Gluren bij broedende vogels als troost bij het thuiszitten

„Eerste ei bij de torenvalk! Vijfde ei bij de ooievaars! Eerste jonge bosuil is geboren!” Wie niet uit zichzelf al enthousiast werd van vogels, wordt het bij een bezoek aan de site Beleef de Lente vanzelf wel. De vogels zijn massaal aan het broeden geslagen – en je krijgt ze op je scherm thuis op een presenteerblaadje aangeboden. Eén klik en je ziet hoe twee steenuiltjes elkaar liefkozen in hun nestkastje. Live. Een klik verder en je kijkt op grote hoogte mee met de ooievaars, waarvan er een kennelijk al op vijf eieren zit. En gaat nu eindelijk de zeearend weer broeden in het grote nest bovenin de boom? De verbaasde gluurder zag dit weekend ineens een nijlgans zitten. Op de website kunnen de liefdesactiviteiten worden gevolgd van elf verschillende soorten.

Beleef de Lente, een initiatief van Vogelbescherming Nederland en dit jaar voor de veertiende maal, is een succesnummer. Dit jaar meer dan ooit: deze maand namen ten opzichte van maart 2019 ruim vier keer zoveel mensen een kijkje op de site, bijna 650.000 unieke bezoekers. Volgens Vogelbescherming moet dit te maken hebben met de coronacrisis: wie niet meer naar buiten kan of durft, kan vanaf de bank een stukje natuur beleven. Woordvoerder Marc Scheurkogel: „Wij merken het ook aan de reacties die we krijgen. Er zitten mails bij waarin mensen aangeven hoeveel troost ze putten uit deze beelden, nu ze verder niemand meer zien. We worden echt bedankt dat we dit doen.”

Elke vogel zijn eigen wensen

Het concept is eenvoudig: hang nestkasten op, camera’s binnen en buiten, en dan maar afwachten of de gewenste vogels er in willen nestelen – en dat lukt wonderwel vaker wel dan niet. De kasten worden dan ook zo optimaal mogelijk afgestemd op de wensen van de vogel in kwestie, vertelt Scheurkogel. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met werkgroepen „die er echt verstand van hebben” – in Nederland heeft zo’n beetje elke vogelsoort een eigen werkgroep.

„Sommige mensen gaan er letterlijk mee naar bed en staan ermee op”, aldus Scheurkogel. „We krijgen ook midden in de nacht mailtjes van mensen dat ze iets bijzonders hebben gezien.” Die meldingen worden verzameld in filmpjes met hoogtepunten, gerangschikt per vogel. Zo hoeven fans van de bosuil geen memorabel moment meer te missen: elke muis die afgelopen nacht werd verorberd kan bij het ontbijt worden teruggekeken.

En dat wordt massaal gedaan, blijkt uit de grote aantallen bezoekers per dag; met 27 maart, toen de eerste bosuil uit het ei kroop, als topper met 60.000 kijkers. Er zijn uitschieters tot 7.000 bezoekers per uur, met een piek toen de camera’s net aan waren: 10.000. „Beleef de Lente is iets waar veel mensen de rest van het jaar naar uitkijken, merken wij”, zegt Scheurkogel van Vogelbescherming. „Als de winter ten einde loopt komen er al mailtjes binnen: wanneer gaan de camera’s weer aan?” Het Nederlandse initiatief is ook in het buitenland populair: „We krijgen ook veel vragen in het Duits, en mails uit België.”

Lees ook, uit de rubriek ‘Amsterdamse beestjes’ van stadsecoloog Remco Daalder: Sperwer

De havik won

Hoogtepunten genoeg tot nu toe, in het nog prille seizoen: het eerste bosuiltje, de slechtvalken hebben eieren, favorieten als de lepelaars en ooievaars zitten op hun vaste stek. De highlights uit eerdere jaren waren de strijd tussen de zeearend en de havik om een nest (de havik won) en de vele vogels en dieren die voor de steenuilenkast kwamen zitten, vertelt Scheurkogel, „zoals de grote vos, een bijzondere vlinder, en de middelste bonte specht. Daarom is het ook zo leuk dat we niet alleen in de kasten kunnen kijken, maar ook zien wat daarbuiten allemaal gebeurt.”

De hoop bij de makers is dat het dit jaar voor het eerst lukt de gekraagde roodstaart voor de lens te krijgen.

Gekraakt door kauwen

Mislukkingen zijn er ook. De ijsvogel bleek lastig naar die ene, perfect gepositioneerde tak te lokken – dit jaar doet de vogel niet meer mee. Of neem die kerkuilenkast, die gekraakt werd door kauwen. Al ziet Scheurkogel dat geenszins als een mislukking: „Kauwen zijn hele leuke vogels, maar daar is niet iedereen het mee eens. Kauwen brengen altijd wat teweeg, ze zijn zo slim. Dit jaar hebben we speciaal voor de kauwen een kast opgehangen. Als beloning voor hun kraakgedrag van vorig jaar.”

En elk jaar is het weer spannend wat er in het zeearendennest te zien zal zijn: na de verloren strijd met de haviken in 2018 (die voor de camera hun eieren uitbroedden) kozen de zeearenden vorig jaar wederom voor een ander nest, maar broedden er voor de camera evenmin haviken – het nest bleef leeg. Dit jaar hebben zich zowel zeearenden als haviken en buizerds bij het nest opgehouden, en dus die nijlgans.

Vanwege de enorme toeloop dit jaar besloot Vogelbescherming vorige week nog een extra live stream toe te voegen: de nestkast van de torenvalk bovenin de watertoren in Hoogeveen. Nieuw is ook ‘de vijver’, een fraai watertje met oever; „de allerleukste camera ooit bij Beleef de Lente”, schrijft een vrouw op Facebook. „Ik heb hem de hele dag aan staan tijdens het thuiswerken.” Zo kan de toevallige bankpassant zomaar een badderende appelvink in de schoot geworpen krijgen; zelfs voor de verwende vogelaar een bijzonder fijne quarantainetroost.