Gebruik ons om de crisis te bezweren

Nu het aantal coronabesmettingen lijkt af te nemen en er ruimte ontstaat om na te denken over de toekomst, staan beleidsmakers voor ingewikkelde keuzes. De lockdown te snel opheffen kan leiden tot een nieuwe besmettingsgolf, maar als we de huidige situatie te lang handhaven stevenen we af op economische schade van ongekende omvang. Hoe komen we hier op een verstandige manier uit? Wat is de beste exitstrategie voor Nederland?

NRC schreef maandag over het RIVM-initiatief een multidisciplinaire groep onderzoekers bij elkaar te brengen die nadenken over exitstrategieën: „Om tempo te maken hebben in Nederland zo’n veertig epidemiologen, wiskundigen, psychologen, en modelleurs zich verenigd op het digitale overlegplatform Slack.” Dit is veelbelovend, maar het is een van de vele kleinschalige projecten die momenteel ontstaan. Versnippering dreigt.

Lees ook: ‘Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn’

Er is een krachtiger, meer gecoördineerde onderzoeksinsplanning noodzakelijk. Om exitstrategieën te bepalen is het niet alleen nodig om de verspreiding van de epidemie te modelleren (het domein van epidemiologen en wiskundigen) maar ook om na te gaan wat er immunologisch mogelijk is en wordt (het domein van biologen), welke gedragsinterventies social distancing kunnen bevorderen (het domein van psychologen en andere gedragswetenschappers), en hoe economische kosten en strategieën te bepalen (het domein van economen). Al deze vakgebieden moeten samenwerken om exitstrategieën te ontwerpen, door te rekenen, te helpen effectueren, en te evalueren.

Daarnaast is het efficiënt en verantwoord delen van gegevens volgens een Open Science-model belangrijk om een goed onderbouwd beeld te kunnen krijgen van de impact van maatregelen en het versoepelen daarvan. Een goede infrastructuur om gegevens met wetenschappers te delen ontbreekt tot op heden. Ook computercode van modellen, die gebruikt worden voor het doorrekenen van scenario’s, is niet altijd openbaar. Het is van belang om zowel data als modellen zoveel mogelijk publiek beschikbaar te maken.

Deze onderzoeksinspanning moet vandaag of morgen op gang komen. Volgende week kan al te laat zijn. De eerste strategieën moeten immers uiterlijk over een kleine maand goed uitgewerkt zijn, zodat beleidsmakers verantwoorde keuzes kunnen maken, die in mei al geïmplementeerd moeten worden. Er is niet eerder zo veel haast geweest bij een Nederlands onderzoeksprogramma.

Het gaat om de wetenschap

Het gaat hierbij niet per se om het uitbreiden van de onderzoeksfinanciering – het domein van subsidieverstrekkers als NWO – of het formuleren en implementeren van beleidsadviezen – het domein van beleidsorganen als het Landelijk Operationeel Team Corona, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, en het Outbreak Management Team. Het gaat om de wetenschap: Nederland moet een centrale plek organiseren waarin al het onderzoek samenkomt en verworven inzichten samengebald worden tot optimaal onderbouwde exitstrategieën. De wetenschappers van het RIVM hebben op dit punt al veel goed werk gedaan, maar zij kunnen dit onmogelijk alleen. Er liggen te veel volledig nieuwe vragen.

Het bepalen van haalbaarheid, kosten en efficiëntie van exitstrategieën vergt een gecoördineerd onderzoeksproject. Wij pleiten daarom voor onmiddellijke oprichting van een Nederlands Interdisciplinair Onderzoeksplatform COVID-19, met als taak het ontwerpen, doorrekenen en evalueren van exitstrategieën, zodat we de crisis met open ogen kunnen bestrijden.