Met haar SRV-wagen is Tonny de held van behoeftig Tilburg

In haar achtertuin ligt de rotzooi metershoog opgetast, binnen hangen de vliegenstrips vol en kun je slalommen tussen de spullen. Daar leeft Tonny Steenis, onophoudelijk shag rokend, met soms even een blik op een computerscherm waar een online gokmachine getallen uitspuugt.

Met diep Brabants accent legt Tonny uit dat ze een tijdje dakloos is geweest, ze wilden haar zelfs Tilburg uit zetten wegens agressief gedrag. Een beetje kijker heeft dan al voldoende kruisjes op zijn imaginaire checklist gezet: hier kijken we naar een slachtoffer, een vrouw die gefilmd wordt om haar hulpeloosheid.

Mis!

Tonny, de held van de documentaire Leve de vrouw van de SRV (BNNVARA), is in werkelijkheid de steun en toeverlaat van de Tilburgse wijk die zij doorkruist in Tonneke’s rijdende winkel. Mensen springen op van de bank als zij in de straat verschijnt met haar overgeschilderde SRV-wagen. Een haveloze man steekt zijn hoofd om de hoek en probeert een blikje bier te bietsen, een vrouw graaft de koeling door op zoek naar een magnetronmaaltijd met bloemkool, en in een la bewaart Tonny een veel te dik pak ‘pofbonnen’. Ze zeurt niet tegen klanten die maar een deel van hun rekening kunnen betalen.

Last of the Mohicans(2019) - TRAILER from Kapitein Kort on Vimeo.

Tonny draagt spullen naar binnen of hangt een tasje aan de deur. Ze blijft even plakken voor een kopje koffie, helpt een oude man om de achter hem dichtgevallen buitendeur weer open te krijgen. „Ik ben de wagen begonnen voor de mensen”, vertelt ze. „Om een luisterend oor te geven. Ik heb dat zelf nooit gehad. Er is niets zo erg als dat je bek afgesnoerd wordt.” Maar de buurtbewoonster die op één middag vijftien voicemails bij haar inspreekt, drukt ze toch maar weg. Intussen verkoopt Tonny te weinig: de leveranciers mokken en de gemeentelening voor de oude bus moet worden afgelost. „Ze sturen me van de hoek naar ’t kastje.”

Ook Tonny’s man Kees zorgt voor complicaties. Hij bestuurt de bus, maar werkt op de zenuwen van zijn vrouw. Hij ruziet met klanten, grijpt zomaar een broodje en kruimelt al etend de halve bus en zichzelf onder. „Niet binnen eten. Doe even je mond af.”

Lees ook: Tonnekes winkel rijdt niet meer

Later blijft Kees thuis. Aan de koffie bij een klant zegt Tonny: „Nu zeg ik dat hij longontsteking heeft, maar dat is een grote zware leugen. Over een paar weken zeg ik dat hij het te koud vindt. En in de zomer dat hij het wel fijn vindt zo.”

Het heldendom van Tonny blijft niet onopgemerkt. Op een gegeven moment staat RTL-presentator Chantal Janzen in de bus. Schitterend brengt de jonge regisseur Max Ploeg de losbarstende tv-hectiek in beeld, waarbij Tonneke’s rijdende winkel plotseling achter een drumband door haar vertrouwde straten tuft. De volgende dag zijn de vaste klanten boos: in plaats van Circus Janzen, wilden zij hun boodschappen.

Je gunt elke buurt een Tonny. Leve de vrouw van de SRV - de afstudeerfilm van Max Ploeg ging vorig jaar in première op het IDFA onder de titel De laatste der Mohikanen - is vooral een geweldige documentaire door de verhalen van de hoofdpersoon, die stof met zich meedraagt voor talloze romans. Bijvoorbeeld: „Bij mijn geboorte ben ik weggehaald bij mijn moeder en ging ik naar het Dijkzigt kindertehuis. Toen ik anderhalf was, kwam ik bij mijn pleegouders. Ik heb daar nooit mee aan tafel mogen eten. Steeds bozer werd ik op de drie ‘echte’ kinderen die ze hadden.”

Ik besloot op Facebook te kijken hoe het nu met Tonny is. Wat blijkt: de bus is stuk. Er loopt al maanden een crowdfundingsactie om haar een nieuwe wagen te bezorgen. Met haar eigen auto bracht ze nog spullen rond, maar door de coronacrisis is dat gestopt. In augustus hoopt Tonneke’s rijdende winkel weer de weg op te kunnen in een nieuwe bus.