De culturele sector lijkt nog niet gered

Het kabinet stelt 300 miljoen euro extra beschikbaar om de culturele sector door de zware eerste maanden van de coronacrisis te helpen. Dat heeft minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur, D66) woensdagavond met een persbericht bekendgemaakt.

Cultuur doet ertoe, zegt de minister in de verklaring. „Juist in deze tijd van crisis blijkt hoe belangrijk kunst is: om troost, afleiding en hoop te bieden.”

Het extra geld komt bovenop de eerder aangekondigde steunmaatregelen voor ondernemers. Culturele instellingen van vitaal belang kunnen met het extra geld investeren in het komende culturele seizoen en zo de werkgelegenheid in de sector stimuleren. Daarnaast is de steun bedoeld voor grote gesubsidieerde festivals, belangrijke gemeentelijke en provinciale musea, muziekpodia en filmtheaters. Ook gaat de overheid leningen verstrekken aan vrije theaterproducenten, commerciële festivals en galeries.

Lees ook: Pas na felle kritiek kwam het steunpakket

Hoe hoog de nood in de cultuursector is, blijkt uit een rondgang langs bestuurders van concertzalen, theaters en musea, door NRC. Veel bestuurders vrezen dat een groot deel van de Nederlandse cultuursector zonder extra overheidssteun zou verdwijnen. Zo noemde Janneke Staarink, algemeen directeur van concertzaal De Doelen in Rotterdam, het bijvoorbeeld „onbegrijpelijk” dat het kabinet wel al steun toezegde voor KLM, maar niet voor de kunsten. „Waarvoor komen al die toeristen naar Nederland gevlogen? Voor het Rijksmuseum, voor concertzalen en festivals in bruisende steden.”

Veertien grote culturele instellingen, waaronder het Rijksmuseum en het Koninklijk Concertgebouworkest, verstuurden dinsdag nog een brief aan de minister. Daarin drongen ze aan op extra financiële steun, omdat anders vele instellingen snel failliet zouden gaan.

Langdurig effect

Hoe ernstig de cultuursector is getroffen blijkt uit berekeningen van het ministerie. Theaters, concertzalen, musea, festivals, bioscopen, boekhandels en zelfstandige scheppers, samen goed voor 5 procent van de werkgelegenheid, lopen sinds de ‘intelligente lockdown’ wekelijks 88 miljoen euro aan inkomsten mis. Tussen 12 maart en 31 mei derft de sector zo 1 miljard euro aan inkomsten.

Lees ook: Anderhalve meter afstand houden bij een popconcert?

Uit de rondgang langs bestuurders blijkt ook dat de cultuursector in een anderhalvemetersamenleving veel last blijft houden van tegenvallende inkomsten. Er zijn veel plannen in de maak voor een aangepast cultureel aanbod, maar door de veiligheidsmaatregelen is een sluitend verdienmodel daarbij onmogelijk. Vooral voor de podiumkunsten, kleine bioscopen en grote musea zijn de financiële gevolgen van de 1,5-meterregel groot.

Is de 300 miljoen aan extra steun voldoende? Jan Zoet, voorzitter van belangenvereniging Kunsten92, die namens de kunstsector voortdurend in overleg is met het ministerie van Cultuur, beschouwt de 300 miljoen euro steun als „een oplossing voor de eerste maanden”. Dat de minister na wekenlang soebatten binnen het kabinet met extra geld komt, is wat hem betreft „een positief gebaar”. Volgens Zoet zal de maatregel voorkomen dat grote en relevante kunstinstellingen, gezelschappen en producenten de komende maanden omvallen.

Met deze maatregel zijn we er nog niet, zegt Zoet. Hij dringt vooral aan op extra steun voor de 160.000 zzp’ers in de sector. „En van cruciaal belang is dat ook de gemeentes vergelijkbare maatregelen treffen voor podia. Maar het is goed dat de nood in de sector wordt erkend.”