IMF schetst gitzwarte toekomst voor economie

Na de Grote Depressie is er nu de Great Lockdown. De wereldeconomie komt door de Covid-19-pandemie terecht in de zwaarste crisis sinds de jaren dertig.

Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds in zijn halfjaarlijkse prognose voor de internationale economie. De cijfers zijn ronduit schokkend. De economische krimp in de Verenigde Staten bedraagt dit jaar 5,9 procent. De krimp in de eurozone is nog groter: 7,5 procent. Italië wordt met een teruggang van 9,1 procent het zwaarst getroffen. Nederland krimpt dit jaar met 7,5 procent.

Overal ter wereld slaat een vrijwel ongekende recessie toe. Alleen de grote groeiers weten er nog net een beetje economische expansie uit te persen: China met 1,2 procent en India met 1,9 procent. Maar voor de rest ziet de wereldeconomie er uit als een slagveld. Latijns-Amerika: 5,2 procent krimp. Afrika: 1,6 procent. Het Midden-Oosten: 2,8 procent. Oost- en Zuidoost-Europa buiten de Europese Unie: 5,2 procent.

Voorlopig rapport

Deze crisis, stelt het IMF, lijkt op geen andere. De effecten voor de volksgezondheid én de maatregelen om het virus in te dammen zorgen voor verliezen waar die na de financiële crisis van 2008-2009 bij verbleken. Bovendien is er, net als in een oorlogssituatie of een diepe politieke crisis, geen zicht op de duur en hevigheid van de schok. Het rapport van het IMF is, zeer uitzonderlijk, voorlopig. In mei hoopt de organisatie een completer overzicht te kunnen leveren.

Ook het economische beleid is anders dan bij vorige crises. Normaal richten overheden zich op het stimuleren van de vraag in de economie. Maar ditmaal is de crisis voor een groot deel de consequentie van overheidsbeleid, dat is gericht op het in toom houden van het virus.

Mild scenario

Verontrustend is dat het IMF zijn prognoses presenteert als een mild scenario. In varianten waarbij de bestrijding van de huidige crisis langer duurt, het virus volgend jaar weer terugkomt, of allebei, wordt de economische schade een veelvoud van wat hij is. Volgens de huidige prognose krimpt de wereldeconomie met 3 procent dit jaar. Maar in het ergste geval komt daar in 2020 en 2021 samen nog eens 8 procent krimp bij. Tegen die tijd is ruim een tiende van het wereldwijde bruto binnenlands product verdampt.

Zelfs in de huidige prognose, stelt het IMF, ziet 90 procent van alle landen ter wereld de welvaart per hoofd van de bevolking dit jaar dalen. Voor veel opkomende landen en ontwikkelingslanden is de schade relatief groot. Westerse landen gaan de coronacrisis te lijf met extra overheidsuitgaven en uitzonderlijke monetaire maatregelen van hun centrale banken. Maar veel andere landen hebben die mogelijkheid niet. Zij kunnen moeilijk lenen en hun munten zijn lang niet stevig genoeg.

Blijvende littekens

De economen van het IMF zijn met name beducht voor wat zij scarring noemen. Bedrijven die beschadigd worden of omvallen omdat de crisis zo lang en hevig is, komen dan niet meer terug. Zo vormt de coronacrisis blijvende littekens, met gevolgen voor productiviteit, welvaart en werkgelegenheid. Dat blijkt al uit de basisprognose voor 2021, waarbij het virus achter de rug is. De economische groei keert dan terug, maar maakt de gemiste groei van 2020 niet goed.

Naar de IMF-prognoses is in de financiële sector en het bredere bedrijfsleven met spanning uitgekeken. De afgelopen weken regende het voorspellingen, maar die van het Fonds hebben het grootste gewicht. Zelf waarschuwt het IMF voor ‘extreme onzekerheid’ rond de vooruitzichten. Niet alleen het verloop van de pandemie zelf, maar ook de effectiviteit van het beleid om de gevolgen te bestrijden is ongewis. En dan zijn er nog allerlei andere variabelen, van gedragsveranderingen van mensen en de verstoring van internationale productieketens van bedrijven, tot de toestand op de financiële markten.

Het IMF benadrukt dat internationale coördinatie en samenwerking essentieel is. Niet alleen om een vaccin of behandeling voor Covid-19 te ontwikkelen, maar ook om te zorgen dat het virus overal wordt uitgebannen, om terugkeer te voorkomen. Handelsbeperkingen moeten achterwege blijven – en al helemaal voor geneesmiddelen en medische artikelen. Landen die deze goederen niet kunnen betalen, moeten worden geholpen met renteloze leningen. Het IMF, met een oorlogskas van 1.000 miljard dollar, kan een tiende daarvan met noodprocedures beschikbaar stellen.

Hoe ziet de wereldeconomie eruit na de coronaschok? Lees ook: De ontwrichting van de wereldeconomie in vijf trends