groninger Huisartsen Coöperatie.
De ziekenhuizen hebben minder van hun IC-capaciteit nodig omdat er naar de vijf Groningse en Drentse ziekenhuizen minder coronapatiënten komen dan voorzien. Tegelijk is een deel van de reguliere zorg uitgesteld, waardoor veel patiënten op zorg wachten die zij nodig hebben, schrijven de ziekenhuizen. Dat leidt tot hogere werkdruk bij artsen en verpleegkundigen.
De zorg voor coronapatiënten zal vooral geconcentreerd worden in het UMCG en het Martiniziekenhuis in Groningen. Op de intensive cares van deze twee ziekenhuizen zullen de meeste coronapatiënten afkomstig uit de landelijke herverdeling behandeld worden. Daar is extra capaciteit voor beschikbaar. De ziekenhuizen hebben grotere IC-afdelingen die zich makkelijker kunnen aanpassen aan grotere aantallen patiënten.
Het Ommelander Ziekenhuis Groningen, Treant en het Wilhelmina Ziekenhuis Assen blijven wel gewoon beschikbaar om de IC-capaciteit voor coronapatiënten eventueel weer te vergroten, mocht dit nodig zijn. Ook kunnen deze drie ziekenhuizen eventueel patiënten vanuit andere delen van Nederland opnemen.
Oostenrijks 'coronaskidorp' wil geen feesttoerisme meer
Het Oostenrijkse Ischgl, dat in februari en maart een brandhaard van coronainfecties werd, wil geen 'feesttoerisme' meer, meldt Reuters. Het dorp wil zich meer richten op skiërs en minder op dagjesmensen die komen om te feesten.
De burgemeester van Ischgl, Werner Kurz heeft aangekondigd „de ontwikkelingen van de afgelopen jaren” te bekijken en waar nodig het beleid aan te passen. Het dorp denkt aan aan „meer kwaliteit en minder feesttoerisme”. In overleg met bedrijven wordt gekeken hoe „een chique après-skicultuur eruit kan zien”.
Ischgl ligt dichtbij de grenzen van Italië, Zwitserland en Oostenrijk. Het skiresort omschreef zichzelf eerder als „het Ibiza van de Alpen”. Uit onderzoek blijkt dat achthonderd besmettingen afkomstig zijn uit Ischgl en het omliggende Paznauntal. Het virus waarde rond in volle après-skibars. Op die manier raakten buitenlandse toeristen besmet en namen zij het virus zonder het te weten mee naar hun thuisland.
RIVM: 112 nieuwe doden door coronavirus, 123 ziekenhuisopnames
Het RIVM heeft de afgelopen dag 112 nieuwe meldingen binnengekregen van sterfgevallen door het coronavirus. Het gaat niet noodzakelijkerwijs om mensen die in de voorbije 24 uur zijn overleden, want sterfgevallen worden vaak met vertraging doorgegeven. In totaal heeft Covid-19 in Nederland 4.289 levens geëist, meldt het RIVM vrijdag.
Sinds donderdagmiddag zijn bij het RIVM bovendien 123 nieuwe ziekenhuisopnames van coronapatiënten gemeld. Ook hier geldt dat in dit cijfer ook opnames van eerdere dagen verwerkt zitten. 10.281 Nederlanders met Covid-19 zijn nu opgenomen (geweest). Donderdagmiddag lagen nog 1.008 Nederlandse coronapatiënten op de intensive care. Later vanmiddag worden de meest recente IC-cijfers bekendgemaakt.
Uit sterftecijfers van het CBS blijkt dat er vermoedelijk aanmerkelijk meer mensen zijn overleden door het coronavirus dan de RIVM-cijfers laten zien. Vorige week stierven er ruim dertienhonderd mensen meer dan gewoonlijk, liet het CBS vrijdag weten. In voorgaande weken was de oversterfte nog groter. Het verschil tussen de cijfers van het RIVM en het CBS wordt veroorzaakt doordat dat eerste instituut alleen de bevestigde coronagevallen meetelt. Vooral in verzorgingshuizen sterven echter veel mensen aan corona die niet op het virus zijn getest.
Dat lang niet iedereen met coronaverschijnselen een test ondergaat, is er ook de oorzaak van dat het officiële besmettingscijfer van het RIVM weinig zegt. Vrijdag stond het volgens het instituut op 36.535 , wat betekent dat voor zover bekend in het afgelopen etmaal 806 mensen positief zijn getest.
Koning brengt op Koningsdag digitale toost uit om 16.00 uur
Geen koekhappen, zaklopen en handen schudden voor koning Willem-Alexander en koningin Máxima dit jaar op Koningsdag. Wel heft Zijne Majesteit maandag het glas, als hij van achter zijn computer een nationale toost uitbrengt. Daarmee sluit hij de viering van Koningsdag digitaal om 16.00 uur af, zo meldt de Rijksvoorlichtingsdienst vrijdag.
Rond 10.00 uur zal de koning vanuit Paleis Huis ten Bosch een korte boodschap uitspreken. De rest van de dag wordt gevuld met beelden van het koninklijk gezin op televisie en via de socialmediakanalen van het koninklijk huis. Ook is een speciale website opgezet, www.koningsdagthuis.nl. De koning en zijn gezin zouden dit jaar eigenlijk Maastricht aandoen.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/web-2404binkoning.jpg|//images.nrc.nl/4uT_1VthGsEdq6sUVoBeJYJe6kM=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/web-2404binkoning.jpg)
Koning Willem-Alexander in Paleis Huis ten Bosch. Eerder deze week werden in het paleis foto's gemaakt om te laten zien hoe hij en koningin Máxima hun kantoren hebben ingericht. Ze hebben beiden een tablet op een statief voor videovergaderingen, zo bleek. Foto Frank van Beek/ANP
KNVB: in ieder geval geen eredivisie met twintig clubs
De KNVB wil volgend voetbalseizoen geen eredivisie met twintig clubs. In een brief van de voetbalbond aan de Nederlandse profclubs, die vrijdag naar buiten is gebracht door De Telegraaf, staat dat „wel promoveren vanuit de eerste divisie (naar de eredivisie) en niet degraderen vanuit de eredivisie (naar de eerste divisie)" voor de KNVB geen optie is.
Een woordvoerder van de KNVB bevestigt vrijdag aan NRC dat de brief inderdaad aan de clubs is verstuurd. Vanmiddag houdt de bond een videovergadering met de profclubs waarin wordt gesproken over de afwikkeling van het huidige voetbalseizoen. Nu de competities niet meer worden hervat, moet de bond besluiten hoe de degradatie en promotie tussen de eredivisie en eerste divisie zullen verlopen.
Als het scenario van een eredivisie met twintig clubs inderdaad wordt afgewezen, kan de KNVB de clubs nog twee plannen voorleggen. Het eerste is om helemaal geen degradatie en promotie te hanteren, het tweede is om dit op basis van de huidige ranglijst juist wel te doen.
De clubs mogen in de vergadering hun voorkeur opgeven. Vooral SC Cambuur en De Graafschap, die op basis van de huidige ranglijst zouden promoveren vanuit de Keuken Kampioen Divisie, en ADO Den Haag en RKC Waalwijk, die zich juist op degradatieplekken bevinden in de eredivisie, zullen naar het definitieve besluit van de KNVB uitkijken.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57569665-bae91f.jpg)
Ook voor de Europese tickets moet de KNVB een oplossing vinden. Uit de brief blijkt dat wat dat betreft de voorkeur ligt bij het aanhouden van de huidige stand. Dat zou betekenen dat Ajax zich op doelsaldo plaatst voor de poulefase van de Champions League van volgend seizoen en AZ, dat hetzelfde aantal punten bezit als de Amsterdamse club, zich via de voorrondes zal moeten plaatsen voor het Europese hoofdtoernooi. Het is daarnaast nog onduidelijk of de KNVB een kampioen gaat aanwijzen, of dat dit op een andere manier zal worden beslist.
De Nederlandse competitie is de eerste in Europa die definitief is beëindigd vanwege de coronacrisis. Ook in België gaan al langer stemmen op voor een einde van het seizoen, maar een definitief besluit is daar nog niet genomen. Andere competities, zoals de Duitse Bundesliga en de Engelse Premier League, hopen het seizoen deze zomer nog af te kunnen maken.
Fabrikant Dettol waarschuwt: middel niet injecteren of drinken
De fabrikant van de desinfecterende schoonmaakmiddelen Dettol en Lysol waarschuwt mensen deze producten vooral niet te drinken, te injecteren of op wat voor manier dan ook in het lichaam te brengen. De Britse multinational Reckitt Benckiser kwam vrijdag met dit advies, nadat de Amerikaanse president Donald Trump donderdagavond tijdens een persconferentie had geopperd om te onderzoeken of het injecteren van een desinfecterend middel werkt om het coronavirus te bestrijden.
Trump deed het voorstel nadat het hoofd van de wetenschappelijke afdeling van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid, William Bryan, onderzoeksresultaten had gepresenteerd in het Witte Huis. Het was volgens Bryan onder meer gebleken dat een desinfectiemiddel het virus binnen enkele minuten doodt. „Is er een manier waarop we zoiets kunnen doen door het te injecteren? Bijna als een schoonmaak”, reageerde Trump vervolgens.
De maker van Dettol kreeg naar eigen zeggen via sociale media vragen en opmerkingen over de uitspraken van Trump en kwam direct daarna met een verklaring. „Zoals bij alle producten, mogen onze desinfecterende en hygiëneproducten alleen worden gebruikt zoals bedoeld, en in overeenstemming met de gebruiksrichtlijnen. Lees het etiket en de veiligheidsinformatie.”
Artsen leverden direct kritiek op Trumps voorstel, dat volgens hen een zeer kwalijke uitwerking kan hebben. „Desinfectiemiddel inhaleren zou desastreus zijn voor de longen”, zei longarts en hoogleraar geneeskunde John Balmes uit San Francisco bijvoorbeeld tegen persbureau Bloomberg. „De luchtwegen zijn niet eens tegen een druppeltje van dat spul bestand.”
Trump stelde donderdag ook voor om patiënten te behandelen met uv-straling, omdat Bryan had gezegd dat het coronavirus verzwakt wordt door zonlicht, hitte en vochtigheid.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/health-coronavirus-usa33073315.jpg|//images.nrc.nl/Ke6sWOVmCvd12kY-rPUiBDx0M6k=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/health-coronavirus-usa33073315.jpg)
President Trump en vicepresident Pence tijdens de persconferentie donderdag in het Witte Huis. Foto Jonathan Ernst/Reuters
Spanje meldt 367 nieuwe doden door coronavirus, België 190
In Spanje zijn de voorbije dag 367 nieuwe sterfgevallen als gevolg van Covid-19 gemeld (pdf). Dat zijn er minder dan in dagen ervoor, toen het aantal meldingen van doden boven de vierhonderd lag. Niet al deze mensen zijn de de afgelopen dag overleden, meldingen worden doorgaans later doorgegeven.
Het virus is bij 219.764 mensen vastgesteld. Er zijn in totaal 22.157 mensen overleden aan het virus. Het aantal mensen dat genas van het virus lag de afgelopen dag hoger dan het aantal nieuwe besmettingen: 3.105 om 2.796.
Ook België kwam met nieuwe cijfers. Daar is het dodental met 190 opgelopen tot 6.679. De meest recente sterfgevallen in Vlaamse verzorgingstehuizen zijn door een technisch probleem niet meegeteld. De afgelopen 24 uur werden er 1.496 nieuwe besmettingen met het coronavirus vastgesteld. De afgelopen dagen lag dat aantal nog onder de duizend.
Het aantal patiënten in de Belgische ziekenhuis daalde met 172 tot 4.355. Het aantal coronapatiënten op de intensive care nam met 23 af en ligt nu op 970. Er worden momenteel 681 mensen beademd, 22 minder dan een dag eerder.
Sterfte in Nederlandse verzorgingshuizen is gedaald
Het aantal sterfgevallen in Nederlandse verzorgingshuizen is vorige week voor het eerst sinds begin maart afgenomen. Er overleden in week zestien (13 tot en met 19 april) 1.496 bewoners van tehuizen, blijkt uit voorlopige cijfers die het CBS en het RIVM vrijdag hebben gepubliceerd. Een week eerder waren het er nog 1.655, terwijl het gemiddelde vóór het virus zich begon te verspreiden net onder de achthonderd lag. De sterfte lag dus ook vorige week nog flink hoger dan gebruikelijk.
De sterfte onder de gehele Nederlandse bevolking in week zestien laat dezelfde ontwikkeling zien. Er stierven voor zover bekend 4.313 mensen. In week vijftien waren het er 4.937. Gewoonlijk schommelt de wekelijkse sterfte rond de drieduizend.
De CBS-cijfers geven een breder beeld van de coronasterfte omdat ze ook iets zeggen over de situatie buiten ziekenhuizen, waar (bijvoorbeeld in verzorgingshuizen) veel coronapatiënten niet worden getest. De sterftecijfers gaan ook over mensen die niet aan Covid-19 zijn overleden, maar wijzen er niettemin op dat het coronavirus in Nederland meer dodelijke slachtoffers heeft gemaakt dan waar het RIVM officieel vanuit gaat.
De sterfte ligt al enkele weken flink hoger dan gebruikelijk, en het CBS benadrukte de afgelopen weken dat die ontwikkeling „samenvalt met het begin van de corona-epidemie in Nederland”. Eind maart, in week dertien, nam het sterftecijfer volgens het CBS voor het eerst flink toe. Er overleden toen ruim 4.400 mensen. In de weken erna schommelde het aantal doden in Nederland telkens rond de vijfduizend.
Op 20 april, de eerste dag na week zestien, waren er volgens de opgave van het RIVM 3.751 Nederlanders aan Covid-19 bezweken. Dat in dat getal vermoedelijk niet alle coronadoden zijn opgenomen, komt doordat het RIVM alleen overledenen meetelt bij wie het coronavirus is vastgesteld. Mensen die door het virus overlijden zonder te zijn getest, zoals bijvoorbeeld in verzorgingshuizen gebeurt, vallen buiten het officiële dodental.
Brancheorganisatie: veel kappers knippen illegaal door
Kappers werken steeds vaker illegaal door, ondanks het verbod hierop vanwege de coronacrisis. Dat bevestigt brancheorganisatie ANKO vrijdag na berichtgeving hierover van RTL Nieuws. ANKO krijgt steeds meer signalen over illegale kappers. Hoeveel het er precies zijn, is niet bekend, maar het aantal meldingen groeit, zegt een woordvoerder.
Kappers die ondanks het verbod doorwerken riskeren een boete van 4.000 euro. Ook klanten kunnen een boete krijgen van 390 euro. Vaak gebeurt het illegale knippen bij kappers of klanten thuis, maar het wordt ook gedaan in de salon. De brancheorganisatie raadt dit ten strengste af. „Het mag gewoon niet, ook niet bij je thuis.”
Volgens de woordvoerder is er een grote vraag vanuit de consument. „Consumenten bieden nu soms veel meer geld om geknipt te worden. Dat maakt de verleiding groot voor kappers om het toch te doen. Voor 100 euro kunnen ze weer een week boodschappen doen.” Kappers bieden hun diensten aan op Facebook of Marktplaats, aldus de branche-organisatie. „Maar ze worden vaak ook gewoon gebeld door klanten en sommige kappers doen briefjes bij mensen in de bus.”
Voor kappers die zich wel aan de regels houden is het erg frustrerend, zegt de ANKO. Wel zegt de woordvoerder begrip te hebben voor de problemen bij de kappers. „Veel van hen zullen een maand langer dichtblijven niet overleven.” Zo hebben de meeste kappers geen reserves en het daardoor zeer moeilijk in deze tijd. De brancheorganisatie hoopt daarom dat de kappers snel weer open mogen.
Duitse infectieziektebestrijders: pas versoepeling maatregelen bij paar honderd dagelijkse besmettingen
Het aantal besmettingen in Duitsland moet in ieder geval onder de duizend komen voordat de lockdownmaatregelen in dat land verder versoepeld kunnen worden. Dat heeft het Robert Koch-Institut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, vrijdag gezegd, meldt persbureau Reuters. Het aantal nieuwe gevallen moet teruggebracht zijn tot een paar honderd per dag, zegt het infectieziektebestrijdingsinstituut.
De federale en deelstaatregeringen bereikten eerder deze week overeenstemming over de eerste versoepeling van de coronamaatregelen. Winkels met een oppervlakte onder de achthonderd vierkante meter mogen weer open. Ook de eindexamens, die voor begin mei gepland staan, gaan vooralsnog door. De contactbeperkende maatregelen blijven echter van kracht tot 4 mei en het openbare leven blijft verder grotendeels beperkt.
Het aantal bevestigde besmettingen in Duitsland is vrijdag met 2.337 gestegen tot boven de 150.000. Hoewel het aantal minder hard steeg dan de dag ervoor, is er nog een lange weg te gaan voor het aantal nieuwe besmettingen onder de duizend komt. Het RKI waarschuwde begin deze week voor een mogelijke tweede golf besmettingen, omdat het reproductiegetal is gestegen. Zaterdag besmette een coronapatiënt gemiddeld 0,8 anderen, nu zou dat cijfer op 0,9 liggen.
Supermarkten zetten honderden extra medewerkers in voor bezorgdiensten
Nederlandse supermarkten hebben honderden extra werknemers aangenomen om de boodschappen te blijven bezorgen, blijkt uit een rondgang van de NOS. Het aantal online bestellingen van boodschappen nam de afgelopen weken bij Albert Heijn, Coop, Picnic en Jumbo flink toe. Het extra personeel helpt lange wachttijden voorkomen.
Albert Heijn zag de online boodschappenbestellingen vervijfvoudigen en heeft daarom zeshonderd extra medewerkers aangetrokken. Zij verzamelen de boodschappen in distributiecentra, pakken ze in en bezorgen ze bij klanten, bevestigt de supermarkt. Het gaat om zowel jongeren als tijdelijk werkloze horecamedewerkers, zij worden op uitzendbasis ingezet.
Ook Coop zag de vraag vervijfvoudigen, Jumbo haalde de helft meer online-omzet binnen dan normaal. Beide supermarkten namen „honderden nieuwe” medewerkers aan. Online supermarkt Picnic zag een verdriedubbeling en heeft de afgelopen weken vijfhonderd nieuwe werknemers aangetrokken. Door de versnelde opening van een nieuw distributiecentrum komen daar nog eens drie- tot vijfhonderd mensen bij. Driehonderd personeelsleden zijn mensen afkomstig van een horeca-uitzendbureau, aldus Picnic-oprichter Michiel Muller tegenover de NOS.
Door de enorme vraag naar boodschappen is de wachttijd voor bezorging in sommige gevallen opgelopen tot twee weken.
Aantal vastgestelde besmettingen in Rusland stijgt weer sneller
Het aantal nieuwe bevestigde besmettingen met het coronavirus in Rusland is vrijdag met 5.849 toegenomen. Daarmee komt het totale aantal gevallen 68.622, meldt persbureau Reuters. Het aantal besmettingen steeg vrijdag sterker dan de dagen ervoor.
Het dodental is gestegen met zestig, waarmee het aantal geregistreerde doden in Rusland op 615 komt. Er bestaat overigens veel twijfel over de officieel gerapporteerde cijfers van Rusland - die nog steeds relatief lager zijn dan die in veel Europese landen. Het werkelijke aantal gevallen ligt volgens deskundigen waarschijnlijk veel hoger.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/data57117521-355f12.jpg)
De meeste besmettingen zijn geconstateerd in Moskou, waar de lockdown onder meer wordt gehandhaafd met camerasurveillance en gezichtsherkenning. Sinds 30 maart hebben alle 12 miljoen inwoners van de Russische hoofdstad de opdracht gekregen om thuis te blijven, enkele uitzonderingen daargelaten. Anastasia Rakova, de locoburgemeester van Moskou, waarschuwde vrijdag dat de stad „moeilijke weken voor de boeg heeft”.
„De piek zou de komende twee tot drie weken moeten komen”, zei Rakova in een video die vrijdag op sociale media is geplaatst. Ook president Vladimir Poetin waarschuwde eerder al dat de piek nog moet komen. Dat terwijl de ziekenhuizen in het land nu al overbelast zijn. De Russische regering zegt de epidemie onder controle te hebben, maar critici betwijfelen dat.
Europese verkoop bedrijfswagens bijna gehalveerd in maart
De verkoop van nieuwe bedrijfswagens is binnen de Europese Unie in maart bijna gehalveerd ten opzichte van de verkoop in dezelfde maand een jaar eerder. Dat blijkt uit cijfers van de brancheorganisatie voor de Europese auto-industrie ACEA die vrijdag bekend zijn gemaakt (pdf). In totaal werden in de EU-landen afgelopen maand 83.141 bedrijfswagen verkocht. In maart 2019 ging het nog om 165.455 wagens.
Nederland presteert vooralsnog een stuk beter dan het gemiddelde. In maart van dit jaar werden 6.359 nieuwe bedrijfswagens aangeschaft, een jaar geleden waren het er nog 7.640. Dat is een daling van bijna 17 procent. De sterkste dalingen zijn te zien in Italië, Spanje en Frankrijk, de Europese landen die het hardst zijn geraakt door het coronavirus.
Bedrijfswagens zijn vooral bestelbusjes en vrachtwagens. In de eerste drie maanden van dit jaar werden er in Europa in totaal iets meer dan 413.000 verkocht. Dat is bijna een kwart minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Veel autobedrijven moesten als gevolg van de coronamaatregelen hun deuren (tijdelijk) sluiten.
Raadsleden uiten bezorgdheid over functioneren lokale democratie
Gemeenteraadsleden zijn bezorgd over de invloed van de coronacrisis op de lokale democratie. Dat bevestigt voorzitter Bahredinne Belhaj van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden vrijdag na berichtgeving van BNR. Volgens Belhaj ontbreekt in diverse gemeentes „het gesprek" tussen de raad en het college van burgemeester en wethouders over de noodverordeningen die worden uitgeroepen. In sommige gemeentes zouden vergaderingen voor de komende twee maanden zijn geschrapt.
Grootste zorg is het financiële aspect. Raadsleden zeggen volgens Belhaj weinig inzicht te krijgen in uitgaven die in verband met de coronamaatregelen worden gedaan. Volgens Belhaj kunnen gemeenteraadsleden nog altijd wel een debat eisen, maar is ook het vergaderen zelf veranderd. „Als het digitaal gaat, voel je je soms toch minder vrij dingen te zeggen."
In Trouw waarschuwen vrijdag hoogleraren staatsrecht Jan Brouwer (Rijksuniversiteit Groningen) en Jon Schilder (Vrije Universiteit) ook voor de gevolgen van „verregaande bevoegdheden” van „superburgemeesters”. Dat zijn de 25 voorzitters van de veiligheidsregio’s die nu niet meer gecontroleerd worden door de gemeenteraad, maar in direct contact staan met het kabinet. De noodverordeningen die zij uitroepen zouden volgens de hoogleraren in strijd zijn met de Grondwet.
„Met het binnentreden van woningen en bedrijfsgebouwen worden het fundamentele recht op privacy en het huisrecht geschonden”, aldus hoogleraar Schilder. „Wat in deze crisis gebeurt, is dus illegaal.” Juristen en handhavers zouden zich ongemakkelijk voelen bij de noodverordeningen die vaak in korte tijd worden geformuleerd.
'Dit weekend eerste repatriëringsvlucht vanuit Marokko naar Nederland'
Komend weekend vertrekt er een repatriëringsvlucht vanuit Marokko naar Nederland. Dat zegt Sahil Achahboun, bestuurslid van stichting Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders. Verschillende Marokkaanse Nederlanders zijn hier donderdag van op de hoogte gesteld door de Alarmcentrale Bijzondere Bijstand Buitenland. Het vliegtuig zou zondag om 20.00 uur vertrekken vanuit Casablanca, blijkt uit berichten in een Facebookgroep voor gestrande reizigers.
Er zitten zo'n 3.000 mensen vast in Marokko. De Marokkaanse overheid zou aan de hand van verstrekte medische gegevens de reizigers geselecteerd hebben.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan de vlucht niet bevestigen, maar zegt dat er gewerkt wordt aan een oplossing om „de meest urgente gevallen” naar Nederland te halen. Daarbij gaat het om mensen die ziek of zwanger zijn of voor werk of een zorgplicht naar huis moeten. „Op dit moment zijn we daar druk mee bezig, we willen dat proces eerst z'n gang laten gaan. Onze inzet is daarbij op korte termijn deze mensen terug te laten keren”, aldus een woordvoerder.
Marokkaanse Nederlanders en toeristen die in het land op bezoek zijn, hebben zowel de Marokkaanse als Nederlandse overheid bij herhaling om hulp gevraagd. Ze wezen erop dat er oudere mensen zijn die medicijnen nodig hebben. Sommigen willen naar huis omdat ze weer aan het werk moeten, of omdat ze geen geld meer hebben. Anderen willen zo snel mogelijk naar hun familie vanwege de Ramadan, die vrijdag is begonnen. Een drone met desinfectiemiddel vliegt door Harhoura, nabij Rabat. Foto Fadel Senna/AFP
Hongarije wil lockdown versoepelen vanaf begin mei
Hongarije is van plan de huidige strenge lockdownmaatregelen vanaf begin mei te versoepelen. Dat heeft premier Viktor Orbán vrijdag gezegd tegen de staatsradio, meldt persbureau Reuters. Orbán zegt dat de maatregelen die wel blijven gelden er zijn voor ouderen, zieken en mensen die in grote steden wonen, omdat die mensen meer risico lopen. Het doel is dat mensen vanaf mei weer meer aan het werk kunnen en de economie weer op gang komt.
Hongarije telt op dit moment voor zover bekend vijftig mensen die zijn overleden aan het coronavirus en er zijn bijna 2.400 besmettingen bevestigd. Premier Orbán krijgt internationaal veel kritiek omdat hij dankzij een noodwet voor onbepaalde tijd zonder inmenging van het parlement wetten kan doorvoeren of schrappen. Ook kunnen journalisten door de noodwet tot vijf jaar gevangenisstraf krijgen voor het verspreiden van desinformatie. Critici vrezen dat de Orbán daarmee de democratie buitenspel probeert te zetten en permanent meer macht naar zich toe wil trekken.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/03/data56862226-05d943.jpg)
2,5 miljoen euro voor stichting die coronazorgverleners financieel wil bijstaan
De stichting die geld ophaalt voor zorgverleners die met coronapatiënten werken, krijgt 2,5 miljoen euro van het Verbond van Verzekeraars. Dat meldt het verbond vrijdag. Het geld is bedoeld om de zorgverleners en hun familieleden financieel bij te staan als zij negatieve gevolgen ondervinden van het werken met coronapatiënten.
De Stichting Zorg na Werk in Coronazorg (ZWiC) is een initiatief van artsen en zorgbestuurders. De oprichters willen voorkomen dat mensen die zich nu inzetten voor coronapatiënten en mogelijk besmet of arbeidsongeschikt raken later ook nog in financiële problemen komen. Via de website kunnen mensen geld doneren. De teller op de site staat inmiddels op ruim 450.000 euro. Volgens de stichting wordt het geld vanaf 1 mei ingezet.
Volgens Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond van Verzekeraars, is het geld bedoeld voor mensen die „geen buffers, werkgeversvangnet of verzekering” hebben. Ook coronaminister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) heeft eerder al een bedrag toegezegd aan het fonds.
Trump oppert een onderzoek naar injecties met desinfectiemiddel tegen coronavirus
De Amerikaanse president Donald Trump heeft tijdens een persconferentie voorgesteld te onderzoeken of het injecteren van een desinfecterend middel werkt om het coronavirus te bestrijden. Ook stelde hij voor om patiënten te behandelen met UV-licht. Beide ideeën werden direct door experts van de hand gewezen. Ze kunnen zeer gevaarlijk en levensbedreigend zijn.
Trump deed het voorstel nadat het hoofd van de wetenschappelijke afdeling van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid onderzoeksresultaten presenteerde waaruit blijkt dat het coronavirus verzwakt wordt door zonlicht, hitte en vochtigheid. Dat kan er mogelijk op duiden dat het virus zich in de zomer minder makkelijk verspreidt, maar hier bestaat nog veel onduidelijkheid over. Het onderzoek liet ook zien dat bleekmiddel binnen vijf minuten het virus op oppervlakken kan doden en dat isopropylalcohol dat nog sneller doet.
De president suggereerde vervolgens om te onderzoeken of het mogelijk zou zijn om een desinfectiemiddel te gebruiken bij patiënten. Als het op oppervlakken zo effectief is, zou het wellicht ook in het menselijk lichaam gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld met een injectie, stelde hij. Dat werd direct afgeraden door de wetenschappers op de persconferentie.
De suggestie van Trump lijkt op beweringen die al langer rondgaan op sociale media. Zo deden filmpjes de ronde waarin wordt gezegd dat het drinken van bleekmiddel kan helpen tegen corona. Dit is echter levensgevaarlijk.
As a physician, I can’t recommend injecting disinfectant into the lungs or using UV radiation inside the body to treat COVID-19. Don’t take medical advice from Trump. https://t.co/YcZXJXfSxu
— Kashif Mahmood (@kashmood) April 23, 2020
Het is niet de eerste keer dat Trump dubieuze adviezen geeft tijdens de coronacrisis. Zo prijst Trump al langer het malariamedicijn chloroquine als „het middel” tegen corona. Hoewel al is aangetoond dat het de groei van het nieuwe coronavirus kan remmen, zijn er nog geen degelijke klinische studies uitgevoerd, dus is het de vraag of het werkt bij mensen. The New York Times onthulde dat de familie Trump (bescheiden) financiële belangen heeft in een Frans bedrijf dat het malariamiddel produceert. Een oudere man in de VS overleed vorige maand nadat hij en zijn vrouw het schoonmaakmiddel dat chloroquine bevat hadden gedronken als medicijn tegen het coronavirus. Dit middel was echter bedoeld voor onder andere het schoonmaken van vijvers.
Correctie (24 april 2020): In een eerdere versie van dit bericht stond dat Donald Trump opperde of bleekmiddel geïnjecteerd zou kunnen worden. Hij sprak in de persconferentie wel over de effectiviteit van bleek als desinfectiemiddel, maar specificeerde niet welk middel volgens hem onderzocht zou kunnen worden voor een mogelijke injectie.
Meer dan 150.000 besmettingen in Duitsland, snellere stijging dodental
In Duitsland zijn sinds vrijdag meer dan 150.000 bevestigde besmettingen met het coronavirus. Het aantal besmettingen nam de afgelopen 24 uur met 2.337 toe, een minder harde stijging ten opzichte van donderdag, toen er 2.352 nieuwe besmettingen bijkwamen. Dat meldt het Robert Koch-Institut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, vrijdag.
Het aantal sterfgevallen steeg in Duitsland wel sneller dan een dag eerder. Het aantal doden als gevolg van de longziekte Covid-19 nam de afgelopen 24 uur met 227 toe naar 5.321. Het RKI waarschuwde eerder deze week al voor een mogelijke tweede golf aan besmettingen in Duitsland. Belangrijke graadmeter is de waarde van het reproductiegetal, dat eerder deze week groeide naar 0,9. Dat cijfer geeft het aantal personen weer dat iemand die het virus draagt gemiddeld besmet.
Duitsland versoepelde eerder deze week nog een deel van de lockdownmaatregelen. Daardoor mogen winkels met een oppervlakte onder de 800 vierkante meter weer open. Ook de eindexamens, die voor begin mei gepland staan, gaan in Duitsland vooralsnog gewoon door. Duitse profvoetbalclubs hopen de competitie begin of halverwege mei weer te hervatten. Bondskanselier Angela Merkel zei eerder al wel dat de regels niet te snel moeten worden afgeschaft en dat de laatste fase van de epidemie nog niet bereikt is.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57587872-9ba4db.jpg)
Facebook verwijdert ‘pseudowetenschap’ als optie voor adverteerders
In de strijd tegen desinformatie rondom de uitbraak en bestrijding van het coronavirus heeft Facebook de categorie ‘pseudowetenschap’ voor adverteerders verwijderd. Facebook-gebruikers die in hun profiel hebben aangemerkt interesse te hebben in deze categorie kunnen zo niet meer bereikt worden met gerichte advertenties. Dat meldt persbureau Reuters.
Wereldwijd zouden 78 miljoen mensen de categorie ‘pseudowetenschap’ als interessant hebben aangemerkt. Adverteerders zouden desinformatie over het coronavirus kunnen verspreiden door gericht op deze categorie te adverteren. Eerder kondigde het platform al aan gebruikers te gaan waarschuwen als ze onjuiste informatie over het coronavirus zouden zijn tegengekomen. Ze krijgen dan een bericht te zien in hun tijdlijn met een link naar een pagina van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over mythes rondom het coronavirus.
Inhoud die fysiek letsel kan veroorzaken, zoals video’s waarin mensen worden aangeraden schadelijke middelen in te nemen, wordt door het platform verwijderd. Daarnaast zijn advertenties voor medische gezichtsmaskers, handontsmettingsmiddelen, ontsmettingsdoekjes en testkits voor Covid-19 verboden.
Met 2,5 miljard gebruikers per maand halen wereldwijd veel mensen hun nieuws van Facebook. Het bedrijf heeft in het verleden vaker kritiek gekregen op de manier waarop het omgaat met nepnieuws. Zo werden eerder in april advertenties goedgekeurd waarin mensen werden aangeraden elke dag een beetje bleekmiddel te drinken tegen het coronavirus.
Huis van Afgevaardigden stemt in met noodpakket
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft ingestemd met een noodpakket van 484 miljard dollar. Eerder was de wet al unaniem aangenomen door de Senaat. President Trump gaf op een persconferentie op donderdag aan dat hij de wet zo snel mogelijk zal ondertekenen.
Het noodpakket is voornamelijk bestemd om kleinere ondernemingen te ondersteunen die geraakt zijn door de economische gevolgen van de uitbraak van het coronavirus. Zeker 75 miljard dollar is bestemd voor ziekenhuizen en de gezondheidszorg, die onder anderen kampen met een tekort aan beschermend materiaal.
25 miljard dollar zal gaan naar de ontwikkeling van coronavirustests. Eerder op de dag zei viroloog Anthony Fauci in een interview met TIME dat hij niet overtuigd is dat de VS genoeg doen om die capaciteit te verhogen.
In de afgelopen 24 uur zijn er 3.176 doden gevallen in de Verenigde Staten door het coronavirus. Op woensdag werden er nog 1.738 doden gemeld. Dat blijkt uit cijfers van de Johns Hopkins Universiteit. In totaal zijn er in de VS bijna 50.000 mensen overleden aan de gevolgen van het virus.
Aantal besmettingen Ecuador verdubbeld na analyseren tests
Het aantal geregistreerde besmettingen door het coronavirus in Ecuador is in één dag opgelopen tot 22.183. Dat heeft de minister van Gezondheid Juan Carlos Zevallos bekendgemaakt. Het aantal stond op 11.183 geregistreerde gevallen.
Het gaat volgens de minister niet om een nieuwe uitbraak, maar om de binnengekomen resultaten van 24.000 gedane tests. Zevallos zei dat het een week duurt voordat resultaten binnen zijn, waardoor het aantal geregistreerde besmettingen in één dag fors kan oplopen.
Het dodental in Ecuador staat volgens de regering nog op 560. 1.028 overledenen die niet zijn getest, zijn waarschijnlijk ook overleden aan de gevolgen van het virus, maakte de regering eerder bekend. Toch lijkt het dodental nóg hoger te liggen: in de stad Guayaquil werden in de eerste 15 dagen van april 5.700 sterfgevallen meer geregistreerd dan normaal. Zij zijn waarschijnlijk ook overleden aan Covid-19, al valt dat niet meer vast te stellen.
Ecuador is door de verdubbeling in besmettingen het zwaarst getroffen land in Zuid-Amerika na Brazilië, waar bijna 50.000 besmettingen zijn geregistreerd.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57437245-5a82f9.jpg)
Het laatste nieuws
In dit blog houdt NRC de laatste ontwikkelingen omtrent de wereldwijde uitbraak van het coronavirus dat Covid-19 veroorzaakt bij. Dit was het belangrijkste nieuws van donderdag:
- De Europese Commissie mag de regie voeren over het uitwerken van de details van een herstelfonds waarmee Europa de coranarecessie te lijf wil gaan.
- De nog te beginnen medische behandeling van één op de vijf nieuwe kankerpatiënten is uitgesteld als gevolg van de coronacrisis.
- De Rotterdamse gemeenteraad heeft donderdag 6,7 miljoen euro extra gereserveerd om volgend jaar alsnog het Eurovisie Songfestival te kunnen organiseren.
- Topman Ben Smith van Air France-KLM ziet toch af van zijn bonus na onder meer kritiek van minister van Financiën Wopke Hoekstra. Ook liet Pieter Elbers, president-directeur van KLM, weten voor de rest van het jaar 20 procent van zijn vaste salaris in te leveren.
- Bij het RIVM zijn de afgelopen 24 uur 123 nieuwe sterfgevallen door Covid-19 gemeld. Daarmee komt het officiële dodental door het coronavirus in Nederland op 4.177. Het aantal coronapatiënten op de intensive care is opnieuw gedaald, met 42. Momenteel liggen 1.008 coronapatiënten op de intensive care.
- België krijgt voorlopig geen traceerapp die dragers van het coronavirus en hun contacten moet opsporen. Het land legt zich toe op handmatig contactonderzoek.
- Vanaf maandag 11 mei worden op „beperkte schaal” weer rechtszaken behandeld waarbij procespartijen en verdachten in de rechtszaal aanwezig zijn.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/2304binkanker2.jpg)